Tính toán và phân tích OEE với Phần mềm MES

Last updated on 26 October, 2025

Trong môi trường sản xuất hiện đại, việc tối ưu hóa hiệu suất thiết bị là yếu tố then chốt để duy trì khả năng cạnh tranh. Hiệu suất Thiết bị Tổng thể (OEE – Overall Equipment Effectiveness) là một chỉ số chuẩn mực toàn cầu được sử dụng để đo lường mức độ hiệu quả của một thiết bị, máy móc hoặc dây chuyền sản xuất. Việc tính toán và phân tích OEE được nâng lên một tầm cao mới khi tích hợp với Hệ thống Điều hành Sản xuất (MES – Manufacturing Execution System), mang lại cái nhìn thời gian thực và khả năng cải tiến liên tục.

OEE là gì? Tầm quan trọng trong sản xuất

OEE là thước đo tổng hợp đánh giá hiệu quả hoạt động của thiết bị sản xuất, xem xét tất cả các tổn thất (mất thời gian, giảm tốc độ và giảm chất lượng) trong quá trình vận hành. OEE giúp doanh nghiệp xác định thời gian sản xuất thực sự hiệu quả so với tiềm năng tối đa.

OEE được tính bằng công thức:

OEE = Tính khả dụng (Availability) x Hiệu suất (Performance) x Chất lượng (Quality)

Mục tiêu OEE:

• 100%: Sản xuất hoàn hảo (chỉ sản xuất sản phẩm tốt, ở tốc độ nhanh nhất, không có thời gian dừng).
• 85%: Mức “Đẳng cấp Thế giới” (World-Class) đối với các nhà sản xuất rời rạc.

Phần mềm MES: Nền tảng tự động hóa tính toán OEE

Trước đây, việc tính toán OEE thường được thực hiện thủ công, dẫn đến độ trễ và thiếu chính xác. Phần mềm MES giải quyết triệt để vấn đề này bằng cách đóng vai trò là xương sống kỹ thuật số, kết nối giữa hệ thống quản lý cấp doanh nghiệp (ERP) và tầng vận hành nhà máy.

MES tự động hóa việc thu thập dữ liệu sản xuất thời gian thực trực tiếp từ thiết bị (thông qua PLC, cảm biến, IIoT) để tính toán chính xác và liên tục các thành phần của OEE.

MES cung cấp dữ liệu cho Tính khả dụng (Availability)

• MES tự động ghi nhận thời gian chạy và thời gian dừng máy theo từng sự kiện (sự cố, chờ vật liệu, bảo trì).
• Nhà điều hành có thể nhập nguyên nhân gốc rễ của thời gian dừng máy (dữ liệu định tính) trực tiếp vào MES.

MES cung cấp dữ liệu cho Hiệu suất (Performance)

• MES theo dõi tốc độ chạy thực tế của thiết bị và so sánh với thời gian chu kỳ lý tưởng (Ideal Cycle Time) đã được định nghĩa trong hệ thống.
• MES phát hiện và ghi lại các sự kiện dừng máy nhỏ và chạy chậm theo thời gian thực.

MES cung cấp dữ liệu cho Chất lượng (Quality)

• MES ghi nhận tổng sản lượng và phân loại sản phẩm đạt/sản phẩm lỗi (phế phẩm, cần làm lại) thông qua các điểm kiểm soát chất lượng hoặc nhập liệu của công nhân.
• Dữ liệu này đảm bảo chỉ những sản phẩm tốt mới được tính vào chỉ số chất lượng.

Phân tích OEE nâng cao với Phần mềm MES

Sau khi tính toán OEE, MES cung cấp các công cụ phân tích mạnh mẽ giúp doanh nghiệp biến dữ liệu thành hành động cải tiến.

Trực quan hóa và Báo cáo thời gian thực

• Bảng điều khiển (Dashboard) OEE: Hiển thị OEE, A, P, Q theo thời gian thực dưới dạng biểu đồ trực quan , giúp người quản lý và nhân viên vận hành nhanh chóng nhận biết tình trạng của thiết bị.
• Phân tích Chi tiết Tổn thất: MES phân tích sâu hơn về “Sáu Tổn thất lớn” (Six Big Losses) trong sản xuất, chẳng hạn như thời gian dừng máy do hỏng hóc, thời gian chuyển đổi, tốc độ chậm, lỗi khởi động, v.v.

Phân tích Nguyên nhân Gốc rễ (Root-Cause Analysis)

• Bằng cách kết hợp dữ liệu định lượng (thời gian, sản lượng) với dữ liệu định tính (lý do dừng máy), MES giúp xác định chính xác nguyên nhân hàng đầu gây giảm OEE.
• Phân tích này cho phép nhà quản lý tập trung nguồn lực vào các vấn đề có tác động lớn nhất để cải thiện. Ví dụ: Nếu sự cố “thiếu nguyên liệu” là nguyên nhân chính gây giảm Khả dụng, doanh nghiệp sẽ tập trung tối ưu hóa logistics vật tư.

So sánh và Đặt mục tiêu (Benchmarking)

• MES cho phép so sánh hiệu suất OEE giữa các ca làm việc, các máy móc tương tự, hoặc giữa các nhà máy khác nhau (cross-factory benchmarking).
• Dựa trên dữ liệu OEE thực tế, doanh nghiệp có thể đặt ra các mục tiêu cải tiến dựa trên dữ liệu (data-driven) thay vì chỉ dựa vào cảm tính.

Lợi ích khi tích hợp OEE và MES

Việc tích hợp chặt chẽ OEE và MES mang lại những lợi ích vượt trội, thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục (Continuous Improvement):

1. Tăng năng suất và Sản lượng: Xác định và giảm thiểu các tổn thất, giúp thiết bị chạy nhanh hơn và lâu hơn.
2. Giảm chi phí vận hành: Tối ưu hóa việc sử dụng tài sản, giảm lãng phí (phế phẩm) và chi phí bảo trì khẩn cấp (thay thế bảo trì phản ứng bằng bảo trì phòng ngừa dựa trên dữ liệu dừng máy).
3. Cải thiện chất lượng: Nhanh chóng phát hiện và khắc phục nguyên nhân gây lỗi, giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi.
4. Ra quyết định nhanh chóng và chính xác: Dữ liệu thời gian thực giúp nhà quản lý đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng, cải thiện khả năng lập kế hoạch sản xuất.

Kết luận:

OEE là chỉ số “vàng” để đo lường hiệu suất, và MES là công cụ mạnh mẽ nhất để tự động hóa, tính toán, và phân tích chỉ số này. Bằng cách triển khai MES để theo dõi OEE, các nhà sản xuất có thể không chỉ đo lường được hiệu suất hiện tại mà còn khai thác được năng lực tiềm ẩn của thiết bị, tiến gần hơn đến mục tiêu sản xuất “Đẳng cấp Thế giới” và xây dựng một nhà máy thông minh, tinh gọn.

Tham khảo:

Phần mềm Quản lý Sản xuất MES là gì?

Lịch sử Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Tầm nhìn 5 năm về Phần mềm MES

Bộ đôi MES và ERP – Cặp bài trùng trong quản lý sản xuất

Một số dự án chuyển đổi số của OCD

• OCD triển khai ERP cho Công ty Sản xuất Cơ khí
• Tư vấn chuyển đổi số, triển khai phần mềm ERP, MES và HRM cho Nhà máy sản xuất thiết bị điện tử
• Tư vấn chuẩn hóa quy trình và dữ liệu phục vụ chuyển đổi số cho Nhà máy Z183
• Đánh giá sự sẵn sàng chuyển đổi số cho Cát Tường Group
• Tư vấn chuyển đổi số cho tập đoàn gỗ và nội thất TAVICO
• Phân tích Hệ thống phục vụ việc thiết kế phần mềm nhân sự cho Laurelton Diamonds

Liên hệ

Công ty Tư vấn Quản lý OCD
Website: https://ocd.vn
Email: ocd@ocd.vn
Hotline: 0886595688