Thực tập là gì? Thực tập sinh cần lưu ý điều gì

Last updated on 25 May, 2023

Thực tập sinh và thực tập là gì?

Thực tập là một vị trí tạm thời, tương tự như một công việc, thường dành cho sinh viên đại học hoặc sinh viên mới tốt nghiệp. Tuy nhiên, những người lớn tuổi đang thay đổi nghề nghiệp cũng có thể trở thành thực tập sinh. Thực tập sinh có xu hướng làm việc để hoàn thành tín chỉ học tập hoặc có một khoản lương nhỏ, tùy thuộc vào cách họ được phân loại trong tổ chức. Thông qua một kỳ thực tập, sinh viên có thể có được kiến ​​thức về văn hóa và hoạt động hàng ngày trong ngành của công ty. Thực tập có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm. Thông thường, các đợt thực tập được hoàn thành trong những tháng hè; nhưng hiện nay các công ty đã linh hoạt về thời điểm nhận thực tập sinh.

Thực tập sinh có thể làm gì?

Trái ngược với những lời đồn đoán, thực tập không phải là sắp xếp giấy tờ hay lấy cà phê cho sếp. Trách nhiệm của một thực tập sinh đã thay đổi và phát triển. Trong nhiều chương trình thực tập, thực tập sinh sẽ được làm việc trong dự án, quản lý một nhóm nhỏ và thậm chí làm việc cùng với một số giám đốc điều hành.

Công việc của thực tập sinh phụ thuộc vào lĩnh vực mà họ đã chọn. Thông thường, họ sẽ được giao những nhiệm vụ đơn giản. Tuy nhiên, họ có thể được giao một số nhiệm vụ quan trọng dựa trên sự sẵn sàng học hỏi.

Dưới đây là tổng quan chung về công việc mà một thực tập sinh có thể mong đợi:

1. Hỗ trợ và đóng góp cho nhóm

Là một thực tập sinh, đừng mong đợi được dẫn đầu một dự án quan trọng ngay lập tức. Khi bắt đầu thực tập, bạn có thể dành thời gian tìm hiểu cách thức hoạt động của công ty. Bạn có thể theo dõi một nhân viên để hiểu về vai trò của họ. Sau một hoặc vài ngày tìm hiểu thông tin chi tiết về công ty, bạn sẽ bắt đầu hỗ trợ và đóng góp nhiều hơn cho nhóm. Một số vai trò hàng ngày có thể kể đến như:

• Thực hiện các nhiệm vụ văn thư. Tạo bản trình bày PowerPoint, soạn thảo báo cáo, thiết kế quảng cáo, nghiên cứu xu hướng,…  
• Quản lý mạng xã hội và email. Bạn có thể được yêu cầu quản lý các tài khoản mạng xã hội của công ty; viết email cho khách hàng; nói chuyện điện thoại với khách hàng và các nhiệm vụ tương tự.
• Xử lý sự kiện. Thực tập sinh thường được yêu cầu giám sát lịch trình của các sự kiện quan trọng. Bạn có thể được yêu cầu giúp chuẩn bị mọi thứ cho một việc quan trọng. Từ việc lựa chọn địa điểm, tìm chủ đề đến tìm nguồn diễn giả chính cho sự kiện. 
• Nghiên cứu. Thực tập sinh từ một nền giáo dục đại học có rất nhiều kiến ​​thức cập nhật. Tổ chức của bạn có thể sử dụng tốt kiến ​​thức này bằng cách đặt bạn vào vai trò nghiên cứu. Bạn có thể được yêu cầu xem xét một dự án mới và đưa ra các đề xuất về cách tốt nhất để thực hiện dự án đó. 

Thực tập sinh hỗ trợ và đóng góp cho nhóm

2. Học hỏi và tích lũy kinh nghiệm 

Thực tập sinh sẽ được kỳ vọng học hỏi nhiều nhất có thể trong khi làm việc; bất kể lĩnh vực thực tập mà họ đã đăng ký. Vậy họ sẽ học như thế nào? Nó có thể được chia thành hai lĩnh vực chính:  

• Học hỏi những kỹ năng cứng. Kỹ năng cứng là những kỹ năng, kỹ thuật bạn cần để thực hiện thành công công việc. Ví dụ: học một số kỹ năng kỹ thuật đến kỹ năng quản lý để hiểu phân tích dữ liệu.
• Nâng cao kỹ năng mềm. Kỹ năng mềm cũng quan trọng như kỹ năng cứng. Kỹ năng mềm là tất cả về khả năng của bạn trong việc liên hệ với mọi người và xây dựng các mối quan hệ cùng có lợi. Ví dụ như trí tuệ cảm xúc; động lực; kỹ năng làm việc nhóm; lắng nghe và giao tiếp. Bạn cần những kỹ năng mềm để quản lý khách hàng; chưa kể đến việc hòa hợp với sếp và đồng nghiệp. Kỹ năng mềm là chìa khóa để điều hướng môi trường làm việc của bạn và thậm chí có thể đóng góp vào sự tiến triển của công việc. 

3. Job shadowing (Tạm dịch: Theo dõi công việc)

Job shadowing là một phương pháp liên quan đến việc “theo dõi” ai đó khi họ thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày, quan sát các hoạt động của họ và tìm hiểu xem vai trò đó đòi hỏi điều gì thông qua trải nghiệm gián tiếp. Job shadowing là một cách tuyệt vời để hiểu rõ hơn về công việc trong ngành. Đây là một thực tiễn đặc biệt phổ biến trong các lĩnh vực thực hành như kỹ thuật và chăm sóc sức khỏe.

Làm thế nào để có thể thực hiện phương pháp này một cách chính xác? Khi bạn thực tập trong một công ty, bạn sẽ được chỉ định người cố vấn. Trong vài tuần đầu tiên, bạn có thể được giao nhiệm vụ là theo dõi họ. Họ sẽ chỉ cho bạn những công việc mà họ cần làm trong một ngày; và có thể yêu cầu bạn hỗ trợ các nhiệm vụ đơn giản. Sau khi đã làm việc được một thời gian, bạn có thể được yêu cầu giúp đỡ người cố vấn của mình trong các dự án hoặc cuối cùng là đảm nhận một số nhiệm vụ của họ.

4. Xây dựng mạng lưới quan hệ

Điều này liên quan đến việc xây dựng mối quan hệ với sếp, đồng nghiệp, và khách hàng của bạn. Bạn sẽ cần sự ủng hộ và hỗ trợ của mọi người để xây dựng sự nghiệp thành công. Ngoài ra, xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng cũng tốt cho tổ chức.

Dưới đây là một số ví dụ:

• Tìm người cố vấn. Người cố vấn đóng vai trò là mỏ neo cho thực tập sinh. Nếu bạn tìm được một người tốt, bạn có thể theo bước chân của họ và xây dựng sự nghiệp thành công giống như người cố vấn của bạn. 
• Thành lập nhóm hỗ trợ cùng trang lứa. Thực tập rất khó. Hãy tìm kiếm một nhóm cùng bạn vượt qua mọi thăng trầm. Điều đó sẽ khiến việc thực tập thú vị hơn nhiều.
• Hòa đồng với sếp và đồng nghiệp. Thực tập sinh có thể xây dựng mối quan hệ cá nhân bền chặt với đồng nghiệp và sếp của họ. Khi đó, thực tập sinh có thể được mời làm việc toàn thời gian tại công ty trong tương lai. 

Thực tập giúp xây dựng mạng lưới quan hệ

Lợi ích của việc thực tập

Hoàn thành chương trình thực tập có nhiều lợi ích như:

• Phát triển các kỹ năng. Học tập trong môi trường thực hành sẽ giúp bạn phát triển các kỹ năng không thể dạy ở trường. Bạn cũng có thể tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của mình trong ngành mà bạn đang chọn.
• Tiềm năng có mức lương khởi điểm cao hơn. Một số công ty sẽ xem thực tập như thời gian ứng viên làm quen với một công việc mới; điều này có thể dẫn đến mức lương khởi điểm cao hơn khi nộp đơn xin việc thực tế. Xem xét chi phí đào tạo mà một công ty có thể tiết kiệm bằng cách thuê một người có kinh nghiệm thực tập là một yếu tố quan trọng cần suy nghĩ khi đàm phán lương.
• Chuyển tiếp dễ dàng hơn vào thị trường lao động. Thật tốt khi biết những gì mong đợi từ ngành bạn đã chọn và một kỳ thực tập có thể giúp bạn hiểu các hoạt động cơ bản của một doanh nghiệp hoặc tổ chức.
• Khám phá con đường sự nghiệp trong tương lai. Kinh nghiệm bạn có được khi làm việc trong một ngành cụ thể sẽ giúp bạn quyết định tương lai và hướng dẫn bạn tìm kiếm nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.
• Giúp đảm bảo việc làm trong tương lai. Thực tập sinh có thể được nhận việc tại chính công ty họ thực tập sau khi tốt nghiệp. Ngay cả khi họ không làm việc ho công ty đó, thì kinh nghiệm làm việc thu được sẽ cực kỳ có lợi khi thực tập sinh ứng tuyển vào các công ty khác.

Thực tập mang lại nhiều lợi ích

Yêu cầu của nhà tuyển dụng đối với thực tập sinh

Bất kể chuyên ngành hay bằng cấp của bạn là gì, nhà tuyển dụng vẫn quan tâm đến năng lực cụ thể khi tìm kiếm ứng viên thực tập hoặc ứng viên mới vào nghề. Điểm trung bình của bạn không phải là yếu tố duy nhất được xem xét; vì vậy, cho dù bạn đang tìm kiếm một kỳ thực tập, hay lập kế hoạch phát triển kỹ năng quản lý thời gian của mình trong năm học khi còn là sinh viên, hay đang xin việc đầu tiên sau khi tốt nghiệp, thì đây là 4 kỹ năng và đặc điểm tính cách hàng đầu mà nhà tuyển dụng tìm kiếm:

1. Giao tiếp

Giao tiếp xảy ra ở các kiểu khác nhau, chẳng hạn như bằng văn bản và bằng lời nói. Nhà tuyển dụng thường quan tâm đến khả năng viết và nói chuyên nghiệp của bạn. Bạn có cơ hội thể hiện khả năng giao tiếp bằng văn bản của mình thông qua CV, thư xin việc và kỹ năng nói của bạn thông qua những câu trả lời chu đáo và ân cần của bạn qua các câu hỏi phỏng vấn phổ biến. Khả năng thể hiện những suy nghĩ và ý tưởng của bạn và truyền đạt thông tin một cách hiệu quả là chìa khóa trong bất kỳ lĩnh vực nào.

Kỹ năng giao tiếp

2. Có nhiều đổi mới/Sáng kiến

Bất kì một tổ chức nào cũng muốn tìm hiểu những cách thức mới mà họ có thể cải thiện. Là một thực tập sinh, bạn có thể trình bày và chia sẻ những ý tưởng mà bạn có. Bước này luôn được các nhà tuyển dụng đánh giá cao vì họ có thể thấy thực tập sinh quan tâm đến việc thể hiện sáng kiến như thế nào đối với các nhiệm vụ công việc khác nhau. Ví dụ: trong cuộc phỏng vấn, bạn có thể nêu bật những thời điểm khác nhau mà bạn đã tự mình thể hiện và đóng góp một sự thay đổi tích cực có tác động lớn đến tổng thể. Chắc chắn nhà tuyển dụng sẽ đánh giá cao một người có khả năng định hướng và chủ động.

Sáng tạo

3. Quản lý thời gian

Trong suốt sự nghiệp học tập của mình, bạn phải có thời hạn cho các bài tập mà bạn phải đáp ứng; do đó bạn đã thể hiện kỹ năng quản lý thời gian. Nhưng là một thực tập sinh, không có ai đặt thời hạn cho bạn. Bạn sẽ phải tự tổ chức và lập kế hoạch cho tất cả các công việc cần phải hoàn thành. Bạn cần đặt ra các ưu tiên của mình và xác định thời hạn cần hoàn thành tương ứng. Nhà tuyển dụng muốn biết liệu bạn có đủ trách nhiệm để xử lý các công việc và tạo ra kết quả cho một dự án cụ thể đúng hạn hay không.

Quản lý thời gian là kỹ năng mà một thực tập sinh cần có

4. Hợp tác/Làm việc nhóm

Trong bất kỳ tổ chức nào, làm việc nhóm là điều cần thiết. Bạn có thể sẽ làm việc với các thành viên khác nhau trong nhóm ở mọi cấp độ. Khả năng hòa nhập và đóng góp nhanh chóng của bạn chắc chắn sẽ được nhà tuyển dụng đánh giá trong quá trình phỏng vấn. Hãy chắc chắn rằng bạn đã xác định điểm mạnh và điểm yếu của chính mình để bạn hiểu rõ về những đóng góp mà bạn có thể thực hiện. Tương tự, hãy chú ý đến cách bạn có thể mang lại những điều tốt nhất cho nhóm của mình.

Thực tập sinh cần có kỹ năng làm việc nhóm

Thực tập sinh có được trả lương không?

Căn cứ tại khoản 1 Điều 90 Bộ luật Lao động 2019 quy định về tiền lương như sau:

1. Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Dẫn chiếu đến khoản 1 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019:

1. Người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.

Như phân tích ở trên, thực tập là một trong những chính sách của Nhà nước nhằm liên kết, khuyến khích các doanh nghiệp tiếp nhận tạo điều kiện để người học thực tập góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nên thực tập sinh cũng không chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.

Do đó doanh nghiệp không có nghĩa vụ phải trả lương cho thực tập sinh mà chỉ có trách nhiệm tiếp nhận và tạo điều kiện để người học nâng cao chất lượng đào tạo.

Dù các chế độ và quyền lợi cho sinh viên không được pháp luật quy định nhưng doanh nghiệp và sinh viên có thể thỏa thuận với nhau về quyền và trách nhiệm của các bên cũng như các chế độ mà sinh viên thực tập được hưởng nếu hỗ trợ và đem lại được nhiều lợi ích cho doanh nghiệp trong quá trình thực tập.

Thực tập có được trả lương không?