Xác định Yêu cầu Nghiệp vụ (BRD/URS) cho dự án MES

Last updated on 30 October, 2025

Xác định Yêu cầu Nghiệp vụ (BRD – Business Requirements Document) và Đặc tả Yêu cầu Người dùng (URS – User Requirements Specification) là những tài liệu nền tảng, không thể thiếu, quyết định sự thành công của bất kỳ dự án công nghệ nào, đặc biệt là dự án triển khai Hệ thống Điều hành Sản xuất (MES – Manufacturing Execution System). Một tài liệu BRD/URS rõ ràng, đầy đủ không chỉ giúp doanh nghiệp và nhà cung cấp có tiếng nói chung mà còn đảm bảo hệ thống MES được xây dựng đáp ứng đúng và đủ mục tiêu kinh doanh.

Yêu cầu nghiệp vụ BRD và URS là gì trong Bối cảnh Dự án MES?

Business Requirements Document (BRD)

BRD là tài liệu cấp cao, tập trung vào góc độ kinh doanh và trả lời câu hỏi “Tại sao?” doanh nghiệp cần hệ thống MES.

• Mục tiêu chính: Phác thảo mục tiêu kinh doanh tổng thể, giá trị mà hệ thống MES mang lại, và các vấn đề kinh doanh mà nó cần giải quyết (ví dụ: cải thiện OEE, giảm phế phẩm, tăng khả năng truy xuất nguồn gốc).
• Phạm vi: Xác định phạm vi dự án tổng thể, bao gồm các nhà máy, dây chuyền sản xuất, và các khu vực chức năng (ví dụ: Lập kế hoạch, Chất lượng, Bảo trì) sẽ được tích hợp.
• Đối tượng: Quản lý cấp cao, nhà tài trợ dự án (Sponsor) và nhóm Phân tích Nghiệp vụ (Business Analyst).

User Requirements Specification (URS)

URS là tài liệu chi tiết hơn, tập trung vào người dùng cuối và trả lời câu hỏi “Hệ thống cần làm những gì?” để đáp ứng các yêu cầu kinh doanh đã nêu trong BRD.

• Mục tiêu chính: Mô tả chi tiết các chức năng và yêu cầu phi chức năng (như hiệu suất, bảo mật, tính tuân thủ) mà người dùng mong đợi từ hệ thống MES.
• Phạm vi: Đi sâu vào từng mô-đun hoặc quy trình nghiệp vụ cụ thể của MES (ví dụ: Thu thập dữ liệu sản xuất, Quản lý đơn hàng sản xuất, Quản lý chất lượng tại xưởng).
• Đối tượng: Người dùng cuối, chuyên gia nghiệp vụ, đội ngũ Triển khai và Kiểm thử (Testing Team).

Các bước chính xác định Yêu cầu Nghiệp vụ (BRD/URS) cho MES

Việc xác định yêu cầu phải được thực hiện một cách hệ thống và hợp tác để đảm bảo tính chính xác và khả thi.

Thu thập và phân tích hiện trạng (As-Is)

• Xác định mục tiêu SMART: Thiết lập các mục tiêu dự án phải Specific (Cụ thể), Measurable (Đo lường được), Achievable (Khả thi), Relevant (Liên quan), và Time-bound (Có thời hạn).
• Đánh giá quy trình hiện tại: Thu thập và mô tả chi tiết các quy trình sản xuất và vận hành hiện tại (As-Is) thông qua phỏng vấn người dùng, quan sát tại xưởng và xem xét các tài liệu hiện có.
• Xác định Vấn đề (Pain Points): Liệt kê các điểm yếu, tắc nghẽn, và thách thức đang tồn tại mà hệ thống MES cần giải quyết.

Định hình quy trình tương lai (To-Be)

• Thiết kế quy trình tương lai: Phác thảo các quy trình nghiệp vụ mong muốn (To-Be) sau khi triển khai MES, bao gồm luồng dữ liệu giữa MES và các hệ thống khác (ERP, SCADA…).
• Xác định các Yêu cầu Chức năng (Functional Requirements):
  • Quản lý Đơn hàng & Lập lịch: Hệ thống cần làm gì để nhận đơn hàng từ ERP và lập lịch chi tiết?
  • Thu thập Dữ liệu Sản xuất: Hệ thống cần thu thập loại dữ liệu nào (thời gian chạy máy, sản lượng, phế phẩm, OEE…) và bằng cách nào (tự động, thủ công)?
  • Quản lý Chất lượng: Hệ thống cần hỗ trợ kiểm tra chất lượng tại điểm nào trong quy trình?
  • Truy xuất Nguồn gốc: Hệ thống cần lưu trữ và truy xuất thông tin gì để đảm bảo khả năng truy nguyên?
• Xác định Yêu cầu Phi Chức năng (Non-Functional Requirements): Các tiêu chí về hiệu suất (ví dụ: phản hồi trong <3 giây), bảo mật (phân quyền người dùng), khả năng sử dụng, và tuân thủ (ví dụ: FDA 21 CFR Part 11, GMP).

Xây dựng và phê duyệt tài liệu

• Lập dàn ý (Template): Sử dụng các mẫu chuẩn (theo ngành hoặc tiêu chuẩn công nghiệp) để đảm bảo không bỏ sót thông tin quan trọng.
• Viết tài liệu BRD/URS: Mô tả từng yêu cầu một cách rõ ràng, ngắn gọn, và có thể đo lường/kiểm thử được.
  • Ví dụ Yêu cầu Tốt: “Hệ thống phải tự động ghi nhận trạng thái dừng máy trong vòng 5 giây kể từ khi cảm biến gửi tín hiệu dừng.”
  • Ví dụ Yêu cầu Tệ: “Hệ thống phải hoạt động ổn định và nhanh.”
• Kiểm tra tính Tuân thủ: Đặc biệt quan trọng đối với các ngành Dược phẩm/Thực phẩm (GMP) hay các ngành công nghiệp tuân thủ (ví dụ: tuân thủ tiêu chuẩn ISA-95 cho MES).
• Phê duyệt: Thu thập sự xác nhận (Sign-off) từ tất cả các bên liên quan (Stakeholders) để đảm bảo mọi người cùng hiểu và đồng ý về những gì sẽ được triển khai. BRD/URS là cơ sở cho các hợp đồng và cam kết sau này.

Các yếu tố trọng tâm trong BRD/URS cho Dự án MES

Một tài liệu BRD/URS hiệu quả cho MES cần tập trung vào các lĩnh vực cốt lõi sau:

Tại sao BRD/URS lại quan trọng với Dự án MES và doanh nghiệp?

Trong lĩnh vực triển khai MES, việc thể hiện sự chuyên nghiệp và chi tiết qua các tài liệu như BRD/URS giúp:

• Tăng Uy tín (Trust & Authority): Doanh nghiệp thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ đó thu hút nhà cung cấp và đối tác chất lượng.
• Tối ưu hóa Chi phí & Thời gian: Giảm thiểu rủi ro thay đổi yêu cầu giữa chừng (Scope Creep), tiết kiệm chi phí phát sinh và đảm bảo dự án đi đúng tiến độ.
• Đảm bảo Kết quả: Hệ thống MES cuối cùng sẽ là một công cụ giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh đã đặt ra, chứ không chỉ là một phần mềm ghi nhận dữ liệu.

Một tài liệu BRD/URS vững chắc là bản thiết kế cho thành công của dự án MES, đảm bảo rằng sự đầu tư của bạn sẽ mang lại giá trị bền vững cho hoạt động sản xuất.

Tham khảo:

Phần mềm Quản lý Sản xuất MES là gì?

Lịch sử Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Tầm nhìn 5 năm về Phần mềm MES

Bộ đôi MES và ERP – Cặp bài trùng trong quản lý sản xuất

Một số dự án chuyển đổi số của OCD

• OCD triển khai ERP cho Công ty Sản xuất Cơ khí
• Tư vấn chuyển đổi số, triển khai phần mềm ERP, MES và HRM cho Nhà máy sản xuất thiết bị điện tử
• Tư vấn chuẩn hóa quy trình và dữ liệu phục vụ chuyển đổi số cho Nhà máy Z183
• Đánh giá sự sẵn sàng chuyển đổi số cho Cát Tường Group
• Tư vấn chuyển đổi số cho tập đoàn gỗ và nội thất TAVICO
• Phân tích Hệ thống phục vụ việc thiết kế phần mềm nhân sự cho Laurelton Diamonds

Liên hệ

Công ty Tư vấn Quản lý OCD
Website: https://ocd.vn
Email: ocd@ocd.vn
Hotline: 0886595688