Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP) trên Phần mềm MES

Theo dõi tiến độ sản xuất
Theo dõi tiến độ sản xuất trên Phần mềm MES
23 October, 2025
Hỗ trợ ra quyết định với MES
Phần mềm MES hỗ trợ ra quyết định sản xuất
23 October, 2025
Rate this post

Last updated on 23 October, 2025

Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP – Work In Process) là quá trình giám sát, kiểm soát và tối ưu hóa số lượng cũng như dòng chảy của các sản phẩm, bộ phận, hoặc công việc đang trong quá trình sản xuất nhưng chưa hoàn thành thành phẩm cuối cùng. Nói một cách đơn giản, WIP là những thứ “đang làm dở” nằm giữa giai đoạn Nguyên vật liệu thô (Raw Materials) và Thành phẩm (Finished Goods). Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP) là 1 tính năng quan trọng trong phần mềm quản lý sản xuất MES.

Sản phẩm Dở dang (WIP) là gì?

WIP (Work In Process) là thuật ngữ chỉ toàn bộ hàng hóa tồn kho đã được đưa vào sản xuất và đã qua một hoặc nhiều công đoạn chế biến, nhưng vẫn chưa sẵn sàng để bán ra thị trường hoặc giao cho khách hàng.

  • Ví dụ: Trong một nhà máy sản xuất ô tô, WIP là những chiếc xe đã lắp xong khung nhưng chưa gắn động cơ hay sơn hoàn chỉnh. Trong ngành may mặc, WIP là những chiếc áo đã cắt và may một phần nhưng chưa đính cúc hay hoàn thiện cổ áo.

Quản lý WIP là gì?

Quản lý WIP là việc áp dụng các chiến lược và hệ thống để:

  • Theo dõi chính xác vị trí, số lượng và giá trị của WIP tại mọi thời điểm trong quy trình sản xuất.
  • Kiểm soát lượng WIP để đảm bảo không quá nhiều (dẫn đến tồn đọng, lãng phí chi phí lưu kho) và không quá ít (dẫn đến tắc nghẽn, chậm trễ sản xuất).
  • Tối ưu hóa quy trình để WIP di chuyển trơn tru, nhanh chóng qua các công đoạn, nhằm rút ngắn thời gian hoàn thành sản phẩm.

Tầm quan trọng của Quản lý WIP

Quản lý WIP hiệu quả đóng vai trò then chốt trong hoạt động sản xuất của doanh nghiệp:

See also  So sánh ERP và MES: Phần mềm nào phù hợp với doanh nghiệp của bạn
Vai tròGiải thích
Tối ưu hóa Chi phíWIP đại diện cho nguồn vốn bị “đóng băng” (bao gồm chi phí nguyên vật liệu, nhân công trực tiếp, và chi phí sản xuất chung). Giảm WIP không cần thiết giúp giảm chi phí lưu kho, tăng tính thanh khoản và cải thiện dòng tiền.
Kiểm soát Tiến độTheo dõi WIP giúp nhà quản lý xác định nút thắt cổ chai (bottlenecks) trong dây chuyền sản xuất, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời, đảm bảo sản phẩm hoàn thành đúng thời hạn.
Cải thiện Hiệu suấtKhi lượng WIP được giữ ở mức tối ưu, quy trình sản xuất trở nên tinh gọn hơn, giúp tăng tốc độ sản xuất và nâng cao năng suất tổng thể của nhà máy.
Đảm bảo Chất lượngGiám sát chặt chẽ các sản phẩm đang dở dang giúp dễ dàng phát hiện lỗi ngay từ sớm, giảm thiểu sản phẩm hư hỏng và lãng phí vật liệu.
Hỗ trợ Kế toánTrong kế toán, WIP là một tài khoản quan trọng trong hàng tồn kho (được ghi nhận là tài sản trên bảng cân đối kế toán), việc quản lý chính xác giá trị WIP giúp tính toán chính xác giá thành sản phẩm và chi phí vốn hàng bán.

Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP) trên Phần mềm MES

Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP) là một trong những chức năng cốt lõi và quan trọng nhất của Hệ thống Điều hành Sản xuất (MES – Manufacturing Execution System).

MES biến việc quản lý WIP từ quy trình thủ công, dựa trên giấy tờ, thành một quy trình tự động, theo dõi và kiểm soát thời gian thực (real-time).

Dưới đây là cách Phần mềm MES quản lý WIP và những lợi ích mang lại:

Cách MES Quản lý WIP theo Thời gian thực

Phần mềm MES thực hiện quản lý WIP thông qua các chức năng chính sau:

Chức năng MESMô tả hoạt động Quản lý WIP
Theo dõi Sản phẩm (Lot/Serial Tracking)MES sử dụng mã vạch, RFID hoặc mã QR để gán định danh duy nhất (serial number hoặc lot number) cho từng đơn vị sản phẩm dở dang (WIP) ngay từ khi bắt đầu. Điều này cho phép truy xuất nguồn gốc (Genealogy) và theo dõi chính xác sản phẩm đang ở đâu, đã qua công đoạn nào và nguyên vật liệu nào đã được sử dụng.
Quản lý Định tuyến/Quy trình (Process Management)MES lưu trữ và thực thi lộ trình sản xuất (routing) đã định nghĩa. Nó đảm bảo rằng WIP chỉ được phép chuyển sang công đoạn tiếp theo khi đã hoàn thành các yêu cầu kiểm tra chất lượng, định lượng vật liệu và thông số máy móc của công đoạn trước đó. Điều này ngăn chặn lỗi và sai sót.
Thu thập Dữ liệu (Data Collection – SFC)Hệ thống tự động thu thập dữ liệu từ máy móc (qua PLC, cảm biến, IIoT) và từ thao tác của công nhân (qua màn hình HMI, máy quét). Dữ liệu này bao gồm thời gian thực hiện, số lượng đạt/lỗi, và trạng thái của WIP tại từng trạm làm việc.
Kiểm soát Tồn kho Khoảng giữaMES cung cấp cái nhìn rõ ràng về số lượng và vị trí của WIP trong kho đệm (buffer) giữa các trạm làm việc. Chức năng này giúp ngăn chặn tình trạng tồn đọng (WIP quá nhiều) hoặc thiếu hụt (WIP quá ít, gây dừng máy) giữa các công đoạn.
Quản lý Chất lượng tại chỗ (Quality Control)MES tích hợp các bước kiểm tra chất lượng vào quy trình sản xuất. Nếu WIP bị lỗi, MES có thể tự động giữ (hold) lô hàng, gửi thông báo làm lại (rework) hoặc loại bỏ (scrap), đảm bảo các sản phẩm lỗi không tiếp tục di chuyển trên dây chuyền.
See also  Theo dõi tiến độ sản xuất trên Phần mềm MES

Lợi ích khi Quản lý WIP bằng Phần mềm MES

Việc sử dụng MES để quản lý WIP mang lại những cải tiến định lượng và định tính đáng kể:

Lợi íchMô tả chi tiết
Giảm WIP và Tồn khoNghiên cứu cho thấy MES có thể giúp giảm trung bình 24% lượng WIP không cần thiết. Việc này giúp giải phóng vốn bị ràng buộc và giảm chi phí lưu trữ.
Rút ngắn Thời gian Chu kỳ (Cycle Time)Bằng cách phát hiện và loại bỏ các điểm tắc nghẽn (bottlenecks) và thời gian chờ đợi giữa các công đoạn, MES giúp WIP di chuyển nhanh hơn, dẫn đến giảm thời gian sản xuất sản phẩm (Lead Time).
Cân bằng Dây chuyền (Line Balancing)MES cung cấp thông tin về năng suất và tốc độ xử lý của từng trạm, giúp nhà quản lý điều chỉnh lịch trình hoặc phân bổ nguồn lực (nhân công, vật liệu) để đảm bảo không có công đoạn nào bị quá tải hay thiếu việc.
Tính toán Giá trị WIP Chính xácTrong kế toán, MES cung cấp dữ liệu chính xác về chi phí nguyên vật liệu, nhân công và thời gian máy đã tiêu thụ cho một sản phẩm dở dang tại một công đoạn cụ thể, giúp tính toán giá trị WIP chính xác hơn cho bảng cân đối kế toán.
Hỗ trợ Sản xuất Tinh gọn (Lean/JIT)MES là công cụ hoàn hảo để triển khai các nguyên tắc Lean, đặc biệt là Just-in-Time (JIT)Kanban, bằng cách giới hạn WIP (WIP Limit) và chỉ cho phép sản xuất theo nhu cầu thực tế.
See also  Sản xuất thông minh là gì? Công nghệ, lợi ích và cách triển khai

Tóm lại, MES là bộ não điều hành giúp doanh nghiệp có cái nhìn xuyên suốt (end-to-end) về toàn bộ dòng chảy WIP, từ đó ra quyết định nhanh chóng để tối ưu hóa hiệu suất và giảm thiểu lãng phí trong sản xuất.

 

Kết luận

Tóm lại, Quản lý Sản phẩm Dở dang (WIP) không chỉ là việc đếm số lượng hàng hóa nằm giữa các công đoạn mà là một chiến lược tối ưu hóa toàn diện. Kiểm soát WIP ở mức hợp lý giúp doanh nghiệp giải phóng nguồn vốn, rút ngắn thời gian chu kỳ sản xuất (lead time), tăng năng suất và giảm thiểu các rủi ro về chất lượng. Bằng cách ứng dụng các hệ thống quản lý sản xuất tiên tiến (như MES) để theo dõi WIP theo thời gian thực và xác định chính xác các điểm tắc nghẽn, các nhà quản lý có thể duy trì một dòng chảy sản xuất tinh gọn, linh hoạt và đảm bảo khả năng cạnh tranh bền vững trên thị trường.

 

 

Tham khảo:

Phần mềm Quản lý Sản xuất MES là gì?

Lịch sử Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Tầm nhìn 5 năm về Phần mềm MES

Bộ đôi MES và ERP – Cặp bài trùng trong quản lý sản xuất

 

Một số dự án chuyển đổi số của OCD

 

Liên hệ

Công ty Tư vấn Quản lý OCD
Websitehttps://ocd.vn

Emailocd@ocd.vn
Hotline0886595688