MRP là gì? Phương pháp lập kế hoạch NVL

Last updated on 16 October, 2024

Lập Kế hoạch Nguyên vật liệu (MRP – Material Requirements Planning) là một hệ thống quản lý sản xuất và kiểm soát hàng tồn kho nhằm tối ưu hóa việc lập kế hoạch mua nguyên vật liệu và quản lý quy trình sản xuất. Mục tiêu chính của MRP là đảm bảo rằng nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất luôn sẵn sàng vào đúng thời điểm, giảm thiểu lượng hàng tồn kho dư thừa và tối ưu hóa quy trình sản xuất.

MRP là gì?

Lập Kế hoạch Nguyên vật liệu (MRP – Material Requirements Planning) là một hệ thống quản lý sản xuất và kiểm soát hàng tồn kho nhằm tối ưu hóa việc lập kế hoạch mua nguyên vật liệu và quản lý quy trình sản xuất. Mục tiêu chính của MRP là đảm bảo rằng nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất luôn sẵn sàng vào đúng thời điểm, giảm thiểu lượng hàng tồn kho dư thừa và tối ưu hóa quy trình sản xuất.

MRP hoạt động dựa trên ba yếu tố chính:

• Dự báo nhu cầu sản phẩm: Dự báo số lượng sản phẩm cần sản xuất trong một khoảng thời gian nhất định.
• Danh mục nguyên vật liệu: Danh sách các nguyên vật liệu và linh kiện cần thiết cho việc sản xuất mỗi sản phẩm.
• Hàng tồn kho hiện tại: Theo dõi lượng nguyên vật liệu hiện có và nhu cầu bổ sung.

Kết quả của MRP là một kế hoạch sản xuất và mua sắm nguyên vật liệu để đảm bảo sản xuất liên tục và hiệu quả, đồng thời tối ưu hóa nguồn lực và chi phí.

Vai trò của MRP trong quản lý sản xuất

MRP (Material Requirements Planning) đóng vai trò quan trọng trong quản lý sản xuất, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa các quy trình sản xuất, lập kế hoạch và quản lý nguồn lực. Dưới đây là những vai trò chính của MRP trong quản lý sản xuất:

• Lập kế hoạch nguyên vật liệu: MRP giúp xác định chính xác nhu cầu nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất các sản phẩm theo kế hoạch. Điều này giúp tránh tình trạng thiếu nguyên liệu hoặc mua thừa gây lãng phí và chi phí tồn kho cao.
• Tối ưu hóa hàng tồn kho: Hệ thống MRP theo dõi chặt chẽ lượng nguyên vật liệu và sản phẩm tồn kho, từ đó tối ưu hóa lượng tồn kho, giảm thiểu chi phí lưu kho và đảm bảo nguồn nguyên vật liệu sẵn sàng khi cần.
• Cải thiện tiến độ sản xuất: MRP lập lịch trình sản xuất, đảm bảo nguyên vật liệu có sẵn đúng thời gian để các giai đoạn sản xuất diễn ra liên tục và không bị gián đoạn. Điều này giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và cải thiện năng suất.
• Quản lý đơn hàng và mua sắm: MRP hỗ trợ doanh nghiệp lập kế hoạch mua sắm nguyên vật liệu dựa trên nhu cầu sản xuất thực tế, từ đó tối ưu hóa quá trình mua hàng, giảm chi phí đặt hàng và đảm bảo nguyên vật liệu luôn sẵn sàng.
• Giảm lãng phí và tối ưu chi phí: Với khả năng dự báo nhu cầu nguyên vật liệu và kiểm soát lượng tồn kho, MRP giúp doanh nghiệp giảm lãng phí, giảm thiểu chi phí tồn kho không cần thiết và tối ưu hóa quy trình sản xuất.
• Đáp ứng nhu cầu khách hàng: MRP giúp cải thiện khả năng dự báo và lập kế hoạch sản xuất, từ đó tăng khả năng đáp ứng đơn hàng đúng thời hạn và nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng.

Tóm lại, MRP là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý sản xuất hiệu quả, tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí và cải thiện chất lượng dịch vụ.

Phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu

Phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu (Material Planning) bao gồm các quy trình và phương pháp giúp doanh nghiệp xác định nhu cầu nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất, dựa trên dự báo, đơn đặt hàng và thông tin tồn kho. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Phương pháp MRP (Material Requirements Planning)

MRP là phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu dựa trên ba yếu tố chính:

• Dự báo sản phẩm: Xác định nhu cầu sản phẩm trong tương lai.
• BOM (Bill of Materials): Danh mục các nguyên vật liệu và thành phần cần thiết cho sản phẩm.
• Tồn kho hiện tại: Xác định lượng hàng tồn kho hiện tại để dự báo lượng cần bổ sung.

MRP tính toán khi nào và bao nhiêu nguyên vật liệu cần được mua hoặc sản xuất để đáp ứng nhu cầu sản xuất, giảm thiểu tồn kho dư thừa.

Phương pháp EOQ (Economic Order Quantity)

EOQ là phương pháp lập kế hoạch mua nguyên vật liệu với mục tiêu tối ưu hóa chi phí đặt hàng và lưu kho. EOQ giúp xác định số lượng đặt hàng kinh tế (economic order quantity) bằng cách cân nhắc giữa chi phí lưu kho và chi phí đặt hàng. Công thức EOQ tối ưu hóa lượng hàng đặt để giảm tổng chi phí liên quan đến mua hàng và quản lý kho.

Phương pháp JIT (Just-in-Time)

JIT là phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu dựa trên nhu cầu thực tế, nghĩa là nguyên vật liệu chỉ được mua hoặc sản xuất khi cần thiết, ngay trước khi sản xuất bắt đầu. Điều này giúp giảm thiểu tồn kho, nhưng yêu cầu doanh nghiệp phải có quy trình quản lý và chuỗi cung ứng chính xác, đảm bảo nguyên vật liệu có sẵn kịp thời.

Phương pháp reorder point (Điểm đặt hàng lại)

Phương pháp này dựa trên việc thiết lập một mức tồn kho tối thiểu, gọi là điểm đặt hàng lại (reorder point). Khi lượng tồn kho giảm xuống mức này, doanh nghiệp sẽ đặt hàng bổ sung. Điểm đặt hàng lại được tính toán dựa trên thời gian chờ (lead time), tốc độ tiêu thụ nguyên vật liệu, và mức tồn kho an toàn (safety stock).

Phương pháp dựa trên nhu cầu (Demand-Driven Planning)

Phương pháp này lập kế hoạch nguyên vật liệu dựa trên nhu cầu thực tế từ khách hàng hoặc đơn đặt hàng cụ thể, thay vì dựa trên dự báo. Nó cho phép doanh nghiệp linh hoạt và phản ứng nhanh chóng với biến động của thị trường, đồng thời tránh tích trữ quá nhiều hàng tồn kho.

Phương pháp phân tích ABC

Phương pháp phân tích ABC phân loại nguyên vật liệu thành ba nhóm: A, B và C dựa trên giá trị và tầm quan trọng của chúng đối với sản xuất. Nhóm A thường chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng có giá trị cao, cần được quản lý chặt chẽ hơn, trong khi nhóm C có giá trị thấp nhưng số lượng lớn. Phân tích ABC giúp tập trung vào quản lý hiệu quả những nguyên vật liệu quan trọng nhất.

Phương pháp Kanban

Phương pháp Kanban được sử dụng phổ biến trong sản xuất theo phương pháp Lean. Kanban là hệ thống trực quan giúp theo dõi và kiểm soát dòng chảy của nguyên vật liệu, đảm bảo rằng nguyên vật liệu chỉ được cung cấp khi thực sự cần, giảm tồn kho và lãng phí. Kanban sử dụng các thẻ hoặc tín hiệu để thông báo khi cần bổ sung nguyên vật liệu.

Tóm lại, việc chọn phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu phụ thuộc vào loại hình sản xuất, chuỗi cung ứng, và mục tiêu của doanh nghiệp. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, và doanh nghiệp cần linh hoạt áp dụng để tối ưu hóa quy trình quản lý nguyên vật liệu.

Phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu 

Phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu (Material Planning) bao gồm nhiều quy trình và cách tiếp cận khác nhau nhằm xác định nhu cầu nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất dựa trên dự báo, đơn hàng và thông tin tồn kho.

Phương pháp MRP (Material Requirements Planning) là một trong những phương pháp phổ biến. Dựa trên ba yếu tố chính gồm dự báo sản phẩm, BOM (Bill of Materials) và tồn kho hiện tại, MRP giúp tính toán khi nào và bao nhiêu nguyên vật liệu cần được mua hoặc sản xuất để đáp ứng nhu cầu, đồng thời giảm thiểu tình trạng tồn kho dư thừa.

Phương pháp EOQ (Economic Order Quantity) tập trung vào tối ưu hóa chi phí đặt hàng và lưu kho. Bằng cách xác định số lượng đặt hàng kinh tế, EOQ giúp giảm tổng chi phí liên quan đến mua hàng và quản lý kho, cân bằng giữa chi phí đặt hàng và chi phí lưu trữ.

Phương pháp JIT (Just-in-Time) là cách tiếp cận lập kế hoạch nguyên vật liệu theo nhu cầu thực tế. Nguyên vật liệu chỉ được mua hoặc sản xuất khi cần thiết, ngay trước khi bắt đầu sản xuất. JIT giúp giảm thiểu lượng tồn kho nhưng đòi hỏi quy trình quản lý chuỗi cung ứng chính xác và nhanh nhạy.

Phương pháp reorder point (Điểm đặt hàng lại) thiết lập một mức tồn kho tối thiểu, khi lượng hàng giảm xuống mức này, doanh nghiệp sẽ đặt hàng bổ sung. Mức tồn kho an toàn và thời gian chờ (lead time) được xem xét để đảm bảo việc đặt hàng kịp thời.

Phương pháp dựa trên nhu cầu (Demand-Driven Planning) tập trung vào việc lập kế hoạch dựa trên nhu cầu thực tế từ đơn hàng hoặc khách hàng. Phương pháp này giúp doanh nghiệp linh hoạt phản ứng với biến động của thị trường, tránh tồn kho quá nhiều.

Phương pháp phân tích ABC phân loại nguyên vật liệu thành ba nhóm: A, B và C dựa trên giá trị và tầm quan trọng. Nhóm A có giá trị cao và cần được quản lý chặt chẽ, trong khi nhóm C có giá trị thấp và số lượng lớn. Phân tích này giúp doanh nghiệp tập trung vào việc quản lý hiệu quả các nguyên vật liệu quan trọng nhất.

Phương pháp Kanban là một hệ thống trực quan, giúp kiểm soát dòng chảy nguyên vật liệu dựa trên nhu cầu thực tế. Phương pháp này sử dụng các tín hiệu hoặc thẻ để thông báo khi cần bổ sung nguyên vật liệu, giúp giảm tồn kho và lãng phí.

Việc chọn phương pháp lập kế hoạch phù hợp tùy thuộc vào loại hình sản xuất và mục tiêu quản lý của doanh nghiệp, đồng thời yêu cầu sự linh hoạt trong việc áp dụng để đạt được hiệu quả cao nhất.

Mẫu kế hoạch MRP theo các phương pháp

Dưới đây là các mẫu kế hoạch MRP áp dụng cho các phương pháp lập kế hoạch nguyên vật liệu khác nhau, bao gồm MRP, EOQ, JIT, reorder point, và Kanban. Các mẫu này có thể được tùy chỉnh dựa trên yêu cầu của từng doanh nghiệp.

Mẫu kế hoạch MRP (Material Requirements Planning)

Thông tin cơ bản:

• Sản phẩm: [Tên sản phẩm]
• Mã sản phẩm: [Mã sản phẩm]
• Thời gian sản xuất: [Số tuần/tháng]
• BOM (Bill of Materials): [Danh sách nguyên vật liệu]

Kết quả:

• Nguyên vật liệu sẽ được mua hoặc sản xuất vào đúng thời điểm để đáp ứng nhu cầu sản xuất.

Mẫu kế hoạch EOQ (Economic Order Quantity)

Thông tin cơ bản:

• Sản phẩm: [Tên sản phẩm]
• Chi phí đặt hàng: [Chi phí tính cho mỗi lần đặt hàng]
• Chi phí lưu kho: [Chi phí lưu kho cho mỗi đơn vị mỗi năm]
• Tốc độ tiêu thụ hàng năm: [Số lượng tiêu thụ hàng năm]

Kết quả:

• Tối ưu hóa số lượng nguyên vật liệu đặt hàng để giảm chi phí tổng thể, bao gồm chi phí đặt hàng và lưu kho.

Mẫu kế hoạch JIT (Just-in-Time)

Thông tin cơ bản:

• Sản phẩm: [Tên sản phẩm]
• Thời gian sản xuất: [Ngày sản xuất bắt đầu]
• Thời gian chờ nguyên vật liệu: [Thời gian chờ tối đa]
• Yêu cầu mua hàng: Theo đơn hàng cụ thể hoặc theo lô sản xuất

Kết quả:

• Nguyên vật liệu được mua và giao đúng thời điểm, đảm bảo quy trình sản xuất liên tục mà không cần tích trữ tồn kho dư thừa.

Mẫu kế hoạch reorder point (Điểm đặt hàng lại)

Thông tin cơ bản:

• Sản phẩm: [Tên sản phẩm]
• Điểm đặt hàng lại: [Mức tồn kho tối thiểu]
• Thời gian chờ: [Thời gian chờ từ lúc đặt hàng đến lúc nhận nguyên vật liệu]

Kết quả:

• Đặt hàng khi lượng tồn kho giảm xuống dưới mức điểm đặt hàng lại, đảm bảo không bị thiếu nguyên vật liệu.

Mẫu kế hoạch Kanban

Thông tin cơ bản:

• Sản phẩm: [Tên sản phẩm]
• Số thẻ Kanban: [Số thẻ Kanban ứng với từng nguyên vật liệu]
• Chu kỳ sản xuất: [Chu kỳ sản xuất dự kiến]
• Số lượng yêu cầu cho mỗi thẻ Kanban: [Số lượng nguyên vật liệu cần bổ sung khi có tín hiệu]

Kết quả:

• Theo dõi và bổ sung nguyên vật liệu thông qua hệ thống Kanban, giúp quy trình sản xuất không bị gián đoạn và tồn kho được duy trì ở mức tối thiểu.

Các mẫu kế hoạch này giúp doanh nghiệp áp dụng linh hoạt các phương pháp quản lý nguyên vật liệu để đạt được hiệu quả sản xuất cao nhất.

Thách thức đối với việc lập kế hoạch nguyên vật liệu

Việc lập kế hoạch nguyên vật liệu (Material Planning) đóng vai trò quan trọng trong quản lý sản xuất, nhưng đi kèm với nhiều thách thức mà doanh nghiệp cần phải đối mặt để đảm bảo hiệu quả trong việc cung ứng và quản lý nguồn lực. Một số thách thức chính bao gồm:

Biến động nhu cầu thị trường
Sự thay đổi trong nhu cầu của khách hàng hoặc các biến động bất ngờ trong thị trường có thể khiến cho kế hoạch nguyên vật liệu không chính xác. Nếu dự báo nhu cầu không đúng, doanh nghiệp có thể gặp phải tình trạng thiếu hàng hoặc dư thừa nguyên vật liệu, gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất.

Thời gian chờ và chậm trễ từ nhà cung cấp
Thời gian chờ (lead time) và việc chậm trễ trong giao hàng từ nhà cung cấp có thể gây ảnh hưởng lớn đến kế hoạch sản xuất. Doanh nghiệp phải tính toán chính xác thời gian nhận nguyên vật liệu để tránh gián đoạn trong quy trình sản xuất. Thời gian chờ không được quản lý tốt có thể dẫn đến sự thiếu hụt hoặc lãng phí do mua hàng quá sớm.

Quản lý tồn kho không hiệu quả
Việc quản lý mức tồn kho không phù hợp có thể dẫn đến tồn kho dư thừa hoặc thiếu hụt nguyên vật liệu. Nếu mức tồn kho quá cao, chi phí lưu kho và rủi ro hàng hóa lỗi thời tăng lên. Ngược lại, tồn kho quá thấp có thể gây ra sự chậm trễ sản xuất.

Sự không chắc chắn trong chuỗi cung ứng
Sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng, như thay đổi giá cả nguyên vật liệu, khan hiếm hàng hóa, hoặc thay đổi chính sách từ nhà cung cấp, có thể khiến doanh nghiệp không thể duy trì lượng nguyên vật liệu cần thiết. Điều này yêu cầu một kế hoạch dự phòng mạnh mẽ để ứng phó với những rủi ro.

Sự phức tạp trong quản lý nhiều sản phẩm và nguyên vật liệu
Khi doanh nghiệp sản xuất nhiều sản phẩm khác nhau, mỗi sản phẩm lại đòi hỏi nhiều nguyên vật liệu khác nhau, việc quản lý chính xác từng loại nguyên vật liệu và các yêu cầu sản xuất trở nên phức tạp. Điều này đòi hỏi hệ thống quản lý và phần mềm MRP hiệu quả để đảm bảo tính chính xác trong từng bước.

Chi phí nguyên vật liệu tăng cao
Tăng chi phí nguyên vật liệu sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Do đó, việc lập kế hoạch mua nguyên vật liệu với chi phí hợp lý, đồng thời đảm bảo đủ lượng nguyên vật liệu cho sản xuất là một thách thức lớn.

Phụ thuộc vào dự báo
Lập kế hoạch nguyên vật liệu thường dựa vào các dự báo về nhu cầu thị trường và kế hoạch sản xuất tương lai. Nếu dự báo không chính xác, toàn bộ kế hoạch nguyên vật liệu có thể bị sai lệch. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải sử dụng các công cụ dự báo tiên tiến và chính xác hơn.

Khó khăn trong việc phối hợp giữa các bộ phận
Lập kế hoạch nguyên vật liệu liên quan đến nhiều bộ phận như sản xuất, mua hàng, và quản lý kho. Nếu không có sự phối hợp tốt giữa các bộ phận này, dễ dẫn đến sai sót trong thông tin và làm gián đoạn quá trình sản xuất.

Doanh nghiệp cần sử dụng các công cụ quản lý tiên tiến và xây dựng quy trình lập kế hoạch linh hoạt để giải quyết những thách thức này một cách hiệu quả.

Công cụ hỗ trợ lập kế hoạch nguyên vật liệu MRP

Các công cụ hỗ trợ lập kế hoạch nguyên vật liệu (MRP) ngày càng trở nên quan trọng để đảm bảo hiệu quả sản xuất và quản lý nguyên vật liệu. Dưới đây là một số công cụ phổ biến giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình lập kế hoạch MRP:

SAP ERP (Enterprise Resource Planning)

SAP là một trong những hệ thống ERP phổ biến nhất thế giới, cung cấp đầy đủ các chức năng MRP giúp doanh nghiệp lập kế hoạch nguyên vật liệu chính xác dựa trên nhu cầu, dự báo, và tồn kho. Công cụ này hỗ trợ lập kế hoạch cho nhiều công đoạn từ mua sắm, sản xuất, đến quản lý kho, giúp tối ưu hóa toàn bộ quy trình sản xuất.

Oracle NetSuite

Oracle NetSuite là một hệ thống ERP toàn diện giúp doanh nghiệp lập kế hoạch nguyên vật liệu tự động dựa trên dự báo nhu cầu, quản lý tồn kho, và quy trình sản xuất. Hệ thống tích hợp với nhiều công cụ khác để tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng và giảm thiểu thời gian chờ nguyên vật liệu.

Microsoft Dynamics 365

Microsoft Dynamics 365 là giải pháp quản lý tích hợp cho doanh nghiệp với các tính năng MRP mạnh mẽ. Nó cung cấp các công cụ để lập kế hoạch và tối ưu hóa việc mua sắm và sản xuất dựa trên nhu cầu thực tế, đồng thời cải thiện hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng.

Odoo MRP

Odoo là một hệ thống ERP mã nguồn mở cung cấp các tính năng MRP, giúp doanh nghiệp tự động hóa và quản lý quy trình sản xuất từ nguyên vật liệu đến thành phẩm. Công cụ này dễ sử dụng và có khả năng tùy chỉnh cao, phù hợp cho cả các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Fishbowl Manufacturing

Fishbowl là một phần mềm quản lý sản xuất tích hợp MRP, giúp các doanh nghiệp quản lý nguyên vật liệu, dự báo nhu cầu, và lập kế hoạch sản xuất. Fishbowl hỗ trợ tích hợp với các công cụ quản lý kho và kế toán, giúp quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng hiệu quả.

Epicor ERP

Epicor ERP là một giải pháp ERP cung cấp công cụ MRP mạnh mẽ cho các doanh nghiệp sản xuất. Nó giúp lập kế hoạch nguyên vật liệu dựa trên dự báo nhu cầu và yêu cầu sản xuất. Epicor hỗ trợ lập kế hoạch thời gian chờ, quản lý kho, và cải thiện dòng nguyên vật liệu để giảm thiểu rủi ro thiếu hụt.

Infor CloudSuite

Infor CloudSuite cung cấp giải pháp MRP đám mây, giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý nguyên vật liệu, tối ưu hóa quy trình sản xuất và cung ứng. Công cụ này có khả năng tích hợp với nhiều hệ thống quản lý khác và giúp theo dõi thời gian thực về tồn kho, sản xuất.

Plex Manufacturing Cloud

Plex là một nền tảng đám mây MRP và ERP dành riêng cho các doanh nghiệp sản xuất. Nó giúp lập kế hoạch nguyên vật liệu, quản lý dự báo, và tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu lãng phí và chi phí.

Syspro ERP

Syspro là một giải pháp ERP giúp doanh nghiệp lập kế hoạch nguyên vật liệu và quản lý sản xuất hiệu quả. Nó cung cấp công cụ lập kế hoạch dự báo, giúp quản lý chuỗi cung ứng và tồn kho một cách tự động.

Những công cụ này giúp doanh nghiệp tự động hóa quá trình lập kế hoạch nguyên vật liệu, tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng và nâng cao hiệu quả sản xuất. Tùy vào quy mô và nhu cầu, doanh nghiệp có thể chọn công cụ phù hợp nhất với mình.