Đào tạo là gì? Các hình thức đào tạo cho doanh nghiệp

Last updated on 23 August, 2024

Đào tạo là quá trình giảng dạy và phát triển kỹ năng, kiến thức, và năng lực của người học thông qua việc cung cấp các bài giảng, hướng dẫn, hoặc thực hành. Mục tiêu là giúp người học nâng cao khả năng làm việc, giải quyết vấn đề, và thích ứng với môi trường làm việc hoặc học tập. Huấn luyện, đào tạo có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như khóa học trực tiếp, elearning, hướng dẫn tại chỗ, hay các chương trình phát triển nghề nghiệp.

Khái niệm đào tạo

Đào tạo là quá trình giảng dạy và phát triển kỹ năng, kiến thức, và năng lực của người học thông qua việc cung cấp các bài giảng, hướng dẫn, hoặc thực hành. Mục tiêu là giúp người học nâng cao khả năng làm việc, giải quyết vấn đề, và thích ứng với môi trường làm việc hoặc học tập. Đào tạo có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như khóa học trực tiếp, elearning, hướng dẫn tại chỗ, hay các chương trình phát triển nghề nghiệp.

Trong doanh nghiệp, đào tạo thường nhằm mục đích nâng cao năng lực chuyên môn của nhân viên, từ đó tăng cường hiệu quả công việc và đạt được các mục tiêu kinh doanh.

Các hình thức đào tạo cho doanh nghiệp

Dưới đây là một số hình thức phổ biến:

• Đào tạo tại chỗ (On-the-job training):
  Nhân viên được học tập và làm việc trực tiếp tại vị trí công việc của mình. Hình thức này thường được sử dụng để huấn luyện kỹ năng thực tế và giúp nhân viên làm quen nhanh chóng với công việc.
• Elearning (Online training/e-learning):
  Sử dụng các nền tảng trực tuyến để cung cấp khóa học, video, hoặc tài liệu đào tạo. Elearning có ưu điểm linh hoạt, dễ dàng tiếp cận và có thể phù hợp với nhân viên ở nhiều địa điểm khác nhau.
• Đào tạo trong lớp học (Classroom training):
  Tổ chức các khóa học tập trung với giảng viên và học viên tham gia trực tiếp tại một địa điểm cụ thể. Đây là hình thức truyền thống, cho phép tương tác trực tiếp và thực hành nhóm. Hình thức này có thể kết hợp với thực hành trên phần mềm nghiệp vụ liên quan để học viên làm quen với công cụ thực tế, gắn với triển khai sau này.
• Mentoring/coaching:
  Nhân viên được hướng dẫn bởi một người cố vấn hoặc huấn luyện viên có kinh nghiệm. Mentoring và coaching giúp phát triển kỹ năng lãnh đạo, ra quyết định, và các kỹ năng mềm khác.
• Huấn luyện bằng phương pháp mô phỏng (Simulation training):
  Sử dụng các tình huống mô phỏng hoặc phần mềm để thực hành và rèn luyện kỹ năng trong một môi trường an toàn, không có rủi ro thực tế. Hình thức này phổ biến trong các lĩnh vực đòi hỏi kỹ năng cao như hàng không, y tế, và quản lý dự án.
• Kèm cặp (Job shadowing):
  Nhân viên theo dõi và học hỏi từ một nhân viên khác khi họ thực hiện công việc của mình. Hình thức này giúp nhân viên mới hiểu rõ hơn về công việc và môi trường làm việc.
• Đào tạo kỹ năng mềm (Soft skills training):
  Tập trung vào việc phát triển các kỹ năng như giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý thời gian, và giải quyết xung đột. Đây là các kỹ năng quan trọng giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn trong mọi lĩnh vực.
• Đào tạo qua dự án thực tế (Project-based training):
  Nhân viên tham gia vào các dự án thực tế để học hỏi và phát triển kỹ năng. Hình thức này giúp nhân viên áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực tiễn và phát triển kinh nghiệm làm việc.
• Luân chuyển công việc (Job rotation):
  Nhân viên được luân chuyển qua các vị trí công việc khác nhau trong doanh nghiệp để học hỏi và phát triển một cách toàn diện hơn. Điều này giúp tăng cường hiểu biết về tổ chức và phát triển kỹ năng đa dạng.
• Đào tạo chuyên môn (Technical training):
  Huấn luyện chuyên sâu về các kỹ năng và kiến thức kỹ thuật cụ thể liên quan đến công việc như lập trình, thiết kế, sử dụng phần mềm chuyên dụng, hoặc các quy trình sản xuất.

Mỗi hình thức đào tạo có thể được áp dụng linh hoạt dựa trên nhu cầu của doanh nghiệp và đặc điểm của nhân viên, nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc phát triển nguồn nhân lực.

So sánh mô hình đào tạo public và in-house

Mô hình đào tạo public và in-house đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với các nhu cầu khác nhau của doanh nghiệp. Dưới đây là sự so sánh giữa hai mô hình này:

Mô hình đào tạo public

Ưu điểm:

• Mở rộng mạng lưới kết nối: Nhân viên có cơ hội gặp gỡ và học hỏi từ các cá nhân đến từ các tổ chức khác nhau, mở rộng mạng lưới kết nối và chia sẻ kinh nghiệm.
• Đa dạng chủ đề: Các khóa học public thường được tổ chức với nhiều chủ đề đa dạng, từ kỹ năng mềm đến kỹ năng chuyên môn, giúp nhân viên tiếp cận được với nhiều lĩnh vực khác nhau.
• Linh hoạt thời gian và địa điểm: Khóa học public thường diễn ra ở nhiều địa điểm và thời gian khác nhau, cho phép nhân viên chọn lựa phù hợp với lịch trình cá nhân.
• Cập nhật kiến thức mới: Các khóa học public thường được thiết kế để cập nhật các xu hướng mới nhất trong ngành, giúp nhân viên nắm bắt kiến thức hiện đại và áp dụng vào công việc.

Nhược điểm:

• Thiếu tính cá nhân hóa: Nội dung đào tạo thường chung chung và không được tùy chỉnh theo nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp.
• Khó kiểm soát chất lượng: Chất lượng của khóa học có thể không đồng đều, và doanh nghiệp khó kiểm soát được hiệu quả đào tạo.
• Chi phí cao hơn nếu nhiều nhân viên tham gia: Nếu nhiều nhân viên cần được huấn luyện, tổng chi phí cho việc tham gia các khóa học public có thể cao hơn so với việc tổ chức đào tạo in-house.

Mô hình đào tạo in-house

Ưu điểm:

• Tính cá nhân hóa cao: Khóa học in-house được thiết kế và điều chỉnh theo nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp, đảm bảo nội dung phù hợp với mục tiêu và chiến lược của tổ chức.
• Tiết kiệm chi phí: Khi có nhiều nhân viên cần được huấn luyện, tổ chức khóa học in-house thường tiết kiệm chi phí hơn so với việc gửi từng nhân viên đi đào tạo public.
• Tính bảo mật cao: Đào tạo in-house diễn ra trong nội bộ doanh nghiệp, bảo vệ thông tin nhạy cảm và chiến lược kinh doanh khỏi bị lộ ra bên ngoài.
• Linh hoạt về thời gian: Doanh nghiệp có thể linh hoạt sắp xếp thời gian đào tạo để không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

Nhược điểm:

• Hạn chế giao lưu và học hỏi từ bên ngoài: Nhân viên không có cơ hội gặp gỡ và trao đổi kinh nghiệm với những người từ các doanh nghiệp khác, hạn chế việc mở rộng góc nhìn.
• Cần có người hướng dẫn chất lượng: Chất lượng của khóa học phụ thuộc nhiều vào người hướng dẫn. Nếu doanh nghiệp không có chuyên gia nội bộ hoặc mời giảng viên từ bên ngoài không phù hợp, hiệu quả có thể không cao.
• Tốn kém thời gian và nguồn lực tổ chức: Việc tổ chức đào tạo in-house đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư thời gian và nguồn lực để lên kế hoạch, chuẩn bị tài liệu, và theo dõi quá trình đào tạo.

Kết luận

• Đào tạo public phù hợp khi doanh nghiệp muốn nhân viên tiếp cận với kiến thức mới, mở rộng mạng lưới, và không cần huấn luyện chuyên sâu hoặc cụ thể theo đặc thù của tổ chức.
• Đào tạo in-house phù hợp khi doanh nghiệp muốn tối ưu hóa chi phí, cá nhân hóa nội dung đào tạo, và giữ bảo mật thông tin nội bộ.

Doanh nghiệp cần xem xét kỹ lưỡng nhu cầu và mục tiêu của mình để chọn lựa mô hình đào tạo phù hợp nhất.

So sánh đào tạo trực tiếp và elearning (e-learning)

So sánh giữa đào tạo trực tiếp (in-person training) và eLearning (elearning) giúp doanh nghiệp lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho nhu cầu của mình. Dưới đây là các yếu tố so sánh chính:

Phương pháp học tập

• Đào tạo trực tiếp:
  • Tương tác trực tiếp: Học viên có thể tương tác trực tiếp với giảng viên và các học viên khác, dễ dàng đặt câu hỏi và nhận phản hồi ngay lập tức.
  • Thực hành tại chỗ: Các hoạt động thực hành, bài tập nhóm, và mô phỏng được thực hiện trực tiếp, giúp học viên hiểu rõ hơn về nội dung đào tạo.
  • Hỗ trợ cá nhân hóa: Giảng viên có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy ngay lập tức dựa trên phản hồi và nhu cầu của học viên.
• eLearning:
  • Tính linh hoạt: Học viên có thể học bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, phù hợp với lịch trình cá nhân. Điều này đặc biệt hữu ích cho nhân viên bận rộn hoặc ở xa.
  • Học tập tự định hướng: Học viên có thể tự quản lý tốc độ học tập của mình, học đi học lại các bài giảng hoặc phần nội dung họ cảm thấy khó hiểu.
  • Trải nghiệm đa phương tiện: eLearning thường tích hợp các yếu tố đa phương tiện như video, âm thanh, hình ảnh, và bài tập tương tác, giúp nội dung dễ hiểu và hấp dẫn hơn.

Chi phí

• Đào tạo trực tiếp:
  • Chi phí cao hơn: Bao gồm chi phí thuê địa điểm, giảng viên, đi lại, ăn uống, và in ấn tài liệu. Đối với các doanh nghiệp có nhiều chi nhánh hoặc văn phòng, chi phí này có thể tăng lên đáng kể.
  • Tối ưu cho nhóm nhỏ: Đào tạo trực tiếp thường phù hợp hơn với các nhóm nhỏ hoặc khi cần huấn luyện chuyên sâu.
• eLearning:
  • Tiết kiệm chi phí: Chi phí phát triển nội dung ban đầu có thể cao, nhưng một khi nội dung đã sẵn sàng, chi phí để đào tạo thêm học viên là rất thấp hoặc không có. Không cần thuê địa điểm hoặc chi phí đi lại.
  • Khả năng mở rộng: eLearning có thể dễ dàng mở rộng để đào tạo nhiều học viên mà không cần tăng đáng kể chi phí.

Tính linh hoạt và tiện lợi

• Đào tạo trực tiếp:
  • Tính linh hoạt thấp: Cần sắp xếp thời gian và địa điểm phù hợp với lịch trình của cả giảng viên và học viên, có thể làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.
  • Phụ thuộc vào vị trí: Học viên cần có mặt tại địa điểm đào tạo, không thuận tiện cho những người ở xa hoặc có lịch trình bận rộn.
• eLearning:
  • Tính linh hoạt cao: Học viên có thể truy cập khóa học từ bất kỳ đâu có kết nối internet, học bất cứ lúc nào phù hợp với họ.
  • Không giới hạn vị trí: eLearning loại bỏ rào cản địa lý, cho phép đào tạo toàn cầu mà không cần di chuyển.

Chất lượng và mức độ tương tác

• Đào tạo trực tiếp:
  • Chất lượng tương tác cao: Học viên có thể tham gia thảo luận nhóm, thực hành ngay tại chỗ, và nhận phản hồi tức thì từ giảng viên.
  • Trải nghiệm học tập sâu sắc: Sự hiện diện vật lý và tương tác trực tiếp thường tạo ra một trải nghiệm học tập sâu sắc hơn, giúp học viên tập trung và gắn kết hơn.
• eLearning:
  • Tương tác hạn chế: Mặc dù eLearning có thể bao gồm các diễn đàn thảo luận hoặc lớp học ảo (virtual classrooms), mức độ tương tác trực tiếp giữa học viên và giảng viên thường thấp hơn.
  • Phụ thuộc vào tự giác: Học viên cần có sự tự giác và động lực để theo dõi và hoàn thành khóa học, vì không có sự giám sát chặt chẽ.

Đo lường và theo dõi kết quả

• Đào tạo trực tiếp:
  • Khó theo dõi chi tiết: Việc đo lường kết quả học tập có thể dựa vào quan sát và đánh giá của giảng viên, khó khăn trong việc thu thập dữ liệu chi tiết và định lượng.
  • Phản hồi trực tiếp: Học viên có thể đưa ra phản hồi ngay lập tức về khóa học, giúp điều chỉnh nội dung hoặc phương pháp giảng dạy trong thời gian thực.
• eLearning:
  • Dễ dàng theo dõi và báo cáo: eLearning cung cấp các công cụ để theo dõi tiến độ học tập, tỷ lệ hoàn thành, và hiệu suất học tập chi tiết, giúp đánh giá hiệu quả của chương trình đào tạo.
  • Phản hồi tự động: Các bài kiểm tra và đánh giá trực tuyến có thể cung cấp phản hồi tức thì cho học viên, giúp họ điều chỉnh và cải thiện ngay lập tức.

Kết luận

• Đào tạo trực tiếp phù hợp khi cần sự tương tác cao, thực hành trực tiếp, và khi đào tạo các kỹ năng phức tạp hoặc đòi hỏi sự gắn kết mạnh mẽ từ học viên.
• eLearning là lựa chọn tốt cho đào tạo đại trà, đào tạo liên tục hoặc khi cần tính linh hoạt cao và tiết kiệm chi phí.

Doanh nghiệp nên cân nhắc mục tiêu, đối tượng học viên, và nguồn lực sẵn có để lựa chọn phương pháp phù hợp.

Căn cứ lựa chọn hình thức đào tạo

Khi lựa chọn hình thức đào tạo cho doanh nghiệp, cần xem xét kỹ lưỡng nhiều yếu tố để đảm bảo rằng phương pháp được chọn sẽ mang lại hiệu quả cao nhất. Dưới đây là các căn cứ chính để lựa chọn hình thức đào tạo phù hợp:

Mục tiêu đào tạo

• Kiến thức và kỹ năng cần đạt được: Xác định rõ mục tiêu đào tạo, liệu đó là nâng cao kỹ năng chuyên môn, cập nhật kiến thức mới, hay phát triển kỹ năng mềm. Ví dụ, nếu cần phát triển kỹ năng giao tiếp hoặc làm việc nhóm, đào tạo trực tiếp có thể hiệu quả hơn. Ngược lại, nếu cần đào tạo về công nghệ mới hoặc quy trình nội bộ, eLearning có thể là lựa chọn phù hợp.
• Yêu cầu cụ thể: Một số mục tiêu đòi hỏi sự tương tác cao, thực hành ngay tại chỗ, hoặc cần có giảng viên hỗ trợ trực tiếp, từ đó có thể ưu tiên hình thức đào tạo trực tiếp hoặc in-house.

Đối tượng

• Kỹ năng và trình độ hiện tại: Đánh giá trình độ hiện tại của nhân viên để chọn hình thức phù hợp. Nhân viên mới thường cần đào tạo trực tiếp để nhanh chóng nắm bắt kiến thức cơ bản, trong khi những nhân viên đã có nền tảng có thể tự học qua eLearning.
• Phong cách học tập: Một số người học tốt hơn khi có tương tác trực tiếp, trong khi những người khác thích học theo tốc độ riêng của họ qua các khóa học trực tuyến. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt trong việc lựa chọn hình thức đào tạo để phù hợp với đa dạng phong cách học tập.

Ngân sách

• Chi phí: Cân nhắc chi phí liên quan đến mỗi hình thức đào tạo, bao gồm chi phí giảng viên, tài liệu, cơ sở vật chất, và công nghệ. eLearning thường có chi phí thấp hơn và có thể mở rộng mà không tốn nhiều chi phí thêm, trong khi đào tạo trực tiếp hoặc in-house có thể đắt đỏ hơn nhưng mang lại hiệu quả cao cho những kỹ năng phức tạp.
• Tính khả thi: Đảm bảo rằng hình thức đào tạo được chọn nằm trong giới hạn ngân sách của doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo chất lượng và hiệu quả của chương trình đào tạo.

Tính linh hoạt và khả năng tiếp cận

• Thời gian và địa điểm: Xem xét khả năng sắp xếp thời gian và địa điểm phù hợp với tất cả các học viên. Nếu nhân viên làm việc ở nhiều địa điểm khác nhau hoặc có lịch trình bận rộn, eLearning sẽ là lựa chọn hợp lý hơn so với đào tạo trực tiếp.
• Khả năng tham gia: Đảm bảo rằng tất cả nhân viên, bất kể vị trí hoặc thời gian làm việc, đều có thể tham gia khóa học. Hình thức elearning cho phép nhân viên học tập mọi lúc, mọi nơi, trong khi đào tạo trực tiếp yêu cầu sự hiện diện tại chỗ.

Nội dung

• Độ phức tạp của nội dung: Nội dung phức tạp hoặc đòi hỏi thực hành nhiều có thể phù hợp hơn với đào tạo trực tiếp hoặc in-house, nơi giảng viên có thể hướng dẫn và chỉnh sửa ngay tại chỗ. Nội dung lý thuyết hoặc cần học theo tiến trình cá nhân thì eLearning có thể hiệu quả hơn.
• Cập nhật và đổi mới: Đối với nội dung cần được cập nhật thường xuyên hoặc phải đào tạo lại nhiều lần, eLearning có thể là lựa chọn tốt vì dễ dàng thay đổi và cung cấp tài liệu mới cho học viên.

Thời gian và tiến độ

• Cấp bách: Nếu cần triển khai đào tạo ngay lập tức hoặc trong thời gian ngắn, eLearning có thể nhanh chóng được áp dụng mà không cần chuẩn bị nhiều về mặt tổ chức.
• Tiến độ học tập: eLearning cho phép học viên học theo tiến độ của riêng họ, trong khi đào tạo trực tiếp thường theo lịch trình cố định, phù hợp hơn với những khóa học cần hoàn thành trong thời gian ngắn.

Khả năng đo lường hiệu quả

• Đánh giá kết quả học tập: Cân nhắc khả năng theo dõi và đo lường kết quả đào tạo. eLearning thường có các công cụ theo dõi tiến độ và kết quả của học viên, giúp đánh giá hiệu quả dễ dàng hơn. Đào tạo trực tiếp có thể cần đánh giá qua các bài kiểm tra hoặc quan sát thực tế.
• Phản hồi và cải tiến: Hình thức huấn luyện nên cho phép thu thập phản hồi từ học viên để cải tiến chương trình trong tương lai. Điều này có thể thực hiện dễ dàng hơn trong eLearning, nhưng đào tạo trực tiếp có thể cung cấp phản hồi ngay lập tức và chính xác hơn.

Tính hiệu quả dài hạn

• Tính bền vững: Xem xét khả năng sử dụng lâu dài của chương trình. eLearning có thể được tái sử dụng nhiều lần với chi phí thấp, trong khi đào tạo trực tiếp hoặc in-house có thể yêu cầu tổ chức lại mỗi khi có nhân viên mới.
• Phát triển liên tục: Chọn hình thức huấn luyện cho phép cập nhật và cải tiến nội dung liên tục theo sự thay đổi của công nghệ và yêu cầu công việc.

Thực tiễn của ngành và xu hướng hiện tại

• Xu hướng đào tạo: Xem xét các xu hướng hiện tại trong ngành, chẳng hạn như sự gia tăng của eLearning, microlearning, hoặc học tập kết hợp (blended learning). Điều này giúp doanh nghiệp bắt kịp với các phương pháp đào tạo tiên tiến và hiệu quả nhất.
• Thực tiễn tốt nhất: Học hỏi từ các doanh nghiệp khác trong ngành để xác định phương pháp nào đã được chứng minh là hiệu quả và áp dụng chúng vào doanh nghiệp của mình.

Dựa trên các căn cứ trên, doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức đào tạo phù hợp nhất với nhu cầu, mục tiêu, và nguồn lực của mình, đảm bảo nhân viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để đạt hiệu quả cao nhất trong công việc.