Những vấn đề nóng với hộ kinh doanh cá thể và tác động

Lựa chọn hình thức doanh nghiệp cho dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp

Các loại hình doanh nghiệp phù hợp với dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp

23 December, 2025

Những vấn đề nóng với hộ kinh doanh 2025

Post Views: 0

Rate this post

Last updated on 23 December, 2025

Bước sang giai đoạn 2025 – 2026, hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam đang đứng trước ‘cuộc cách mạng’ lớn nhất về quản lý thuế và vận hành. Từ việc xóa bỏ thuế khoán, nâng ngưỡng miễn thuế lên 500 triệu đồng đến bắt buộc tham gia BHXH, những thay đổi này không chỉ là áp lực tuân thủ mà còn là cơ hội để các cá nhân kinh doanh chuyển mình chuyên nghiệp hơn. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các vấn đề ‘nóng’, hệ quả và chiến lược tối ưu để giúp bạn chủ động thích ứng với làn sóng chính sách mới.

Table of Contents

Những vấn đề nóng với hộ kinh doanh cá thể

Dưới đây là 5 vấn đề “nóng” nhất mà bạn cần lưu ý:

“Xóa bỏ” Thuế khoán – Chuyển sang Tự kê khai (Từ 01/01/2026)

Đây là thay đổi mang tính lịch sử. Theo lộ trình của Chính phủ, phương pháp thuế khoán (nộp một mức cố định hàng tháng) sẽ dần được bãi bỏ.

Thực tế:Hộ kinh doanh sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai (ghi chép sổ sách, doanh thu thực tế).
Thách thức:Nhiều chủ hộ lo ngại vì không có chuyên môn kế toán, phải phát sinh thêm chi phí thuê dịch vụ kế toán hoặc mua phần mềm quản lý.

Bắt buộc dùng Hóa đơn điện tử (HĐĐT) từ Máy tính tiền

Từ ngày 01/06/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc phải sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Mục tiêu:Kiểm soát doanh thu thực tế tại các cửa hàng bán lẻ, quán ăn, siêu thị mini.
Điểm nóng:VCCI và các hộ kinh doanh đang đề xuất nâng ngưỡng này lên 3 tỷ đồng để giảm áp lực chi phí đầu tư thiết bị cho các hộ nhỏ lẻ.

Siết chặt thuế Thương mại điện tử (Shopee, TikTok, Lazada)

Từ ngày 01/04/2025 (hoặc muộn nhất 01/07/2025 theo một số nghị định mới), các sàn TMĐT có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn.

Tác động:Không còn tình trạng “né” thuế bằng cách không kê khai doanh thu online. Dòng tiền từ các sàn sẽ được minh bạch hóa hoàn toàn.

Thay đổi Ngưỡng miễn thuế (Lên 500 triệu đồng)

Một tin vui lớn là Quốc hội đã thông qua Luật Thuế TNCN (sửa đổi), nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh từ 100 triệu đồng lên 500 triệu đồng/năm (áp dụng từ 01/01/2026).

Ý nghĩa:Khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ sẽ “nhẹ gánh” hoàn toàn, không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN, chỉ cần kê khai đơn giản.

BHXH bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, từ ngày 01/07/2025, chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh) sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Chi tiết:Thay vì tham gia tự nguyện như trước, chủ hộ sẽ phải đóng BHXH dựa trên mức thu nhập lựa chọn (không thấp hơn mức lương tối thiểu). Điều này giúp đảm bảo quyền lợi hưu trí nhưng cũng làm tăng chi phí vận hành hàng tháng.

Bảng tổng hợp các mốc thời gian quan trọng:

Thời gian	Sự kiện quan trọng
01/01/2025	Chủ hộ nợ thuế có thể bị tạm hoãn xuất cảnh.
01/06/2025	Hộ doanh thu >1 tỷ đồng phải dùng HĐĐT từ máy tính tiền.
01/07/2025	Bắt buộc tham gia BHXH; MST thay bằng Số định danh cá nhân.
01/01/2026	Nâng ngưỡng miễn thuế lên 500 triệu đồng; Chính thức bỏ thuế khoán.

Lời khuyên cho bạn: Nếu bạn đang kinh doanh, hãy bắt đầu tập thói quen lấy hóa đơn đầu vào và lưu trữ chứng từ ngay từ bây giờ để tránh bị truy thu hoặc xử phạt khi chuyển sang cơ chế kê khai mới.

Bạn có đang kinh doanh trong lĩnh vực nào (như ăn uống, bán lẻ hay online) không? Tôi có thể tư vấn kỹ hơn về các quy định cụ thể cho ngành đó.

Hệ quả đối với hộ kinh doanh cá thể

Việc chuyển dịch từ quản lý lỏng lẻo (thuế khoán) sang quản lý chặt chẽ (tự kê khai, hóa đơn điện tử) dẫn đến những hệ quả rất lớn cho hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Những hệ quả này bao gồm cả áp lực về tài chính, pháp lý và những cơ hội để chuyên nghiệp hóa.

Dưới đây là các hệ quả cụ thể mà bạn cần đối mặt trong giai đoạn 2025 – 2026:

Hệ quả về Pháp lý và Xử phạt (Rủi ro cao)

Khi chuyển sang phương pháp kê khai, sai sót trong sổ sách không còn là chuyện “thỏa thuận” mà sẽ bị xử phạt theo khung quy định:

Vi phạm hóa đơn:Từ 01/06/2025, nếu thuộc diện bắt buộc mà không dùng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, bạn có thể bị phạt từ 5 – 10 triệu đồng.
Chậm kê khai thuế:Mức phạt tăng nặng theo số ngày chậm nộp. Chậm trên 90 ngày (dù không phát sinh thuế) có thể bị phạt tới 15 – 25 triệu đồng.
Tạm hoãn xuất cảnh:Đây là biện pháp mạnh tay nhất đang được áp dụng quyết liệt. Nếu nợ thuế (dù số tiền nhỏ), chủ hộ kinh doanh có thể bị khóa mã số thuế và không được xuất cảnh cho đến khi hoàn thành nghĩa vụ.

Hệ quả về Tài chính và Chi phí vận hành

Dù ngưỡng miễn thuế tăng lên 500 triệu đồng/năm là điểm lợi cho hộ nhỏ, nhưng với hộ kinh doanh lớn, chi phí sẽ tăng lên:

Chi phí tuân thủ:Phải tốn tiền mua phần mềm kế toán, phần mềm hóa đơn điện tử, máy tính tiền và có thể phải thuê dịch vụ kế toán hàng tháng (khoảng 1 – 3 triệu đồng/tháng).
BHXH bắt buộc:Từ 01/07/2025, chủ hộ phải đóng BHXH (ít nhất khoảng 000đ/tháng theo mức tham chiếu hiện tại). Nếu trốn đóng, mức phạt có thể lên tới 50 – 75 triệu đồng.
Minh bạch doanh thu online:Việc các sàn TMĐT tự động khấu trừ thuế khiến người bán không còn “khoản lợi nhuận ngầm” từ việc không khai báo thuế.

Hệ quả về Mô hình quản lý (Sự sàng lọc thị trường)

Sẽ có một cuộc “thanh lọc” mạnh mẽ giữa các hộ kinh doanh:

Hộ kinh doanh nhỏ lẻ:Sẽ co cụm lại dưới mức doanh thu 500 triệu đồng/năm để được miễn thuế và giảm bớt thủ tục rườm rà.
Hộ kinh doanh quy mô lớn:Sẽ bị đẩy vào thế “tiến thoái lưỡng nan”. Nếu tiếp tục duy trì hộ kinh doanh, họ phải chịu sự quản lý chặt như doanh nghiệp nhưng không được hưởng các ưu đãi của doanh nghiệp.

Hệ quả tích cực: Đòn bẩy chuyển đổi lên Doanh nghiệp

Nhiều hộ kinh doanh sẽ chọn cách “lên đời” doanh nghiệp để hưởng lợi:

Ưu đãi thuế TNDN:Doanh nghiệp mới chuyển đổi từ hộ kinh doanh thường được miễn thuế TNDN trong 2 năm đầu và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.
Tách biệt tài sản:Chủ doanh nghiệp chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn góp, thay vì chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân như hộ kinh doanh.
Uy tín và Vốn:Dễ dàng xuất hóa đơn VAT cho công ty lớn và tiếp cận vốn ngân hàng với lãi suất ưu đãi hơn.

Tóm tắt sự thay đổi trách nhiệm

Đặc điểm	Trước 2025 (Thuế Khoán)	Sau 2026 (Tự Kê Khai)
Sổ sách	Đơn giản, không bắt buộc	Bắt buộc sổ sách, chứng từ đầu vào/ra
Hóa đơn	Mua lẻ tại cơ quan thuế	Tự xuất HĐĐT (từ máy tính tiền)
Bảo hiểm	Tự nguyện	Bắt buộc đối với chủ hộ
Rủi ro	Thấp (thuế đã khoán)	Cao (dễ bị phạt do sai sót kê khai)

Giải pháp tối ưu hóa chi phí

Tối ưu hóa chi phí cho hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh trong bối cảnh mới

Trong bối cảnh chính sách thuế thay đổi mạnh mẽ vào năm 2025 – 2026, việc tối ưu hóa chi phí không còn đơn thuần là “cắt giảm” mà là “tái cấu trúc để tuân thủ thông minh”.

Dưới đây là 4 chiến lược giúp hộ kinh doanh (HKD) và cá nhân kinh doanh bảo vệ lợi nhuận:

Tận dụng Ngưỡng miễn thuế mới (500 triệu đồng)

Từ 01/01/2026, ngưỡng doanh thu miễn thuế tăng từ 100 triệu lên 500 triệu đồng/năm.

Chiến lược:Nếu doanh thu của bạn đang ở mức cận biên (khoảng 600 – 700 triệu đồng), hãy xem xét việc tách danh mục kinh doanh hoặc điều chỉnh quy mô để rơi vào nhóm dưới 500 triệu.
Lợi ích:Bạn sẽ được miễn hoàn toàn thuế GTGT và thuế TNCN, đồng thời không phải chịu áp lực sổ sách kê khai phức tạp.

Tối ưu Thuế theo Lợi nhuận (Đối với hộ doanh thu lớn)

Với những hộ có doanh thu trên 3 tỷ đồng hoặc chi phí đầu vào cao (như quán ăn, xưởng sản xuất), phương pháp tính thuế theo tỷ lệ % doanh thu đôi khi rất thiệt thòi.

Chiến lược:Chuyển sang phương pháp Kê khai khấu trừ (tính thuế dựa trên Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí).
Cách làm:Hãy đảm bảo mọi chi phí (tiền thuê nhà, nhập hàng, điện nước, quảng cáo TikTok/Facebook) đều có hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Lúc này, thuế chỉ tính trên phần lãi thực tế thay vì tính “cào bằng” trên tổng doanh thu.

Săn các gói hỗ trợ Công nghệ và Miễn phí

Năm 2025 là năm cao điểm chuyển đổi số, nhiều chính sách hỗ trợ đang được tung ra:

Phần mềm miễn phí:Theo dự thảo mới, Nhà nước có kế hoạch cung cấp phần mềm kế toán miễn phí cho hộ kinh doanh siêu nhỏ.
Gói combo từ ngân hàng/viễn thông:Các đơn vị như VNPT, Viettel, MISA hay các ngân hàng (Techcombank, MB) thường có gói combo: Chữ ký số + Hóa đơn điện tử + Phần mềm bán hàng miễn phí từ 6 – 12 tháng cho HKD mới chuyển đổi. Hãy tận dụng các đợt “60 ngày cao điểm” của cơ quan thuế để đăng ký nhận ưu đãi.

Cân nhắc “Lên đời” Doanh nghiệp (Nếu doanh thu > 3-5 tỷ)

Nếu hộ kinh doanh của bạn có chi phí vận hành lớn và cần xuất hóa đơn VAT thường xuyên, việc chuyển lên công ty (TNHH hoặc CP) từ 01/07/2025 có lợi hơn nhiều:

Ưu đãi thuế:Miễn lệ phí môn bài (từ 2026), miễn thuế TNDN trong 2 năm đầu và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo đối với DN chuyển đổi từ hộ kinh doanh.
Giảm trừ gia cảnh:Khi là cá nhân kinh doanh (phương pháp kê khai), bạn được áp dụng mức giảm trừ gia cảnh mới (15,5 triệu/tháng cho bản thân và 6,1 triệu/người phụ thuộc). Điều này giúp giảm đáng kể số thuế TNCN phải nộp so với trước đây.

Tóm tắt các đầu việc cần làm ngay để tiết kiệm:

Đầu việc	Cách thực hiện	Tiết kiệm được gì?
Rà soát chứng từ	Yêu cầu hóa đơn cho mọi khoản chi >200k.	Giảm số thuế phải nộp khi tính theo lợi nhuận.
Đăng ký eTax Mobile	Tự quản lý mã số thuế cá nhân trên điện thoại.	Tránh bị phạt chậm nộp, chủ động nộp thuế online.
Chọn gói BHXH	Chọn mức đóng BHXH dựa trên thu nhập tối thiểu.	Tuân thủ luật mới mà không gây áp lực dòng tiền.
Miễn lệ phí môn bài	Đợi đến 01/01/2026 để được miễn 100%.	Tiết kiệm 300k – 1 triệu đồng/năm.

Lời khuyên: Bạn nên thực hiện rà soát lại doanh thu thực tế của năm 2024 và dự kiến 2025. Nếu cần, tôi có thể giúp bạn làm một bảng tính so sánh số thuế phải nộp giữa “Thuế khoán” và “Thuế kê khai” để bạn có quyết định chính xác nhất.

Đảm bảo tính tuân thủ đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh

Trong năm 2025 và 2026, khái niệm “tuân thủ” đối với hộ kinh doanh (HKD) không còn là việc nộp thuế khoán định kỳ mà chuyển sang một quy trình chuẩn hóa từ đầu vào đến đầu ra. Việc không tuân thủ lúc này sẽ kéo theo các án phạt hành chính rất nặng (lên tới 80 triệu đồng theo Nghị định 310/2025/NĐ-CP).

Dưới đây là lộ trình đảm bảo tính tuân thủ mà bạn cần thực hiện:

Phân loại lại nhóm quản lý (Căn cứ để tuân thủ)

Từ 01/01/2026, cơ quan thuế chia HKD làm 3 nhóm. Bạn cần xác định mình thuộc nhóm nào để áp dụng mức độ tuân thủ phù hợp:

Nhóm 1 (Doanh thu < 200 triệu):Miễn thuế hoàn toàn, không bắt buộc sổ sách phức tạp nhưng phải kê khai định kỳ (có thể chỉ 1-2 lần/năm).
Nhóm 2 (Doanh thu 200 triệu – dưới 3 tỷ):Vẫn tính thuế trực tiếp trên doanh thu nhưng bắt buộc dùng hóa đơn điện tử (nếu doanh thu bán lẻ >1 tỷ) và kê khai theo quý.
Nhóm 3 (Doanh thu > 3 tỷ):Quản lý như doanh nghiệp, phải dùng phương pháp kê khai khấu trừ (tính thuế trên lợi nhuận) và bắt buộc sổ sách đầy đủ.

Tuân thủ về Hóa đơn và Chứng từ (Quan trọng nhất)

Đây là khu vực dễ bị phạt nhất. Bạn cần thực hiện:

Hóa đơn điện tử (HĐĐT):Nếu thuộc diện bắt buộc (doanh thu >1 tỷ), bạn phải đăng ký sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
Chứng từ đầu vào:Mọi hoạt động nhập hàng, thuê mặt bằng, điện nước… phải có hóa đơn. Không có hóa đơn đầu vào đồng nghĩa với việc bạn không được trừ chi phí, dẫn đến thuế TNCN bị đẩy lên rất cao.
Thời điểm lập hóa đơn:Phải lập ngay khi bàn giao hàng hóa hoặc hoàn thành dịch vụ. Việc lập hóa đơn sai thời điểm có thể bị phạt từ 000đ đến 80.000.000đ (tùy mức độ vi phạm theo Nghị định 310).

Tuân thủ về Sổ sách Kế toán (Thông tư 88/2021/TT-BTC)

Mặc dù HKD không cần báo cáo tài chính như công ty, nhưng nếu chọn phương pháp kê khai, bạn bắt buộc phải duy trì 7 loại sổ sách cốt lõi:

Sổ chi tiết doanh thu bán hàng.
Sổ chi tiết vật liệu, hàng hóa.
Sổ chi phí sản xuất kinh doanh.
Sổ theo dõi nghĩa vụ thuế với ngân sách.
Sổ theo dõi thanh toán lương và bảo hiểm.
Sổ quỹ tiền mặt.
Sổ tiền gửi ngân hàng.

Tuân thủ về Bảo hiểm xã hội (Mới từ 01/07/2025)

Chủ HKD có đăng ký kinh doanh chính thức trở thành đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Mức đóng:Tối thiểu khoảng 000đ/tháng (tính theo mức tham chiếu 2025).
Thời hạn:Phải đăng ký và nộp hồ sơ trước ngày 01/07/2025 để tránh bị truy thu và tính lãi phạt (mức phạt trốn đóng có thể từ 18-20% tổng số tiền phải đóng).

Danh mục “Checklist” tự kiểm tra nhanh:

Hạng mục	Trạng thái tuân thủ cần đạt
Mã số thuế	Đã được chuẩn hóa theo Số định danh cá nhân.
Phần mềm	Đã có phần mềm kế toán/bán hàng kết nối dữ liệu thuế.
Chữ ký số	Đã đăng ký chữ ký số để ký tờ khai và hóa đơn điện tử.
Lưu trữ	Chứng từ, hóa đơn phải lưu giữ tối thiểu 10 năm.
Tạm hoãn xuất cảnh	Đảm bảo không còn nợ thuế quá hạn (dù chỉ vài triệu đồng).

Lời khuyên: Nếu doanh thu của bạn đang tiệm cận mức 3 tỷ đồng, bạn nên thuê một đơn vị dịch vụ kế toán chuyên nghiệp cho HKD. Chi phí này thường thấp hơn nhiều so với rủi ro bị phạt do sai sót trong việc lập hóa đơn hoặc kê khai thuế sai.

Kết luận

Tóm lại, bối cảnh kinh doanh mới đang dần xóa bỏ tư duy ‘làm tạm, quản lỏng’ của mô hình hộ kinh doanh cá thể. Việc minh bạch hóa doanh thu thông qua hóa đơn điện tử và sổ sách kê khai có thể gây ra những lúng túng ban đầu, nhưng về lâu dài, đây là ‘tấm vé’ để hộ kinh doanh tiếp cận nguồn vốn rẻ, mở rộng quy mô và xây dựng uy tín bền vững. Chìa khóa thành công lúc này chính là sự chủ động: Chủ động cập nhật luật, chủ động ứng dụng công nghệ và chủ động tuân thủ để biến áp lực thuế thành động lực phát triển.