Các phương pháp nghiên cứu định lượng

Last updated on 4 October, 2024

Nghiên cứu định lượng là phương pháp thường được sử dụng trong các dự án nghiên cứu thị trường, đánh giá hoặc điều tra. Vậy bản chất của phương pháp này là gì? Phương pháp và kỹ thuật của nó ra sao và có thể sử dụng chúng trong những trường hợp nào? Lời giải sẽ nằm trong bài viết dưới đây của OCD.

Nghiên cứu định lượng là gì?

Nghiên cứu định lượng là quá trình thu thập và phân tích dữ liệu dưới dạng số học. Nghiên cứu định lượng có thể được sử dụng để tìm các mẫu và giá trị trung bình, đưa ra dự đoán, kiểm tra các mối quan hệ nhân quả và tổng quát hóa kết quả cho các quần thể rộng lớn hơn.

Phương pháp nghiên cứu định lượng

Tham khảo khóa học Nghiên cứu thị trường để hiểu rõ hơn về phương pháp nghiên cứu định lượng.

Nghiên cứu thứ cấp

Dữ liệu bên trong:

• Dữ liệu đã đo lường được: 
  • Báo cáo bán hàng
  • Các thử nghiệm
  • Các hóa đơn bán hàng
  • Báo cáo bán hàng của các cơ sở
  • Các loại hồ sơ khác (thư đặt hàng, hồ sơ kế toán…)
• Dữ liệu có thể đo lường được:
  • Thư khiếu nại
  • Thư bình phẩm, khen ngợi
  • Các loại tài liệu khác

Dữ liệu bên ngoài: 

• Các dữ liệu đã đo lường được:
  • Các số liệu chưa xử lý từ nguồn sẵn có (số liệu thống kê từ các cơ quan, tổ chức… được công bố định kỳ)
  • Các số liệu đã xử lý (các báo cáo, chuyên đề nghiên cứu của các cơ quan, tổ chức)
• Các dữ liệu có thể đo lường được:
  • Thông tin về đối thủ cạnh tranh
  • Thông tin từ dư luận công chúng
  • Thông tin tình báo về đối thủ cạnh tranh
  • Thông tin từ các cơ sở dữ liệu

Quan sát

Quan sát trực tiếp và quan sát gián tiếp:

• Quan sát trực tiếp là quan sát được thực hiện ngay khi hành vi đang diễn ra.
  VD: Quan sát khi khách hàng mua hàng thường có hành vi như thế nào để lựa chọn: mua cá thường xem mang, mua đệm thường ấn vào để cảm nhận độ đàn hồi…
• Quan sát gián tiếp là ghi nhận các hậu quả hay các tác động của hành vi, chứ không ghi nhận chính bản thân hành vi đó (thường thông qua các loại hồ sơ ghi chép).
  VD: Nghiên cứu báo cáo kinh doanh theo các giai đoạn (ngày/tuần/tháng/năm) để nhận biết thời điểm kinh doanh tăng/giảm.

Quan sát ngụy trang và quan sát công khai:

• Quan sát ngụy trang là phương pháp sử dụng biện pháp đóng vai/gắn camera/gương một chiều để quan sát hành vi của các đối tượng nghiên cứu.
  VD: Dùng camera/gương một chiều để quan sát hành vi của trẻ em khi chơi/ngủ…
• Quan sát công khai là phương pháp mà đối tượng nghiên cứu biết mình trong diện quan sát: máy đếm phương tiện lưu thông/sử dụng thiết bị để quan sát nhân viên…
  VD: Gắn thiết bị theo dõi vào tivi tại hộ gia đình để biết khách hàng thường xem kênh nào/chương trình nào/thời điểm nào… → Đối tượng có thể bị tác động khi bị quan sát.

Quan sát có cấu trúc và quan sát phi cấu trúc:

• Quan sát có cấu trúc: Nhà nghiên cứu xác định trước những hành vi cần ghi nhận/quan sát và các hành vi khác bị loại bỏ. Quan sát có cấu trúc thường được thiết kế sẵn biểu mẫu quan sát.
• Quan sát phi cấu trúc: Nhà nghiên cứu không giới hạn các hành vi cần quan sát, tất cả các hành vi của đối tượng đều được ghi chép. Quan sát này thường được sử dụng trong nghiên cứu thăm dò.
  VD: Khám phá hành vi mua hàng tại siêu thị Lotte Mart
  Quan sát có cấu trúc: Người thu thập số liệu ghi nhận những thông tin như: số lượng người đi mua theo nhóm, giới tính, loại sản phẩm, chi phí mỗi lần mua hàng, …
  Quan sát phi cấu trúc: Người thu thập số liệu ghi nhận những thông tin như: tốc độ của khách dạo các quầy hàng, định hướng mua sắm, giao tiếp với các khách hàng khác hoặc giao tiếp với nhân viên siêu thị, … 

Thử nghiệm

Là phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp bằng cách tuyển chọn các nhóm đối tượng có thể so sánh được với nhau và tạo ra cho các nhóm đó hoàn cảnh khác nhau để kiểm tra những thành phần biến động và xác định mức độ quan trọng của các đặc điểm được quan sát hoặc được phỏng vấn.

Thử nghiệm trong phòng thí nghiệm và thử nghiệm hiện trường:

• Thử nghiệm trong phòng thí nghiệm: thử nghiệm được thực hiện trong khung cảnh giả tạo và nhiều khi dữ liệu thu thập được không đầy đủ.

Theo cách này, nhà nghiên cứu trang bị 1 phòng có khung cảnh gần giống thực tế mua hàng của các đối tượng khách hàng mục tiêu, nhưng có trang bị các phương tiện kiểm soát để giảm bớt các tác nhân bên ngoài ảnh hưởng đến tâm lý khách hàng.

Phòng thí nghiệm có đủ các trang thiết bị như gương, máy quay phim, máy kiểm tra ánh sáng, nhiệt độ và các tác nhân khác có thể ảnh hưởng đến cuộc thử nghiệm.

Ví dụ: mẫu thử nghiệm là 50 bà nội trợ được chọn tại khu vực quận Ba Đình. Hàng hóa thử nghiệm là nước rửa chén, cuộc thử nghiệm nhằm tìm hiểu thái độ của người tiêu dùng đối với kích cỡ bao bì và giá cả; trong đó nhà nghiên cứu sẽ xác định lời giải đáp cho 2 câu hỏi:

• Giá và kích cỡ bao bì có liên quan đến quyết định mua của khách hàng không? Nếu có mối liên quan này có thể lượng hóa được không?
• Khi được thông báo về giá mặt hàng được chọn, sự thay đổi gì sẽ diễn ra với khách hàng.

Trước khi tiến hành thử nghiệm thật sự, khách hàng mục tiêu được thông báo rằng sau cuộc thử nghiệm họ sẽ nhận hàng hóa tặng hoặc số tiền tương đương 50.000 đồng.

Đầu tiên, người nghiên cứu bày ra các nhãn nước rửa chén thông dụng và đề nghị khách hàng chọn nhãn họ thích.

Tiếp theo, mặt hàng được chọn sẽ được bày ra theo nhiều gói kích cỡ bao bì khác nhau và đề nghị khách hàng chọn kích cỡ mà họ thích.

Sau đó, các bao gói theo từng kích cỡ bao bì của mặt hàng được ghi giá cả 1 vài lần theo các mức chênh lệch giá theo kích cỡ khác nhau. Mỗi lần ghi giá đều yêu cầu khách hàng chọn cỡ bao gì và mức giá thích hợp đối với họ.

Giả sử, lần 1 giá chênh lệch theo trọng lượng không tính đến kích cỡ bao bì (P0); lần 2 giá chênh lệch theo kích cỡ bao bì (P1) (bao càng nhỏ → giá theo trọng lượng càng cao) v.v…

Mỗi lần có 1 nguyên nhân thay đổi, việc lựa chọn của khách hàng có thể thay đổi hoặc không. Người nghiên cứu sẽ thống kê kết quả từng lần một để đi đến kết luận phản ứng của khách hàng về mục tiêu nghiên cứu đã đề ra.

Tuy nhiên do môi trường giả tạo nên việc chọn lựa của khách hàng có thể khác với môi trường tự nhiên nên thường có sự sai lệch trong kết quả nghiên cứu. Cho nên, giá trị của thông tin thử nghiệm này chỉ có giá trị tham khảo nội bộ, không thể vận dụng cho môi trường thực tế bên ngoài.

Thử nghiệm trong phòng thí nghiệm dễ thực hiện nhưng kết quả khó vận dụng trong thực tế nên ít được các nhà nghiên cứu áp dụng.

• Thử nghiệm hiện trường: Thử nghiệm được thực hiện trong bối cảnh thị trường có thực.

Mô hình này được tiến hành trong môi trường thực tế. Các yếu tố đưa ra thử nghiệm như: giá cả, quảng cáo, sản phẩm v.v… sẽ giống như tình huống mua bán bình thường.
Hình thức thử nghiệm này có giá trị thực tế cao vì khách hàng tham gia thử nghiệm trong điều kiện môi trường như việc mua bán hằng ngày. Tuy nhiên hình thức này có 1 số nhược điểm: Người nghiên cứu không giả định được các biến cố khác nhau để kiểm tra phản ứng của khách hàng và chi phí nghiên cứu cao, phức tạp hơn so với thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Thử nghiệm không có đối chứng và thử nghiệm có đối chứng:

• Thử nghiệm không có đối chứng: Là mô hình thử nghiệm đơn giản vì chỉ có một nhóm đối tượng có thể chọn phi ngẫu nhiên, một yếu tố đưa ra thử nghiệm và một lần đo lường kết quả. Thử nghiệm này không có căn cứ để so sánh.
  VD: Cho các bệnh nhân bị tăng huyết áp sử dụng thuốc hạ huyết áp X và ghi lại kết quả của từng người.

• Thử nghiệm có đối chứng: Thường thu thập thông tin bằng cách chọn những nhóm tương đương (nhóm kiểm tra và nhóm đối chứng) để nhận diện sự khác biệt giữa các nhóm.
  VD: Nghiên cứu tác dụng của một loại thuốc hạ huyết áp mới Y so sánh với thuốc hạ huyết áp cũ X đã dùng trước đây ở bệnh nhân bị tăng huyết áp trung bình. Kết quả thấy thuốc mới Y có tác dụng hạ huyết áp tâm thu mạnh hơn thuốc cũ X (ví dụ: giảm 20 mmHg)

Phỏng vấn

• Phỏng vấn qua thư tín: Là phương pháp phỏng vấn không có sự tiếp xúc giữa nhà nghiên cứu và người cung cấp thông tin. Bảng câu hỏi đã được soạn sẵn kèm phong bì dán tem được gửi qua đường bưu điện. 
• Phỏng vấn qua điện thoại: Là hình thức tiến hành bằng cách bố trí nhóm vấn tư viên chuyên nghiệp làm việc tập trung tại một vị trí có tổng đài nhiều máy điện thoại, kết hợp cùng với bộ phận nghe để kiểm soát.
• Phỏng vấn cá nhân trực tiếp: Nhà nghiên cứu gặp trực tiếp đối tượng được điều tra để phỏng vấn theo một bảng câu hỏi đã có sẵn.
• Phỏng vấn chuyên sâu: Là những cuộc đối thoại được lặp đi lặp lại giữa nhà nghiên cứu và người cung cấp thông tin nhằm tìm hiểu cuộc sống, kinh nghiệm và nhận thức của người cung cấp thông tin thông qua chính ngôn ngữ của người ấy.

Kỹ thuật phân tích dữ liệu trong nghiên cứu định lượng

• Thống kê mô tả: cung cấp mô tả ngắn gọn và giúp người đọc hiểu được các tính chất của một bộ dữ liệu bằng cách đưa ra các tóm tắt ngắn về mẫu và các thông số của dữ liệu. Ta cũng có thể sử dụng đồ thị, biểu đồ phân tán và bảng tần suất để trực quan hóa dữ liệu và xem xét các xu hướng và các biến ngoại lai.
• Thống kê suy luận: bao gồm các phương pháp phân tích, ước lượng để rút ra kết luận và dự đoán về tổng thể, trên cơ sở phân tích và quan sát mẫu.

Ứng dụng

Phương pháp định lượng được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực kinh doanh và kinh tế. Một số đề tài sử dụng nghiên cứu định lượng như:

• Nghiên cứu sự hài lòng của khách hàng
• Đánh giá lao động trong công ty
• Đánh giá sự chấp nhận công nghệ, dịch vụ mới
• Đánh giá hành vi mua sắm của khách hàng

Dịch vụ nghiên cứu thị trường

Dịch vụ nghiên cứu thị trường của OCD được thiết kế linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng thuộc nhiều lĩnh vực, với quy mô và yêu cầu nghiên cứu khác nhau. Trải qua 20 năm kinh nghiệm, OCD tự hào đồng hành cùng 52 khách hàng trong hơn 110 dự án nghiên cứu thị trường, bao phủ 63 tỉnh thành trên cả nước với quy mô lên đến 511.800 bảng hỏi và 3.600 khảo sát viên tham gia. OCD đã thực hiện hoạt động nghiên cứu cho các doanh nghiệp lớn trên cả nước như: EVN, Clickable Việt nam, VIPIC1,Vinphaco, Kinh Đô, SOHACO,..

Với mục tiêu trở thành công ty Nghiên cứu thị trường hàng đầu Việt Nam, OCD sẽ tiếp tục phát huy nền tảng kinh nghiệm tư vấn dày dặn cùng đội ngũ chuyên gia chuyên nghiệp, tận tâm. OCD cam kết mang đến cho khách hàng Việt Nam và quốc tế giải pháp nghiên cứu thị trường tối ưu, hiệu quả, góp phần hoạch định chiến lược kinh doanh thành công.

Liên hệ ngay với OCD để được tư vấn và nhận giải pháp nghiên cứu thị trường phù hợp nhất!

——————————-