Last updated on 27 June, 2024

Chuyển đổi số là một thuật ngữ nổi bật trong những năm gần đây, gắn liền với sự bùng nổ của internet. Về bản chất, chuyển đổi số là quá trình chuyển từ cách thức hoạt động truyền thống sang mô hình hoạt động dựa trên nền tảng kỹ thuật số.

Điểm mấu chốt của chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là áp dụng các công nghệ mới như dữ liệu lớn (big data), vạn vật kết nối (IoT), điện toán đám mây (cloud computing) vào các hoạt động cũ. Thay vào đó, chuyển đổi số đòi hỏi tư duy mới mẻ, cách tiếp cận khách hàng hoàn toàn khác biệt so với các phương thức truyền thống như bán hàng, marketing, chăm sóc khách hàng.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, “Chuyển đổi số là việc ứng dụng dữ liệu và công nghệ số để thay đổi toàn diện mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội, định hình lại cách chúng ta sống, làm việc và kết nối với nhau.”  Hãy cùng OCD tìm hiểu về quá trình chuyển đổi số diễn ra theo 3 cấp độ trong bài viết này nhé. 

Cấp độ 1: Số hóa (Digitization)

Định nghĩa về số hoá

Số hóa (Digitization) là quá trình chuyển đổi thông tin từ dạng vật lý (như giấy tờ, tài liệu, hình ảnh) sang dạng kỹ thuật số (mã nhị phân, tệp tin), đồng bộ hoá để tạo thành một cơ sở dữ liệu để xây dựng Năng lực số.

Đây là  bước đầu tiên quan trọng trong hành trình chuyển đổi số (Digital Transformation) của doanh nghiệp. Tuy nhiên, số hóa chỉ đơn thuần là chuyển đổi dữ liệu sang dạng kỹ thuật số. Chuyển đổi số còn bao gồm việc sử dụng dữ liệu kỹ thuật số để thay đổi cách thức hoạt động của doanh nghiệp, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và khách hàng.

Ở giai đoạn này, các công ty thường áp dụng một số công nghệ số cơ bản như hệ thống bán hàng POS (Point of Sales) hoặc các công cụ tiếp thị kỹ thuật số. Ngoài ra, họ có thể đầu tư thử nghiệm một số chương trình riêng lẻ như thẻ khách hàng thân thiết để chuẩn bị cho việc ra mắt sản phẩm mới. Tuy nhiên, thông thường chỉ có lãnh đạo cấp cao mới biết về bước tiếp theo hoặc chiến lược tương lai của công ty.

Số hóa là bước khởi đầu của chuyển đổi số. Nhưng thách thức của giai đoạn này không nằm ở việc tiếp nhận dữ liệu điện tử mà là ở việc biết phải làm gì với chúng. Do đó, nếu lãnh đạo doanh nghiệp muốn tiến tới giai đoạn tiếp theo, thì việc có một chiến lược kinh doanh rõ ràng ngay từ đầu là rất quan trọng và cần thiết.

Cấp độ 2: Chuyển đổi hóa (Digitalization)

Định nghĩa về chuyển đổi hoá

Là quá trình phát triển các ứng dụng công nghệ số, các giao thức mới, các hình thức hoạt động mới…dựa trên nền tảng hạ tầng số, cơ sở dữ liệu số và năng lực số để hình thành một Xã hội số.

Ở giai đoạn này, các công ty đã hiểu rõ hơn về vai trò của công nghệ và bắt đầu tổ chức lại, tối ưu hóa các hoạt động kinh doanh bằng cách sử dụng các công cụ số. Giai đoạn này cũng đòi hỏi đầu tư nhiều hơn vào nguồn nhân lực để đào tạo lại họ sử dụng các quy trình kỹ thuật số mới. Ví dụ như giám sát thiết bị tự động, hội nghị truyền hình và dịch vụ dự báo bằng máy tính.

Điểm khác biệt chính giữa số hóa và chuyển đổi hóa là số hóa chỉ liên quan đến thông tin, trong khi chuyển đổi hóa liên quan đến quy trình và con người. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh vẫn không thay đổi nhiều trong hai giai đoạn này.

Đối với hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), việc khai thác sâu hơn giai đoạn chuyển đổi hóa là thực tế hơn, vì nó cân nhắc đến khả năng chi trả, bảo mật và khả năng thích ứng. Tuy nhiên, để hướng tới giai đoạn cuối cùng để đạt được mục tiêu tăng trưởng đột phá, cần chuẩn bị một chiến lược chuyển đổi số rõ ràng, để biết cách ứng dụng công nghệ và dữ liệu số có thể giúp đạt được mục tiêu kinh doanh tiêu đề ra. 

Ví dụ về chuyển sổi hoá trong doanh nghiệp

• Tận dụng nền tảng Kiến trúc Doanh nghiệp dựa trên dữ liệu (data-driven Enterprise Architecture): Thay vì tự tay tạo biểu đồ trong các phần mềm thuyết trình như Powerpoint. Nền tảng này sẽ tự động tạo ra các hình ảnh trực quan dựa trên dữ liệu. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho nhân viên.
• Sử dụng tích hợp giữa các ứng dụng: Việc tích hợp này cho phép tự động nhập hoặc xuất dữ liệu giữa các ứng dụng khác nhau. Nhờ đó, nhân viên được giải phóng khỏi các công việc thủ công và có thể tập trung vào những nhiệm vụ chiến lược hơn, đòi hỏi sự suy nghĩ và sáng tạo của con người.
• Thống nhất dữ liệu trên toàn doanh nghiệp: Thay vì phải tổng hợp dữ liệu thủ công trong các bảng tính và bản trình bày, giờ đây bạn có thể tập hợp tất cả dữ liệu từ các phòng ban khác nhau vào một nền tảng duy nhất. Điều này giúp có được cái nhìn tổng quan, chính xác và rõ ràng về tình hình hoạt động của cả doanh nghiệp.

Cấp độ 3: Chuyển đổi số (Digital Transformation)

Định nghĩa về chuyển đổi số

Là quá trình chuyển đổi về tư duy và hình thái tổ chức của tổng thể các cấu phần hình thành nên một xã hội nói chung dựa trên nền tảng xã hội để hình thành nền Văn hoá số, cơ sở nền tảng cho Tư duy số, Hành động số; cấu thành nên một Không gian số toàn cầu dự trên một Nền tảng Mở, kết nối với các Mạng lưới; kiến tạo một Hình thái tổ chức xã hội mới hình thành bởi các Nền tảng hoạt động trên nền tảng Vốn dữ liệu tạo ra các hoạt động Kinh tế số.

Chuyển đổi số toàn diện là quá trình biến đổi đột phá và sáng tạo cho doanh nghiệp, nơi các quyết định chiến lược được đưa ra dựa trên sự hỗ trợ của công nghệ số.

Ở giai đoạn này, các công ty có thể tận dụng tư duy thiết kế lấy khách hàng làm trung tâm để khai thác insights (sự hiểu biết sâu sắc) về khách hàng, từ đó tăng cường sự gắn kết với họ. Họ tập trung vào việc đổi mới toàn bộ cách tiếp cận kinh doanh nhằm xây dựng lợi thế cạnh tranh chiến lược và đạt được tăng trưởng cao bền vững. 

Điểm khác biệt lớn nhất giữa giai đoạn ba và hai giai đoạn đầu tiên là chuyển đổi số toàn diện bắt đầu từ việc chuyển đổi kinh doanh, thay vì tập trung vào công nghệ.

Đọc thêm: 7 xu hướng chuyển đổi số nổi bật

Ví dụ về chuyển đổi số trong doanh nghiệp

• Giao hàng tận nhà tự động và theo dõi được bằng ứng dụng di động: Sử dụng máy bay không người lái (drone) để giao hàng tự động đến tận nhà khách hàng. Khách hàng có thể theo dõi hành trình của đơn hàng từ khi xuất phát đến trước cửa nhà mình thông qua một ứng dụng trên điện thoại.
• Ứng dụng tự quét và thanh toán: Phát triển các ứng dụng cho phép khách hàng tự quét mã sản phẩm khi mua sắm, bỏ hàng trực tiếp vào túi mà không cần xếp hàng thanh toán. Khách hàng có thể thanh toán ngay trên ứng dụng mà không cần đến quầy thu ngân.
• Ví điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt qua app: Các ví điện tử trên ứng dụng di động và phương thức thanh toán không dùng tiền mặt thông qua ngân hàng như ví Momo, Zalopay,…

Kết luận

Không phải mọi doanh nghiệp tìm kiếm chuyển đổi số toàn diện đều đạt được tăng trưởng đột phá. Chỉ hướng tới giai đoạn cuối cùng có thể phản tác, đặc biệt đối với những doanh nghiệp chưa chuẩn bị một tầm nhìn rõ ràng và các chiến lược dựa trên dữ liệu xoay quanh giá trị của khách hàng và hành trình của khách hàng.

Các nhà lãnh đạo cần cân nhắc kỹ xem giai đoạn nào phù hợp nhất với tình trạng hiện tại của công ty khi thực hiện chuyển đổi số. Dù mục tiêu là tăng trưởng từng bước hay đột phá, lãnh đạo luôn cần có tư duy chiến lược, tư duy thiết kế, tư duy đổi mới và cách tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm để thúc đẩy các kế hoạch và hành động cụ thể ở từng giai đoạn của quá trình chuyển đổi số.

——————————-