Focus Group là gì? Ứng dụng, phân loại và cách thực hiện

Last updated on 18 February, 2025

Năm 1991, chuyên gia tâm lý và Marketing Ernest Dichter đã sáng tạo ra thuật ngữ “Focus Group” (Nhóm tập trung) để mô tả các cuộc thảo luận được tổ chức với một nhóm người tham gia giới hạn.

Mô hình này tạo ra một môi trường tương tác, giúp các nhà nghiên cứu khai thác sâu hơn về hành vi, thái độ và sở thích của người tiêu dùng – những khía cạnh có thể không thể hiện rõ qua khảo sát hay phỏng vấn cá nhân. Focus Group được ứng dụng rộng rãi trong nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm và khảo sát dư luận, nhằm thu thập các quan điểm đa dạng, phát hiện xu hướng và xác định các vấn đề quan trọng để hỗ trợ việc ra quyết định.

Mục tiêu không phải là đạt được sự đồng thuận, mà là khám phá và hiểu rõ hơn nhận thức của khách hàng về một thương hiệu, sản phẩm hoặc dịch vụ. Trong bài viết dưới đây, OCD sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết hơn về phương pháp Focus Group này nhé!

Focus Group là gì?

Khái niệm Focus Group

Focus Group (Phỏng vấn nhóm) là một phương pháp nghiên cứu định tính, trong đó các nhà nghiên cứu quan sát phản ứng, câu trả lời và cả ngôn ngữ cơ thể của người tham gia để hiểu rõ hơn về quyết định của người tiêu dùng, sản phẩm, dịch vụ hoặc các vấn đề gây tranh cãi.

Phương pháp này được sử dụng phổ biến trong các lĩnh vực như marketing, khoa học xã hội và nghiên cứu người dùng. So với phỏng vấn cá nhân, Focus Group mang lại phản hồi tự nhiên và chi tiết hơn. Đồng thời, nó cũng dễ tổ chức hơn so với các thí nghiệm hoặc khảo sát quy mô lớn.

Trong một buổi Focus Group điển hình, một người điều phối sẽ dẫn dắt cuộc thảo luận với nhóm từ 6-12 người, được chọn dựa trên các tiêu chí nhân khẩu học hoặc tâm lý học, như độ tuổi, giới tính, thu nhập hoặc phong cách sống. Người tham gia sẽ trả lời các câu hỏi mở về một chủ đề, sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể và được khuyến khích chia sẻ ý kiến, trải nghiệm và cảm xúc của mình.

Các trụ cột chính của Focus Group

Để một buổi Focus Group hiệu quả và mang lại nhiều thông tin giá trị, cần đảm bảo các yếu tố quan trọng sau:

Người tham gia

Việc chọn đúng người tham gia là rất quan trọng. Họ cần có hiểu biết hoặc kinh nghiệm liên quan đến chủ đề nghiên cứu. Nếu gặp khó khăn trong việc tìm người phù hợp, có thể nhờ các tổ chức nghiên cứu thị trường hỗ trợ.

Vai trò của người điều phối

Người điều phối giúp dẫn dắt buổi thảo luận một cách khách quan, tạo sự thoải mái và đảm bảo tất cả thành viên đều có cơ hội phát biểu. Đây có thể là chính nhà nghiên cứu hoặc một chuyên gia độc lập để đảm bảo tính công bằng.

Hướng dẫn thảo luận

Đây là một bản hướng dẫn chi tiết giúp cuộc thảo luận đi đúng hướng mà vẫn linh hoạt. Nó bao gồm các câu hỏi chính, câu hỏi mở rộng và gợi ý để khuyến khích người tham gia chia sẻ ý kiến một cách tự nhiên.

Tương tác nhóm

Không khí thảo luận cởi mở giúp tạo ra ý kiến chân thực. Một nhóm có sự đa dạng về quan điểm sẽ mang lại cái nhìn phong phú, nhưng cần tránh để một cá nhân chi phối toàn bộ cuộc trò chuyện.

Ghi nhận và phân tích dữ liệu

Để có kết quả chính xác, buổi thảo luận nên được ghi âm, quay video hoặc ghi chép lại. Sau đó, các nhà nghiên cứu sẽ phân tích dữ liệu, tìm ra xu hướng và rút ra kết luận quan trọng.

Tập trung vào những yếu tố này sẽ giúp thu thập được thông tin sâu sắc hơn, cải thiện độ chính xác của nghiên cứu và hỗ trợ việc ra quyết định hiệu quả hơn.

Ưu điểm của Focus Group

• Nhanh chóng và tiết kiệm – So với phỏng vấn cá nhân, Focus Group giúp thu thập nhiều ý kiến trong thời gian ngắn với chi phí thấp hơn.
• Dữ liệu phong phú – Người tham gia dùng ngôn ngữ tự nhiên, giúp nhà nghiên cứu hiểu rõ suy nghĩ thực tế của họ.
• Khả năng tương tác nhóm – Trong một buổi focus group, các thành viên có thể xây dựng và phát triển ý tưởng dựa trên những gì người khác nói. 
• Câu hỏi linh hoạt và mở – Người điều hành có thể linh hoạt điều chỉnh câu hỏi trong suốt cuộc thảo luận để tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề hoặc khám phá thêm thông tin chi tiết, giúp thu thập những ý kiến chưa được khai thác.
• Thông tin được thu thập nhanh – Thay vì thực hiện nhiều cuộc phỏng vấn riêng lẻ, Focus Group giúp tiết kiệm thời gian.
• Khám phá thái độ và cảm nhận – Focus Group giúp hiểu rõ hơn về cảm xúc và thái độ của khách hàng đối với sản phẩm, dịch vụ hoặc thương hiệu, điều này cực kỳ quan trọng trong việc điều chỉnh chiến lược marketing và phát triển sản phẩm.

Nhược điểm của Focus Group

• Cần người điều phối có kỹ năng – Chất lượng thảo luận phụ thuộc nhiều vào khả năng dẫn dắt của người điều phối.
• Khó khăn trong phân tích dữ liệu – Ý kiến nhóm có thể lấn át ý kiến cá nhân, gây khó khăn trong việc tách bạch thông tin.
• Không đại diện cho toàn bộ tổng thể thống kê – Mẫu tham gia thường nhỏ, khó khái quát hóa kết quả.
• Kiểm soát dữ liệu hạn chế – Các yếu tố ngoài ý muốn có thể ảnh hưởng đến cuộc thảo luận.
• Thiếu tính bảo mật và ẩn danh – Người tham gia có thể ngại chia sẻ ý kiến thật vì sự hiện diện của người khác.
• Dễ xảy ra hiện tượng groupthink – Groupthink là một hiện tượng khi các cá nhân nhanh chóng tuân theo ý kiến và quan điểm chung của nhóm, dẫn đến việc thiếu sự đa dạng trong dữ liệu.

Các ứng dụng điển hình của Focus Group

• Phân tích các quy trình phức tạp – Giúp làm sáng tỏ những quy trình mua hàng hoặc hành vi tiêu dùng phức tạp từ những yếu tố cơ bản.
• Xác định nhu cầu của khách hàng – Khi có nhiều yếu tố tác động đến động cơ mua hàng, Focus Group giúp tìm ra điều gì thực sự quan trọng với khách hàng.
• Tìm hiểu cách sản phẩm được sử dụng – Giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách khách hàng sử dụng sản phẩm trong tình huống thực tế.
• Kiểm tra sản phẩm mới – Khi cần giới thiệu một sản phẩm hoặc ý tưởng mới cho khách hàng và thu thập phản hồi ban đầu.
• Khám phá ý tưởng, khái niệm – Sử dụng các công cụ trực quan để giúp người tham gia hình dung và phản hồi về một ý tưởng mới.
• Đánh giá mức độ hài lòng – Xác định những yếu tố khiến khách hàng, nhân viên hoặc nhà cung cấp hài lòng hoặc không hài lòng.
• Khám phá nhận thức về thương hiệu và dịch vụ – Giúp doanh nghiệp hiểu cách khách hàng nhìn nhận thương hiệu và các yếu tố liên quan đến dịch vụ.

Các loại nghiên cứu Focus Group

Có nhiều loại nghiên cứu Focus Group có thể được thực hiện, tùy thuộc vào mục tiêu nghiên cứu cụ thể. Dưới đây là một số loại phỏng vấn nhóm phổ biến:

1. Focus Group truyền thống: Đây là kiểu Focus Group mà mọi người gặp nhau trực tiếp trong một phòng để thảo luận về một chủ đề. Cách này giúp mọi người dễ dàng trao đổi ý kiến với nhau, nhưng đôi khi nó sẽ tốn kém và không phải ai cũng có thể tham gia nếu ở xa.
2. Focus Group trực tuyến: Đây là khi mọi người tham gia cuộc thảo luận qua Internet, như qua video call hoặc website. Cách này nhanh chóng, dễ dàng, và tiết kiệm hơn vì mọi người có thể tham gia từ bất kỳ đâu, nhưng đôi khi nó lại bất lợi nếu gặp sự cố về công nghệ và thiếu sự tương tác trực tiếp.
3. Focus Group có hai người điều phối: Trong loại này, có hai người điều phối cuộc thảo luận: một người sẽ hướng dẫn cuộc nói chuyện, còn người kia sẽ chú ý đến cách mọi người trò chuyện và tương tác với nhau. Loại này giúp cuộc thảo luận thêm chi tiết và dễ hiểu hơn, nhưng cũng khó thực hiện và phân tích hơn.
4. Mini-focus group: Đây là các nhóm nhỏ, chỉ từ 3-5 người tham gia, thích hợp khi chủ đề cần thảo luận nhạy cảm hoặc chuyên sâu. Vì là nhóm nhỏ nên các cuộc thảo luận sẽ thân mật và sâu sắc hơn, nhưng không thể đại diện cho tất cả mọi người.

Thực hiện phương pháp nghiên cứu Focus Group: 6 bước quan trọng

Nghiên cứu Focus Group có thể là một cách hiệu quả để thu thập dữ liệu sâu sắc, chi tiết giúp định hướng phát triển sản phẩm, chiến lược marketing và các quyết định kinh doanh khác. Dưới đây là các bước cần tuân theo khi thực hiện nghiên cứu Focus Group:

Các bước thực hiện nghiên cứu Focus Group

Bước 1: Xác định câu hỏi và mục tiêu nghiên cứu

Trước khi thực hiện nghiên cứu Focus Group, bạn cần xác định rõ câu hỏi nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu. Điều này sẽ giúp định hướng cuộc thảo luận và đảm bảo bạn thu thập được dữ liệu cần thiết. Hãy xem xét bạn muốn học được gì từ cuộc phỏng vấn nhóm này và những câu hỏi cụ thể bạn muốn hỏi người tham gia. Việc xác định rõ ràng mục tiêu và cách sử dụng dữ liệu là rất quan trọng.

Bước 2: Tuyển chọn người tham gia

Bước tiếp theo là lựa chọn những người tham gia phù hợp với tiêu chí nghiên cứu của bạn. Bạn có thể tuyển chọn người tham gia thông qua mạng xã hội, quảng cáo trực tuyến hoặc liên hệ với các tổ chức liên quan. Hãy chắc chắn cung cấp thông tin rõ ràng về thời gian, địa điểm, thời lượng và nội dung tổng quan của cuộc thảo luận. Quan trọng là phải đảm bảo người tham gia đại diện cho đối tượng mục tiêu và có sự đa dạng trong nhóm để mang lại các góc nhìn khác nhau.

Bước 3: Chọn địa điểm và chuẩn bị thiết bị

Hãy chọn một địa điểm thoải mái và thuận lợi cho cuộc thảo luận. Cần đảm bảo rằng phòng thảo luận yên tĩnh, riêng tư và có đủ không gian cho tất cả người tham gia. Bạn cũng cần chuẩn bị đầy đủ các thiết bị cần thiết như thiết bị ghi âm và sổ tay ghi chú. Hãy chắc chắn kiểm tra tất cả thiết bị trước để tránh sự cố kỹ thuật.

Bước 4: Tiến hành cuộc thảo luận

Bắt đầu bằng cách giới thiệu bản thân và giải thích mục đích của buổi Focus Group. Đảm bảo thiết lập các quy tắc cơ bản như tôn trọng ý kiến của nhau, tránh làm gián đoạn và bảo mật thông tin. Sau đó, hãy đặt các câu hỏi mở để khuyến khích người tham gia chia sẻ suy nghĩ và ý kiến của họ. Quan trọng là lắng nghe chủ động và tránh dẫn dắt cuộc thảo luận theo hướng chủ quan của người điều phối. Khuyến khích tất cả mọi người tham gia và đảm bảo mỗi người đều có cơ hội phát biểu.

Bước 5: Phân tích dữ liệu

Sau khi cuộc thảo luận kết thúc, hãy chuyển đổi bản ghi âm thành dữ liệu có cấu trúc và tiến hành phân tích. Tìm kiếm các chủ đề chung, đặc điểm và xu hướng nổi bật trong cuộc thảo luận. Sắp xếp dữ liệu thành các nhóm và tiểu nhóm để quá trình phân tích trở nên dễ dàng hơn.

Bước 6: Rút ra kết luận và báo cáo kết quả

Dựa trên dữ liệu đã thu thập, hãy rút ra kết luận và báo cáo kết quả cho các bên liên quan. Những kết quả này có thể được sử dụng để định hướng phát triển sản phẩm, chiến lược marketing và các quyết định kinh doanh khác. Hãy trình bày kết quả một cách rõ ràng và xúc tích, sử dụng các biểu đồ, đồ thị và các công cụ hình ảnh khác để minh họa kết quả.

Thực hiện nghiên cứu Focus Group có thể là một cách tuyệt vời để thu thập những hiểu biết về thái độ, niềm tin và trải nghiệm của đối tượng mục tiêu. Bằng cách tuân theo các bước này, bạn có thể đảm bảo thu thập được dữ liệu chất lượng cao giúp nâng cao hiệu quả nghiên cứu thị trường.

Ví dụ về Focus Group với sản phẩm máy xay thịt

Giả sử một công ty đang phát triển một sản phẩm mới là máy xay thịt gia đình và muốn hiểu rõ hơn về nhu cầu, sở thích của người tiêu dùng đối với sản phẩm này. Công ty quyết định tổ chức một nhóm thảo luận (Focus Group) với 6-8 người tiêu dùng, những người có thói quen nấu ăn tại nhà và sử dụng máy xay thịt.

Buổi thảo luận diễn ra tại một không gian thoải mái, với người điều hành (moderator) dẫn dắt cuộc trò chuyện và đặt các câu hỏi như:

• Bạn thường sử dụng máy xay thịt cho những món ăn gì?
• Những tính năng nào bạn thấy quan trọng nhất khi chọn máy xay thịt? (Ví dụ: công suất, độ bền, dễ vệ sinh, kích thước)
• Bạn cảm thấy thế nào về thiết kế của máy xay thịt hiện tại? Có gì bạn muốn thay đổi không?
• Bạn có gặp khó khăn gì khi sử dụng máy xay thịt hiện tại không? (Ví dụ: tiếng ồn, mất nhiều thời gian, khó tháo lắp)
• Bạn sẽ sẵn sàng chi trả bao nhiêu cho một chiếc máy xay thịt có các tính năng tiện lợi và chất lượng cao?

Kết quả thu được:

Trong buổi thảo luận, các thành viên chia sẻ những quan điểm khác nhau. Một số người cho biết họ mong muốn máy xay thịt có thể xay được nhiều loại thực phẩm khác ngoài thịt, trong khi những người khác lại đặc biệt chú trọng vào tính năng dễ dàng vệ sinh và tiếng ồn thấp khi sử dụng. Cũng có người đề xuất thiết kế máy nhỏ gọn, dễ dàng cất giữ trong không gian bếp hạn chế.

Nhờ vào thông tin thu thập được từ nhóm thảo luận, công ty có thể cải thiện sản phẩm của mình, thêm những tính năng được khách hàng yêu cầu, cải tiến thiết kế và điều chỉnh mức giá sao cho phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.

Kết luận

Focus Group là một phương pháp nghiên cứu hiệu quả giúp các tổ chức thu thập thông tin sâu sắc về nhu cầu, sở thích và hành vi của người tiêu dùng. Bằng cách tạo ra một môi trường thảo luận nhóm, nơi các thành viên chia sẻ ý kiến và quan điểm của mình, phương pháp này cung cấp những hiểu biết quý giá mà các phương pháp nghiên cứu khác khó có thể đạt được.

Focus Group không phải là phương pháp phù hợp với mọi tình huống, nhưng khi được sử dụng đúng cách, nó có thể là một công cụ mạnh mẽ giúp các tổ chức đưa ra quyết định chiến lược thông minh và hiệu quả hơn.

Tham khảo dịch vụ Nghiên cứu thị trường của OCD

Dịch vụ nghiên cứu thị trường của OCD được thiết kế linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng thuộc nhiều lĩnh vực, với quy mô và yêu cầu nghiên cứu khác nhau. Trải qua 20 năm kinh nghiệm, OCD tự hào đồng hành cùng 52 khách hàng trong hơn 110 dự án nghiên cứu thị trường, bao phủ 63 tỉnh thành trên cả nước với quy mô lên đến 511.800 bảng hỏi và 3.600 khảo sát viên tham gia. OCD đã thực hiện hoạt động nghiên cứu cho các doanh nghiệp lớn trên cả nước như: EVN, Clickable Việt nam, VIPIC1,Vinphaco, Kinh Đô, SOHACO,..

Với mục tiêu trở thành công ty Nghiên cứu thị trường hàng đầu Việt Nam, OCD sẽ tiếp tục phát huy nền tảng kinh nghiệm tư vấn dày dặn cùng đội ngũ chuyên gia chuyên nghiệp, tận tâm. OCD cam kết mang đến cho khách hàng Việt Nam và quốc tế giải pháp nghiên cứu thị trường tối ưu, hiệu quả, góp phần hoạch định chiến lược kinh doanh thành công.

Liên hệ ngay với OCD để được tư vấn và nhận giải pháp nghiên cứu thị trường phù hợp nhất!

——————————-