Net Zero là gì? Tác động của Net Zero đến doanh nghiệp

Last updated on 24 November, 2025

Net Zero – Phát thải ròng bằng không – không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành kim chỉ nam cho các chính sách kinh tế và môi trường toàn cầu. Với cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050, Net Zero đang tạo ra một cơn địa chấn, buộc mọi doanh nghiệp phải thay đổi mô hình hoạt động. Net Zero là gì? Nó khác gì với trung hòa carbon? Và làm thế nào các doanh nghiệp Việt Nam có thể biến thách thức giảm phát thải thành cơ hội vàng để thu hút vốn đầu tư, tối ưu hóa chi phí và khẳng định vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế? Hãy cùng khám phá ngay những tác động then chốt của xu hướng Net Zero đối với hoạt động kinh doanh của bạn.

Net Zero là Gì? Khái niệm Cốt lõi

Net Zero (Phát thải ròng bằng không) là một mục tiêu khí hậu toàn cầu quan trọng. Nó mô tả trạng thái mà trong đó, lượng khí nhà kính thải ra từ các hoạt động của con người được cân bằng với lượng khí nhà kính hấp thụ hoặc loại bỏ khỏi khí quyển trong một khoảng thời gian cụ thể.

• Phát thải ròng (Net Emission): Sự khác biệt giữa lượng khí nhà kính phát thải và lượng khí nhà kính được loại bỏ.
• Mục tiêu Net Zero: Đưa lượng phát thải ròng này về con số 0. Điều này không có nghĩa là ngừng hoàn toàn mọi hoạt động phát thải, mà là phải giảm phát thải đến mức tối đa và sau đó bù đắp phần còn lại (phát thải không thể tránh khỏi) bằng các biện pháp như trồng rừng (hấp thụ tự nhiên) hoặc công nghệ thu hồi và lưu trữ carbon (Carbon Capture and Storage – CCS).

Ngữ cảnh: Mục tiêu Net Zero là trọng tâm của Thỏa thuận Paris về Biến đổi Khí hậu, nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1.5 độ C so với mức tiền công nghiệp.

Tác động của Xu hướng Net Zero đối với Doanh nghiệp

Xu hướng Net Zero đang tạo ra những thay đổi căn bản trong môi trường kinh doanh toàn cầu, mang lại cả thách thức và cơ hội lớn cho các doanh nghiệp.

Thách thức và Rủi ro

• Áp lực Quy định và Pháp lý: Chính phủ các nước đang ban hành các quy định nghiêm ngặt hơn về phát thải carbon, định giá carbon, và tiêu chuẩn báo cáo bền vững. Các doanh nghiệp không tuân thủ có thể phải chịu phí phạt carbon cao hoặc hạn chế tiếp cận thị trường.
• Chi phí Chuyển đổi Vận hành: Việc chuyển đổi sang công nghệ và quy trình ít carbon (như lắp đặt năng lượng tái tạo, đổi mới máy móc, tối ưu hóa chuỗi cung ứng) đòi hỏi đầu tư ban đầu lớn.
• Rủi ro Chuỗi Cung ứng: Doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro khi các nhà cung cấp hoặc đối tác không đáp ứng được các tiêu chuẩn Net Zero, dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng hoặc mất uy tín.
• Rủi ro Tài chính: Các tài sản phát thải carbon cao có thể trở thành “tài sản mắc kẹt” (stranded assets) do giảm giá trị và khó thanh lý trong tương lai.

Cơ hội và Lợi ích Cạnh tranh

• Nâng cao Lợi thế Cạnh tranh:
  • Tiếp cận Thị trường Mới: Ngày càng có nhiều khách hàng, nhà đầu tư, và chính phủ ưu tiên sản phẩm, dịch vụ và nhà thầu cam kết Net Zero. Việc đạt được mục tiêu này giúp mở rộng thị trường và hợp đồng.
  • Thu hút Vốn Đầu tư (ESG): Các nhà đầu tư đang đổ vốn mạnh vào các doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Cam kết Net Zero là yếu tố then chốt để thu hút vốn đầu tư xanh với chi phí thấp hơn.
• Đổi mới và Hiệu quả Hoạt động:
  • Tối ưu hóa Năng lượng: Chuyển sang năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu suất năng lượng giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành lâu dài và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch không ổn định.
  • Đổi mới Sản phẩm: Phát triển các sản phẩm, dịch vụ xanh (Green Products) mới tạo ra dòng doanh thu mới và định vị thương hiệu là người dẫn đầu trong đổi mới bền vững.
• Củng cố Uy tín và Thương hiệu:
  • Niềm tin Khách hàng: Người tiêu dùng ngày càng ý thức về môi trường. Một chiến lược Net Zero minh bạch giúp xây dựng lòng tin, lòng trung thành và giá trị thương hiệu.
  • Thu hút Nhân tài: Các tài năng trẻ và có trình độ cao thường ưu tiên làm việc cho các công ty có mục tiêu và trách nhiệm xã hội rõ ràng.

Ba Lĩnh vực Doanh nghiệp Cần Tập trung

Để đạt được mục tiêu Net Zero, doanh nghiệp cần hành động chiến lược trên ba phạm vi phát thải chính:

Chính sách của Việt Nam liên quan đến Net Zero (Phát thải ròng bằng không) xoay quanh cam kết đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ công bố tại Hội nghị COP26 (năm 2021). Cam kết này đã được cụ thể hóa thành các chiến lược, kế hoạch và văn bản pháp lý cấp quốc gia.

Các Trụ cột Chính sách Net Zero của Việt Nam

Định hướng Chiến lược Cấp cao

• Cam kết Net Zero 2050: Đây là cam kết chính trị cao nhất, định hướng cho mọi chính sách phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam trong các thập kỷ tới.
• Chiến lược Quốc gia về Biến đổi Khí hậu đến năm 2050 (Quyết định 896/QĐ-TTg): Mục tiêu tổng quát của Chiến lược này là chủ động thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).
• Đóng góp do Quốc gia Tự quyết định (NDC) Cập nhật năm 2022: Việt Nam cam kết đến năm 2030 sẽ tự nguyện giảm 15,8% phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường (BAU) và có thể giảm tới 43,5% nếu nhận được hỗ trợ quốc tế.
• Nghị quyết của Đảng: Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các văn kiện khác đã xác định phát triển kinh tế xanh, kinh tế carbon thấp, kinh tế tuần hoàn là nhiệm vụ trọng tâm.

Cơ chế và Công cụ Thực thi

Việt Nam đã và đang xây dựng các cơ chế, công cụ để chuyển hóa cam kết thành hành động cụ thể:

• Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và Nghị định 06/2022/NĐ-CP: Thiết lập khuôn khổ pháp lý về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK).
  • Kiểm kê KNK Bắt buộc: Ban hành danh mục các cơ sở phát thải KNK lớn (khoảng hơn 2.000 cơ sở) thuộc các lĩnh vực trọng điểm (Năng lượng, Giao thông, Xây dựng, Công nghiệp, Nông nghiệp, Chất thải) phải thực hiện kiểm kê KNK và lập kế hoạch giảm nhẹ phát thải.
  • Lộ trình Giảm phát thải: Các cơ sở này phải xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm phát thải KNK giai đoạn 2026-2030.
• Thị trường Carbon:
  • Việt Nam đang xây dựng và thử nghiệm Sàn giao dịch Carbon để phân bổ hạn ngạch phát thải và cho phép trao đổi, mua bán tín chỉ carbon. Dự kiến vận hành thí điểm từ giữa năm 2025 và vận hành chính thức từ năm 2029.
• Tín dụng Xanh và Tài chính Bền vững:
  • Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tài chính đang thúc đẩy tín dụng xanh, ưu tiên vốn cho các dự án và hoạt động sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Các Biện pháp Giảm phát thải Theo Ngành

Chính phủ đã đưa ra các định hướng cụ thể để đạt Net Zero trong các ngành có tỷ trọng phát thải lớn:

Kết luận: Chuyển đổi là Không Thể Tránh Khỏi

Net Zero là một cuộc cách mạng không thể đảo ngược, đòi hỏi sự chuyển đổi toàn diện và quyết tâm chiến lược từ cấp lãnh đạo cao nhất đến từng phòng ban. Việc đạt được mục tiêu Phát thải ròng bằng không không chỉ đơn thuần là tuân thủ quy định hay trách nhiệm xã hội, mà là một chiến lược sống còn để đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường xanh, vốn đầu tư ESG và chuỗi cung ứng bền vững trong tương lai. Những doanh nghiệp chủ động xây dựng lộ trình Net Zero ngay từ bây giờ sẽ là người dẫn đầu, biến các rủi ro khí hậu thành lợi thế cạnh tranh vượt trội. Đừng chờ đợi các quy định bắt buộc, hãy hành động ngay hôm nay để định hình một tương lai kinh doanh carbon thấp và thịnh vượng.

Tham khảo thêm:

Quản lý dự án – 4 phương pháp phổ biến nhất

So sánh ERP và MES: Phần mềm nào phù hợp với doanh nghiệp của bạn

Dịch vụ Tư vấn triển khai phần mềm MES

Xu hướng Thị trường SAF toàn cầu và Việt nam

Năng lượng xanh là gì? Vai trò trong nền kinh tế