Xây dựng hạ tầng công nghệ đồng bộ, hiện đại
Hạ tầng công nghệ là nền tảng thiết yếu cho chuyển đổi số. Cần ưu tiên đầu tư bài bản, đồng bộ cho hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin y tế, bao gồm:
- Mở rộng mạng lưới băng thông rộng: Đảm bảo kết nối internet tốc độ cao, ổn định đến tất cả các cơ sở y tế, từ trung ương đến xã, phường.
- Xây dựng trung tâm dữ liệu lớn: Hình thành hệ thống trung tâm dữ liệu y tế tập trung, hiện đại, bảo mật, có khả năng lưu trữ, xử lý dữ liệu lớn.
- Đảm bảo an ninh mạng: Xây dựng hệ thống an ninh mạng vững chắc, bảo vệ dữ liệu y tế khỏi các cuộc tấn công mạng.
Đặc biệt, cần đẩy mạnh kết nối liên thông giữa các cơ sở y tế, hình thành hệ thống thông tin y tế thống nhất, cho phép chia sẻ dữ liệu bệnh nhân, kết quả xét nghiệm, hồ sơ bệnh án… một cách hiệu quả, an toàn, bảo mật.
Phát triển và ứng dụng công nghệ phù hợp
Chuyển đổi số cần hướng đến hiệu quả thiết thực, giải quyết các bài toán cụ thể của ngành y tế. Cần tập trung phát triển và ứng dụng các công nghệ như:
- Hệ thống thông tin bệnh viện (HIS): Tự động hóa quy trình quản lý bệnh viện, từ tiếp nhận, khám chữa bệnh đến thanh toán, xuất viện.
- Hồ sơ sức khỏe điện tử (EMR): Lưu trữ, quản lý thông tin sức khỏe của bệnh nhân một cách điện tử, thuận tiện cho việc tra cứu, chia sẻ.
- Khám chữa bệnh từ xa (Telehealth): Cung cấp dịch vụ y tế từ xa cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo…
- Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), Dữ liệu lớn (Big Data): Ứng dụng trong chẩn đoán hình ảnh, phân tích dữ liệu, hỗ trợ điều trị, quản lý bệnh mãn tính…
Bên cạnh đó, cần khuyến khích hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước để tiếp cận công nghệ mới, giải pháp tối ưu, phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
Con người là yếu tố quyết định sự thành công của chuyển đổi số. Cần xây dựng chương trình đào tạo bài bản, cập nhật kiến thức công nghệ mới cho đội ngũ:
- Bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng: Nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ trong khám chữa bệnh.
- Kỹ thuật viên, chuyên viên công nghệ thông tin: Đào tạo chuyên sâu về công nghệ y tế, an ninh mạng, quản trị hệ thống…
Đồng thời, cần xây dựng chính sách thu hút, đãi ngộ thỏa đáng cho nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực y tế số, thu hút nhân tài công nghệ thông tin tham gia phát triển ngành y tế.
Hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo an toàn thông tin
Khung pháp lý là nền tảng quan trọng để chuyển đổi số diễn ra thuận lợi. Cần sớm ban hành đầy đủ các quy định pháp lý về:
- Dữ liệu y tế: Quy định rõ ràng về quyền sở hữu, quyền truy cập, chia sẻ, bảo mật dữ liệu y tế.
- Chữ ký số, thanh toán trực tuyến: Hoàn thiện khung pháp lý cho phép áp dụng chữ ký số, thanh toán trực tuyến trong y tế.
- Bảo mật thông tin: Ban hành các quy định, tiêu chuẩn bảo mật thông tin y tế, bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh.
Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về an toàn thông tin y tế, đảm bảo an toàn cho hệ thống thông tin y tế quốc gia.
Nâng cao nhận thức cộng đồng về Chuyển đổi số Y tế
Người dân là trung tâm của chuyển đổi số. Cần đẩy mạnh các chương trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức về:
- Lợi ích của chuyển đổi số y tế: Giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của việc ứng dụng công nghệ trong khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe.
- Cách thức sử dụng dịch vụ y tế số: Hướng dẫn người dân sử dụng các ứng dụng, dịch vụ y tế số một cách hiệu quả.
Đồng thời, cần xây dựng cộng đồng người dùng, tạo diễn đàn để người dân chia sẻ kinh nghiệm, giải đáp thắc mắc, góp phần tạo niềm tin, khuyến khích người dân tham gia chuyển đổi số y tế.
Chuyển đổi số ngành y tế là một chặng đường dài, đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của toàn xã hội. Bằng việc triển khai đồng bộ các giải pháp, tin tưởng rằng ngành y tế Việt Nam sẽ gặt hái được nhiều thành công, mang đến dịch vụ y tế chất lượng cao, góp phần nâng cao sức khỏe cho người dân.
Nhiều mô hình chuyển đổi số đã và đang được triển khai trong ngành y tế, mang đến những hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế. Dưới đây là một số mô hình tiêu biểu:
Bệnh viện thông minh
Bệnh viện thông minh là mô hình ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT&TT) một cách toàn diện vào tất cả các hoạt động của bệnh viện, từ quản lý, điều hành đến khám chữa bệnh, chăm sóc người bệnh.
Đặc điểm nổi bật của bệnh viện thông minh
- Hệ thống kết nối đồng bộ: Các hệ thống CNTT&TT trong bệnh viện được kết nối, liên thông với nhau, tạo thành một hệ sinh thái thông minh.
- Ứng dụng công nghệ cao: Tích hợp các công nghệ tiên tiến như AI, IoT, Big Data, Blockchain… vào quy trình khám chữa bệnh, quản lý bệnh viện.
- Tự động hóa quy trình: Tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh, giảm thiểu thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian chờ đợi của người bệnh.
- Nâng cao chất lượng dịch vụ: Cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao, an toàn, tiện lợi cho người bệnh.
Ví dụ về bệnh viện thông minh
- Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM: Triển khai hệ thống HIS, EMR, PACS (hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh y tế)…
- Bệnh viện FV: Ứng dụng robot trong phẫu thuật, hệ thống định vị phẫu thuật bằng hình ảnh…
- Bệnh viện Changi-dong (Hàn Quốc): Mô hình bệnh viện thông minh tiêu biểu trên thế giới, ứng dụng robot, AI, IoT…
Y Tế từ xa (Telehealth)
Telehealth là mô hình cung cấp dịch vụ y tế từ xa thông qua các phương tiện CNTT&TT, cho phép người bệnh ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào cũng có thể tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao.
Lợi ích của Telehealth
- Khám chữa bệnh từ xa: Bác sĩ có thể khám, chẩn đoán, tư vấn, kê đơn thuốc cho bệnh nhân từ xa thông qua video call, email, tin nhắn…
- Theo dõi sức khỏe từ xa: Bệnh nhân có thể sử dụng các thiết bị y tế cá nhân để theo dõi sức khỏe tại nhà, dữ liệu được truyền trực tiếp đến bác sĩ.
- Giảm tải bệnh viện tuyến trên: Giúp người dân ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận dịch vụ y tế chuyên khoa mà không cần di chuyển đến bệnh viện tuyến trên.
Ví dụ về ứng dụng Telehealth
- Khám, tư vấn, theo dõi bệnh nhân COVID-19 từ xa.
- Khám, chẩn đoán bệnh từ xa cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo.
- Theo dõi sức khỏe từ xa cho bệnh nhân mãn tính.
Hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR)
EMR là mô hình thay thế hồ sơ bệnh án giấy truyền thống bằng hồ sơ điện tử, lưu trữ toàn bộ thông tin sức khỏe của cá nhân trong suốt cuộc đời.
Lợi ích của EHR
- Lưu trữ thông tin đầy đủ, khoa học: Toàn bộ thông tin sức khỏe, lịch sử khám chữa bệnh, kết quả xét nghiệm, hình ảnh y tế… được lưu trữ đầy đủ, khoa học, dễ dàng tra cứu, tìm kiếm.
- Chia sẻ thông tin an toàn, bảo mật: Thông tin được mã hóa, bảo mật, chỉ những người được cấp quyền mới có thể truy cập.
- Hỗ trợ chẩn đoán, điều trị, dự phòng bệnh tật: Cung cấp thông tin hữu ích cho bác sĩ chẩn đoán bệnh, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, theo dõi hiệu quả điều trị, dự phòng bệnh tật.
Bệnh mãn tính đang là gánh nặng cho hệ thống y tế và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Mô hình quản lý bệnh mãn tính từ xa ra đời như một giải pháp hiệu quả, giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Lợi ích của Công nghệ trong quản lý bênh mãn tính
- Theo dõi từ xa: Thiết bị y tế kết nối (IoT) theo dõi huyết áp, đường huyết, nhịp tim… dữ liệu được truyền đến bác sĩ theo thời gian thực, giúp phát hiện sớm các bất thường.
- Tư vấn, hỗ trợ trực tuyến: Bệnh nhân nhận tư vấn, giải đáp thắc mắc từ bác sĩ, điều dưỡng qua điện thoại, email, ứng dụng di động…
- Nhắc nhở tuân thủ điều trị: Ứng dụng di động nhắc nhở uống thuốc, lịch hẹn khám, theo dõi tiến độ điều trị…
- Cung cấp kiến thức: Nền tảng trực tuyến cung cấp thông tin về bệnh, chế độ dinh dưỡng, luyện tập phù hợp…
Ví dụ ứng dụng:
- Quản lý bệnh tiểu đường: Thiết bị theo dõi đường huyết liên tục, ứng dụng nhắc nhở tiêm insulin, tính toán liều lượng insulin…
- Quản lý bệnh tim mạch: Đồng hồ thông minh theo dõi nhịp tim, ứng dụng nhắc nhở uống thuốc, theo dõi huyết áp…
- Hỗ trợ bệnh nhân ung thư: Ứng dụng nhắc nhở lịch trình điều trị, theo dõi tác dụng phụ, kết nối bệnh nhân với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng…
Dược phẩm thông minh ứng dụng công nghệ Blockchain, IoT… để quản lý thuốc từ khâu sản xuất đến tay người dùng, đảm bảo an toàn, minh bạch và truy xuất nguồn gốc.
Lợi ích của dược phẩm thông minh:
- Chống hàng giả: Mỗi sản phẩm có mã QR code riêng, giúp xác minh nguồn gốc, phân biệt thuốc thật – giả.
- Truy xuất nguồn gốc: Theo dõi hành trình thuốc từ nhà sản xuất đến tay người dùng, đảm bảo chất lượng, phát hiện sớm các vấn đề.
- Quản lý thuốc hiệu quả: Theo dõi hạn sử dụng, số lượng thuốc, tránh lãng phí, đảm bảo nguồn cung ứng.
- Nâng cao tuân thủ điều trị: Nhắc nhở bệnh nhân uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng, theo dõi hiệu quả điều trị.
Đọc thêm: Case study chuyển đổi số thành công từ các thương hiệu nổi tiếng
Bên cạnh những thách thức, bức tranh chuyển đổi số ngành y tế cũng ghi nhận nhiều điểm sáng với những mô hình ứng dụng công nghệ hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho cả người bệnh và hệ thống y tế.
Mô hình thành công tại Việt Nam
Nhiều bệnh viện, doanh nghiệp y tế tại Việt Nam đã tiên phong ứng dụng công nghệ, tạo ra những đột phá trong lĩnh vực y tế số. Dưới đây là một số mô hình tiêu biểu:
Bệnh viện FV
Là một trong những bệnh viện tư nhân đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng AI vào chẩn đoán ung thư, nâng cao độ chính xác và hiệu quả chẩn đoán. Bệnh viện cũng tiên phong ứng dụng robot trong phẫu thuật, mang lại hiệu quả cao, giảm thiểu xâm lấn, rút ngắn thời gian phục hồi cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, FV cũng triển khai dịch vụ telehealth, kết nối chuyên gia với bệnh nhân ở xa, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao.
Bệnh viện Vinmec
Thuộc hệ thống y tế Vinmec, bệnh viện đã triển khai đồng bộ hệ thống HIS, EMR, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý bệnh viện và khám chữa bệnh. Bệnh viện cũng phát triển ứng dụng di động cho phép bệnh nhân đặt lịch hẹn, tra cứu kết quả xét nghiệm, thanh toán trực tuyến… mang lại sự tiện lợi cho người bệnh.
Tập đoàn FPT
Là một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu Việt Nam, FPT cung cấp giải pháp bệnh viện thông minh, telehealth cho nhiều bệnh viện trên cả nước. Các giải pháp của FPT giúp bệnh viện nâng cao hiệu quả quản lý, khám chữa bệnh, mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh.
Mô hình thành công trên thế giới
Kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến trong việc ứng dụng công nghệ vào y tế mang đến nhiều bài học quý báu cho Việt Nam.
Hàn Quốc
Được xem là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực y tế số, Hàn Quốc đã xây dựng hệ thống EMR toàn diện, kết nối hầu hết các cơ sở y tế trên cả nước. Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng ứng dụng telehealth rộng rãi, đặc biệt là trong lĩnh vực khám chữa bệnh từ xa cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo.
Singapore
Với mục tiêu xây dựng quốc gia thông minh, Singapore đã đầu tư mạnh mẽ vào việc ứng dụng AI,
Big Data trong y tế. Các bệnh viện tại Singapore ứng dụng AI vào chẩn đoán hình ảnh, phân tích dữ liệu bệnh nhân, dự đoán nguy cơ mắc bệnh… giúp nâng cao hiệu quả chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh tật.
Mỹ
Là quốc gia có nền y tế phát triển, Mỹ đầu tư mạnh vào nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ y tế tiên tiến. Telehealth, robot phẫu thuật, công nghệ gen… được ứng dụng rộng rãi tại Mỹ, mang lại nhiều kết quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe người dân.