Điều độ sản xuất trong Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Quản lý Lệnh sản xuất trong Phần mềm MES

22 October, 2025

Theo dõi tiến độ sản xuất trên Phần mềm MES

23 October, 2025

Điều độ sản xuất trong Phần mềm MES

Post Views: 1

Rate this post

Last updated on 23 October, 2025

Điều độ sản xuất là “trái tim” của mọi nhà máy, nhưng việc quản lý lịch trình bằng Excel truyền thống đã lỗi thời và không thể ứng phó với sự cố tức thời. Ngày nay, các doanh nghiệp sản xuất đang chuyển mình với Hệ thống MES (Manufacturing Execution System). Vậy, MES đã cách mạng hóa công tác điều độ và phân giao công việc (Production Scheduling & Dispatching) như thế nào? Khám phá cách MES sử dụng dữ liệu thời gian thực (real-time), AI và các thuật toán tối ưu để biến một kế hoạch tĩnh thành một quy trình thực thi linh hoạt và hiệu quả tối đa, giúp bạn giảm thiểu thời gian chờ, tối ưu hóa nguồn lực và luôn giao hàng đúng hẹn.

Table of Contents

Điều độ sản xuất là gì?

Điều độ Sản xuất (tiếng Anh: Production Scheduling & Dispatching) là một hoạt động chiến thuật và ngắn hạn quan trọng trong quản lý sản xuất, nhằm mục đích biến kế hoạch sản xuất đã định thành các hành động cụ thể và điều phối, giám sát việc thực hiện một cách tối ưu và kịp thời.

Nó bao gồm hai phần chính có mối liên hệ mật thiết với nhau:

Điều độ Sản xuất (Production Scheduling)

Đây là quá trình lập lịch trình chi tiết cho các công việc sản xuất. Nó xác định:

Cần làm gì (các lệnh sản xuất, công việc).
Khi nào làm (thời gian bắt đầu và kết thúc cụ thể cho từng công đoạn, từng máy).
Thực hiện ở đâu (phân bổ công việc cho máy móc, thiết bị, dây chuyền).
Thứ tự ưu tiên của các công việc (ví dụ: công việc có thời hạn giao hàng sớm nhất làm trước, công việc ngắn nhất làm trước…).
Nguồn lực cần thiết (nhân lực, nguyên vật liệu, dụng cụ).

Mục tiêu chính là tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực (giảm thời gian nhàn rỗi của máy móc và công nhân), giảm thiểu chi phí, và đảm bảo hoàn thành đơn hàng đúng tiến độ.

Phân giao/Thực hiện & Giám sát (Dispatching)

Đây là giai đoạn triển khai thực tế lịch trình đã được lập, bao gồm:

Phân giao công việc: Phát hành các lệnh sản xuất, phiếu công việc, và chỉ thị cụ thể đến các bộ phận, xưởng sản xuất và nhân viên.
Cấp phát: Cung cấp kịp thời nguyên vật liệu, dụng cụ, và các hướng dẫn cần thiết cho người thực hiện.
Giám sát và Điều chỉnh: Liên tục theo dõi tiến độ thực hiện so với lịch trình. Nếu có sự cố (máy hỏng, thiếu nguyên liệu, đơn hàng thay đổi,…) thì phải kịp thời điều chỉnh lại lịch trình và các lệnh phân giao để đảm bảo quá trình sản xuất vẫn diễn ra suôn sẻ và đạt mục tiêu.

Tóm lại, điều độ Sản xuất đóng vai trò như một “nhạc trưởng” của nhà máy, đảm bảo mọi hoạt động sản xuất diễn ra đồng bộ, nhịp nhàng, và linh hoạt ứng phó với các biến động để đạt được các mục tiêu sau:

Tối đa hóa hiệu suất sử dụng máy móc và nhân công.
Giảm thiểu thời gian sản xuất và chi phí chờ đợi.
Đảm bảo chất lượng và thời gian giao hàng.
Cân đối tồn kho thành phẩm và bán thành phẩm.

Điều độ sản xuất trong Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Điều độ Sản xuất là một trong những chức năng cốt lõi và quan trọng nhất của Phần mềm Hệ thống Điều hành Sản xuất (MES – Manufacturing Execution System).

Nếu các hệ thống hoạch định tổng thể (như ERP) tập trung vào kế hoạch dài hạn và vật tư (ví dụ: cần bao nhiêu vật liệu, cần sản xuất bao nhiêu), thì MES tập trung vào việc thực thi chi tiết, giám sát và điều chỉnh kế hoạch đó trong thời gian thực tại sàn sản xuất.

Dưới đây là vai trò của Điều độ Sản xuất trong MES:

Lập lịch trình chi tiết và tối ưu (Scheduling)

Nhận Kế hoạch từ ERP: MES tiếp nhận các lệnh sản xuất (Production Orders) tổng thể từ hệ thống ERP, bao gồm số lượng, ngày giao hàng và quy trình công nghệ (Routing).
Lập Lịch trình Tinh gọn: MES sử dụng các thuật toán và quy tắc ưu tiên (Dispatching Rules) để tạo ra một lịch trình sản xuất chi tiết và tối ưu cho từng máy, từng công đoạn, từng ca làm việc. Nó tính toán dựa trên:
- Năng lực thực tế: Tình trạng sẵn có của máy móc, công cụ, và nhân lực.
- Thời gian chuyển đổi (Setup Time): Tối ưu hóa thứ tự công việc để giảm thiểu thời gian vệ sinh, cài đặt lại máy móc giữa các lô sản xuất khác nhau.
- Các ràng buộc: Giới hạn về vật tư, thời gian bảo trì, và yêu cầu kỹ thuật.

Phân giao và Thực thi theo thời gian thực (Dispatching & Execution)

Phân giao Tự động: MES tự động gửi các phiếu công việc (Work Orders) hoặc hướng dẫn thao tác chuẩn (SOP) đến màn hình máy tính công nghiệp, máy tính bảng của công nhân hoặc trực tiếp tới hệ thống điều khiển máy móc (PLC/SCADA).
Theo dõi và Thu thập Dữ liệu (Real-time Data Acquisition): Đây là điểm khác biệt lớn nhất. MES kết nối trực tiếp với máy móc qua IoT (Internet of Things) để thu thập dữ liệu sản xuất (số lượng hoàn thành, thời gian hoạt động, thời gian dừng máy, lỗi,…) theo thời gian thực.
Đảm bảo Trình tự Chính xác: MES đảm bảo các bước công việc được thực hiện đúng theo trình tự đã định và chỉ cho phép chuyển sang bước tiếp theo khi các tiêu chuẩn chất lượng và điều kiện tiên quyết đã được đáp ứng.

Điều chỉnh linh hoạt (Dynamic Rescheduling)

Vì sản xuất luôn có sự cố (máy hỏng, công nhân vắng mặt, thiếu hụt vật tư đột xuất), MES cung cấp khả năng điều chỉnh lịch trình một cách linh hoạt và tự động:

Cảnh báo Lệch tiến độ: Ngay khi hệ thống phát hiện một sự cố (ví dụ: máy dừng lâu hơn dự kiến), nó sẽ cảnh báo ngay lập tức.
Đề xuất Lịch trình Thay thế: MES có thể tự động tính toán lại và đề xuất các phương án điều độ mới (ví dụ: chuyển công việc sang máy khác, thay đổi thứ tự ưu tiên) để giảm thiểu tác động đến ngày giao hàng.
Độ chính xác cao: Việc điều chỉnh dựa trên dữ liệu thực tế tại xưởng giúp quyết định điều độ có độ chính xác và tính khả thi cao hơn so với việc điều chỉnh thủ công bằng bảng tính Excel.

Tóm lại, Điều độ Sản xuất trong MES là quá trình chuyển đổi một kế hoạch tổng thể (ERP) thành một lịch trình thực thi chi tiết, thông minh, được giám sát liên tục và tự điều chỉnh theo biến động tại sàn sản xuất, giúp nhà máy đạt được mục tiêu về năng suất và đúng tiến độ.

Kết luận

Tóm lại, vai trò của Hệ thống MES đối với Điều độ Sản xuất không chỉ đơn thuần là việc số hóa các bảng tính. MES là một bộ não điều hành giúp doanh nghiệp chuyển từ việc phản ứng thụ động sang chủ động điều chỉnh trước mọi biến động trên sàn nhà máy. Bằng cách tích hợp dữ liệu thời gian thực từ máy móc, MES cung cấp khả năng lập lịch trình động (Dynamic Scheduling) và phân giao công việc một cách thông minh, đảm bảo mọi nguồn lực được sử dụng hiệu quả nhất. Đầu tư vào MES chính là đầu tư vào tính linh hoạt, năng suất và khả năng cạnh tranh bền vững trong kỷ nguyên sản xuất 4.0.

Tham khảo:

Phần mềm Quản lý Sản xuất MES là gì?

Lịch sử Phần mềm Quản lý Sản xuất MES

Tầm nhìn 5 năm về Phần mềm MES

Bộ đôi MES và ERP – Cặp bài trùng trong quản lý sản xuất

Một số dự án chuyển đổi số của OCD

Liên hệ

Công ty Tư vấn Quản lý OCD
Website: https://ocd.vn
Email: ocd@ocd.vn
Hotline: 0886595688