Tối ưu hóa chi phí và tính toán hoàn vốn đầu tư (ROI) của Dự án MES

Quản lý phạm vi và tùy chỉnh trong dự án MES

3 November, 2025

So sánh tổng quan: Phần mềm MES On-premise và Cloud-based

3 November, 2025

ROI dự án MES

Post Views: 5

Rate this post

Last updated on 3 November, 2025

Việc triển khai Hệ thống Điều hành Sản xuất (MES – Manufacturing Execution System) là một quyết định chiến lược, đòi hỏi khoản đầu tư đáng kể. Để đảm bảo thành công và thuyết phục các bên liên quan, doanh nghiệp cần hiểu rõ cách thức MES tối ưu hóa chi phí và quan trọng hơn là tính toán được Tỷ suất Hoàn vốn Đầu tư (ROI) của Dự án MES một cách chính xác.

Table of Contents

Tối ưu hóa chi phí thông qua Dự án MES

Hệ thống MES tác động trực tiếp đến việc cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất trên nhiều khía cạnh:

Giảm thiểu lãng phí và phế phẩm:
- MES cung cấp dữ liệu sản xuất thời gian thực, giúp nhanh chóng phát hiện các sự cố chất lượng và sai sót.
- Việc theo dõi chặt chẽ quy trình sản xuất và thông số thiết bị giúp duy trì chất lượng sản phẩm, từ đó giảm đáng kể tỷ lệ phế phẩm (scrap) và công việc làm lại (rework).
Tối ưu hóa sử dụng nguyên vật liệu và năng lượng:
- MES cho phép kiểm soát và định lượng chính xác việc sử dụng nguyên vật liệu cho từng lô sản xuất theo công thức (recipe) đã định.
- Giám sát tiêu thụ năng lượng của máy móc, thiết bị giúp xác định các khu vực lãng phí và triển khai biện pháp tiết kiệm.
Nâng cao năng suất và hiệu suất lao động:
- Tự động hóa việc thu thập dữ liệu và báo cáo, loại bỏ các tác vụ thủ công tốn thời gian.
- MES cung cấp các hướng dẫn công việc điện tử, đảm bảo nhân viên thực hiện đúng quy trình, giảm lỗi do con người.
- Tối ưu hóa lịch trình và trình tự công việc giúp giảm thời gian chờ đợi (idle time) và tăng Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE).
Giảm chi phí bảo trì và thời gian ngừng máy:
- Chuyển từ bảo trì sửa chữa sang bảo trì dự đoán/phòng ngừa dựa trên dữ liệu vận hành thực tế của máy móc.
- Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của thiết bị, cho phép can thiệp trước khi xảy ra hỏng hóc lớn, giảm chi phí sửa chữa đắt đỏ và thời gian ngừng máy ngoài kế hoạch.
Giảm hàng tồn kho bán thành phẩm (WIP – Work In Process):
- MES cung cấp khả năng hiển thị rõ ràng về tiến độ sản xuất, giúp nhà quản lý cân bằng dòng chảy nguyên vật liệu và công việc giữa các công đoạn.
- Giảm sự tích tụ WIP không cần thiết, giúp giải phóng vốn lưu động và không gian nhà xưởng.

Tính toán Hoàn vốn Đầu tư (ROI) của Dự án MES

ROI (Return on Investment) là chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ sinh lời của dự án MES so với chi phí bỏ ra.

Công thức tính ROI cơ bản

Công thức chung để tính ROI được áp dụng cho dự án MES là:

ROI = (Lợi nhuận ròng từ MES / Tổng chi phí đầu tư MES) x 100%

Hoặc chi tiết hơn:

ROI = ([Tổng lợi ích (thu nhập ròng) – Tổng chi phí đầu tư] / Tổng chi phí đầu tư) x 100%

Lợi nhuận ròng từ MES: Là tổng giá trị tài chính thu được từ các khoản tiết kiệm chi phí và tăng doanh thu do MES mang lại, sau khi trừ đi chi phí vận hành hàng năm của hệ thống.
Tổng chi phí đầu tư MES: Bao gồm tất cả các chi phí ban đầu.

Các thành phần chi phí đầu tư (Investment Cost)

Chi phí triển khai MES không chỉ là tiền mua phần mềm mà bao gồm nhiều yếu tố khác:

Chi phí phần mềm/bản quyền: Mua hoặc thuê license phần mềm MES.
Chi phí triển khai và tích hợp: Chi phí cho tư vấn, khảo sát, thiết kế hệ thống, tùy chỉnh phần mềm theo quy trình đặc thù của doanh nghiệp và tích hợp với các hệ thống hiện có (ERP, Scada, v.v.).
Chi phí phần cứng và cơ sở hạ tầng: Máy chủ, thiết bị mạng, máy tính công nghiệp, máy quét mã vạch, các thiết bị IoT/cảm biến cần thiết.
Chi phí đào tạo: Đào tạo người dùng cuối và đội ngũ quản trị hệ thống nội bộ.
Chi phí quản lý thay đổi: Các hoạt động truyền thông, thay đổi quy trình làm việc.

Các thành phần lợi ích (Benefit)

Các lợi ích này cần được định lượng bằng tiền tệ (tiền tiết kiệm được hoặc doanh thu tăng thêm):

Tiết kiệm chi phí sản xuất (Cost Savings):
- Tiết kiệm từ việc giảm lãng phí/phế phẩm.
- Tiết kiệm từ giảm chi phí lao động thủ công (tự động hóa thu thập dữ liệu).
- Tiết kiệm từ giảm chi phí năng lượng và nguyên vật liệu.
- Tiết kiệm từ việc giảm thời gian ngừng máy ngoài kế hoạch.
Tăng doanh thu (Revenue Increase):
- Tăng công suất sản xuất (Throughput) nhờ tối ưu hóa quy trình.
- Khả năng đáp ứng đơn hàng nhanh hơn, cải thiện dịch vụ khách hàng.
- Cải thiện chất lượng sản phẩm, tăng uy tín và khả năng cạnh tranh.
Lợi ích vô hình (Intangible Benefits) có thể định lượng:
- Giảm rủi ro tuân thủ quy định (ví dụ: truy xuất nguồn gốc trong ngành dược phẩm, thực phẩm).
- Cải thiện khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu.

Thời gian hoàn vốn (Payback Period)

Bên cạnh ROI, doanh nghiệp thường quan tâm đến Thời gian hoàn vốn (Payback Period), tức là khoảng thời gian cần thiết để tổng lợi ích tích lũy bằng tổng chi phí đầu tư ban đầu.

Công thức tính thời gian hoàn vốn (nếu dòng tiền ổn định):

Thời gian hoàn vốn (năm) = Chi phí đầu tư ban đầu / Lợi nhuận ròng thu được hàng năm

Thời gian hoàn vốn càng ngắn, dự án càng hấp dẫn và ít rủi ro. Các nghiên cứu thường chỉ ra rằng dự án MES có thể hoàn vốn trong vòng 6 đến 24 tháng.

Việc tính toán ROI và Payback Period một cách minh bạch, dựa trên dữ liệu thực tế và các giả định hợp lý, sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá đúng giá trị chiến lược của MES và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Tham khảo:

Phần mềm Quản lý Sản xuất MES là gì?

Lịch sử Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Tầm nhìn 5 năm về Phần mềm MES

Bộ đôi MES và ERP – Cặp bài trùng trong quản lý sản xuất

Một số dự án chuyển đổi số của OCD

Liên hệ

Công ty Tư vấn Quản lý OCD
Website: https://ocd.vn
Email: ocd@ocd.vn
Hotline: 0886595688