Chiến lược phát triển sản phẩm là gì? Lộ trình xây dựng cụ thể

Last updated on 23 December, 2024

Đưa một sản phẩm mới ra thị trường hoặc cập nhật một sản phẩm hiện có luôn là một thách thức. Liệu sản phẩm có đáp ứng nhu cầu thị trường không? Quan trọng hơn, liệu người tiêu dùng có sẵn sàng trả tiền cho sản phẩm đó không? Chính vì lý do này, việc xây dựng một chiến lược phát triển sản phẩm là bước quan trọng để đưa sản phẩm của bạn đến với công chúng.

Chiến lược phát triển sản phẩm là gì?

Chiến lược phát triển sản phẩm (Product Development Strategy) là một kế hoạch đề ra cách thức một công ty xây dựng và ra mắt các sản phẩm mới hoặc cải tiến các sản phẩm hiện có. Nếu không có chiến lược này, công ty sẽ không có con đường rõ ràng để tạo ra các sản phẩm mới hoặc tính năng mới.

Khi có một kế hoạch cụ thể, bạn có thể triển khai các nỗ lực cụ thể, có lộ trình rõ ràng. Những nỗ lực này luôn gắn liền với các mục tiêu kinh doanh tổng thể của công ty, đồng thời cân nhắc đến các yếu tố như xu hướng thị trường, nhu cầu khách hàng và sản phẩm của đối thủ cạnh tranh.

Chiến lược phát triển sản phẩm là một trong bốn chiến lược tăng trưởng được đề cập trong ma trận Ansoff. Các chiến lược còn lại bao gồm: chiến lược thâm nhập thị trường, chiến lược phát triển thị trường và chiến lược đa dạng hóa.

Các giai đoạn phát triển sản phẩm

Phát triển sản phẩm bao gồm tất cả các khía cạnh của việc tạo ra sự đổi mới, từ việc hình thành ý tưởng đến việc giao sản phẩm đến tay khách hàng. Dưới đây là bảy giai đoạn của chiến lược phát triển sản phẩm:

1. Phát triển ý tưởng: Giai đoạn này bao gồm việc động não để đưa ra các ý tưởng về sản phẩm mới hoặc cách làm cho các sản phẩm hiện tại trở nên phù hợp hơn.
2. Lựa chọn: Trong quá trình này, nhóm phát triển sản phẩm xác định những ý tưởng nào có tiềm năng lớn nhất để thành công trên thị trường.
3. Tạo nguyên mẫu: Sau đó, công ty cần tạo ra nguyên mẫu (prototype) của sản phẩm được đề xuất. Nguyên mẫu này được sử dụng để kiểm tra xem sản phẩm có hoạt động như mong muốn và thu hút được đối tượng khách hàng mục tiêu hay không.
4. Phân tích: Ở giai đoạn này, công ty tiến hành nghiên cứu thị trường và đánh giá các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến sản phẩm.
5. Tạo sản phẩm: Sau khi tích hợp các ý kiến từ giai đoạn phân tích vào nguyên mẫu, sản phẩm hoàn chỉnh sẽ được tạo ra.
6. Kiểm tra thị trường: Trước khi phát hành sản phẩm đến thị trường rộng lớn, sản phẩm thường được phát hành thử nghiệm trong một thị trường nhỏ hoặc nhóm tập trung. Giai đoạn này bao gồm việc đánh giá phản hồi của khách hàng và hiệu quả của chiến lược marketing sản phẩm.
7. Thương mại hóa: Giai đoạn này xảy ra khi các điều chỉnh được thực hiện dựa trên kiểm tra thị trường và sản phẩm được tung ra thị trường chính thức.

Lợi ích của chiến lược phát triển sản phẩm

Dành thời gian để xây dựng một chiến lược phát triển sản phẩm vững chắc mang lại sự rõ ràng, giảm thiểu tính bất ngờ của thị trường và giúp bạn đi đúng hướng. Dưới đây là một số lợi ích mà chiến lược này mang lại:

Hướng đi rõ ràng

Một chiến lược phát triển sản phẩm vững chắc giúp mọi người hiểu rõ mục tiêu và cùng nhau làm việc hướng đến mục tiêu đó. Kết quả là bạn sẽ có một tầm nhìn thống nhất cho tất cả những người tham gia, định hướng mọi quyết định – từ thiết kế sản phẩm đến marketing.

Giảm thiểu rủi ro và lãng phí tài nguyên

Xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm giúp bạn phát hiện vấn đề sớm, cho phép bạn điều chỉnh trước khi đầu tư tài nguyên. Ví dụ, phân tích đối thủ cạnh tranh kỹ lưỡng có thể tiết lộ rằng đối thủ đã cung cấp một tính năng mà bạn đề xuất. Với thông tin này, bạn có thể tìm cách làm khác biệt tính năng của mình hoặc tập trung vào một sản phẩm độc đáo hơn, tiết kiệm thời gian và tài nguyên quý giá.

Khách hàng hài lòng

Khi bạn tạo ra những sản phẩm mà khách hàng thực sự muốn, bạn giải quyết được những vấn đề thực tế của họ, từ đó làm cho họ hài lòng hơn!
Ví dụ, bạn có thể nhận ra rằng khách hàng mục tiêu ưa chuộng trải nghiệm ưu tiên trên di động. Thông tin này có thể khiến bạn ưu tiên phát triển ứng dụng di động hơn là nền tảng web, từ đó tăng sự hài lòng và mức độ sử dụng của khách hàng.

Dẫn trước đối thủ

Chiến lược còn giúp bạn điều chỉnh theo sự thay đổi của thị trường. Ví dụ, sau khi ra mắt một sản phẩm phần mềm mới, bạn có thể nhận được phản hồi rằng một tính năng nào đó khó hiểu hoặc khó sử dụng. Một chiến lược phát triển sản phẩm linh hoạt cho phép bạn nhanh chóng cải tiến sản phẩm, cải thiện trải nghiệm người dùng và giữ chân khách hàng.

Đội ngũ có động lực

Cuối cùng, việc có một chiến lược phát triển sản phẩm thống nhất sẽ gắn kết các nhà quản lý sản phẩm và đội ngũ của bạn để cùng làm việc hướng đến một mục tiêu chung, tạo cảm giác có ý nghĩa và nâng cao tinh thần làm việc.

Cách xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm

Sau khi đã hiểu về lợi ích và cách giai đoạn phát triển sản phẩm, bước tiếp theo là tạo ra một chiến lược cho riêng bạn. Dưới đây là các bước quan trọng cần xem xét:

Bước 1: Xác định tầm nhìn

Trước khi phát triển chiến lược, hãy xây dựng một tầm nhìn hấp dẫn, mô tả vấn đề bạn đang giải quyết, tác động mong muốn, và trạng thái lý tưởng mà bạn hình dung cho người dùng. Những điểm cần lưu ý khi xác định tầm nhìn:

• Cụ thể, tham vọng nhưng phải thực tế.
• Đảm bảo tầm nhìn phù hợp với sứ mệnh và giá trị của công ty.
• Truyền đạt tầm nhìn rõ ràng và đầy cảm hứng đến đội ngũ và các bên liên quan.

Ví dụ tầm nhìn:

“Tầm nhìn của chúng tôi là tạo ra một ứng dụng năng suất cách mạng hóa cách thức các nhân sự làm việc từ xa, xây dựng văn hóa hợp tác, hiệu quả và niềm vui. Chúng tôi hình dung một tương lai nơi làm việc từ xa không chỉ khả thi mà còn phát triển mạnh mẽ nhờ vào các công cụ mà chúng tôi cung cấp.”

Bước 2: Nghiên cứu thị trường

Tiếp theo, nghiên cứu thị trường mục tiêu để hiểu nhu cầu, khó khăn, sở thích và hành vi của khách hàng. Đồng thời, phân tích đối thủ cạnh tranh để xác định khoảng trống, cơ hội và thách thức.

Điểm cần lưu ý:

• Kết hợp các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng (ví dụ: khảo sát, phỏng vấn, nhóm tập trung, phân tích dữ liệu).
• Khám phá động lực và cảm xúc thúc đẩy hành vi ra quyết định mua hàng của khách hàng.
• Luôn cập nhật xu hướng ngành và công nghệ mới nổi.

Ví dụ: Đội ngũ phát triển ứng dụng năng suất có thể phỏng vấn lãnh đạo và thành viên đội nhóm từ xa để hiểu rõ khó khăn khi sử dụng công cụ hiện tại, đồng thời phân tích đánh giá người dùng về các ứng dụng đối thủ để tìm ra điểm cải thiện.

Bước 3: Đi sâu vào nghiên cứu người dùng

Trong khi nghiên cứu thị trường cung cấp bức tranh rộng, nghiên cứu người dùng tập trung vào cá nhân cụ thể sẽ sử dụng sản phẩm của bạn.

Điểm cần lưu ý khi nghiên cứu người dùng:

• Xác định rõ mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu.
• Chọn phương pháp phù hợp với mục tiêu và ngân sách (ví dụ: phỏng vấn sâu để có cái nhìn sâu sắc, khảo sát để thu thập dữ liệu diện rộng).
• Tuyển chọn người tham gia đại diện cho nhóm đối tượng mục tiêu.
• Phân tích dữ liệu để xác định xu hướng và những đặc điểm quan trọng.

Bước 4: Phát triển đề xuất giá trị

Đề xuất giá trị (Value proposition) giải đáp câu hỏi: “Tôi được lợi gì?” Đây là một tuyên bố ngắn gọn, thu hút, nêu bật lợi ích độc đáo sản phẩm mang lại.

Điểm cần lưu ý:

• Vấn đề: Xác định rõ khó khăn của khách hàng.
• Giải pháp: Mô tả cách sản phẩm của bạn giải quyết vấn đề đó.
• Lợi ích: Định lượng giá trị khách hàng nhận được (ví dụ: tiết kiệm thời gian, tăng thu nhập).
• Kết quả: Tập trung vào cách sản phẩm cải thiện cuộc sống hoặc công việc của khách hàng.
• Độc đáo: Nêu bật điều gì khiến sản phẩm của bạn khác biệt.

Ví dụ:

“Phần mềm quản lý dự án của chúng tôi nâng cao sự hợp tác, tự động hóa nhiệm vụ, và cung cấp thông tin chi tiết theo thời gian thực, giúp đội nhóm hoàn thành đúng hạn và ngân sách.”

Bước 5: Tạo nguyên mẫu

Nguyên mẫu (Prototype) là phiên bản ban đầu của sản phẩm để người dùng tương tác và phản hồi.

Điểm cần lưu ý:

• Mục đích: Xác định rõ bạn muốn học được gì từ nguyên mẫu (ví dụ: tính khả dụng, dễ sử dụng, hoặc tính năng cụ thể).
• Chọn mức độ phức tạp phù hợp theo lộ trình, từ bản phác thảo đơn giản đến mô hình chức năng chi tiết.

Bước 6: Kiểm tra và cải tiến

Thu thập phản hồi từ người dùng để điều chỉnh sản phẩm, sửa lỗi và đảm bảo đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Điểm cần lưu ý:

• Kiểm tra sớm và thường xuyên, ngay cả với nguyên mẫu thô.
• Cởi mở với phê bình và sẵn sàng thay đổi.
• Sử dụng nhiều phương pháp kiểm tra (ví dụ: kiểm tra tính khả dụng, A/B testing).

Bước 7: Ra mắt và quảng bá

Phát triển kế hoạch marketing và ra mắt sản phẩm để tạo nhận thức, kích thích sự quan tâm và thúc đẩy việc sử dụng sản phẩm.

Điểm cần lưu ý:

• Điều chỉnh thông điệp tiếp thị để giải quyết vấn đề cụ thể của khách hàng.
• Sử dụng nhiều kênh (ví dụ: mạng xã hội, tiếp thị nội dung, quảng cáo trả phí).
• Xây dựng cộng đồng xung quanh sản phẩm để tăng cường sự gắn kết và lòng trung thành.

Bước 8: Giám sát và đánh giá

Theo dõi các chỉ số KPI như mức độ tương tác, giữ chân khách hàng, sự hài lòng, và doanh thu để đánh giá hiệu quả của sản phẩm.

Điểm cần lưu ý:

• Chọn các chỉ số KPI phù hợp với mục tiêu kinh doanh.
• Phân tích dữ liệu thường xuyên để xác định xu hướng và cải thiện sản phẩm.

Các loại chiến lược phát triển sản phẩm

Chiến lược phát triển sản phẩm được phân thành hai loại: chủ động và bị động. Nói một cách đơn giản, chiến lược chủ động liên quan đến việc lập kế hoạch trước và dự đoán xu hướng, trong khi chiến lược bị động tập trung vào việc phản ứng theo thị trường ngay lập tức.

“Một chiến lược tốt bao gồm một danh mục các chiến lược phát triển sản phẩm được cân bằng để đáp ứng yêu cầu của tình huống mà doanh nghiệp đang phải đối mặt.” – Urban và Hauser, Design and Marketing New Product (1993)

Năm 1980, Glen Urban và John Hauser xác định 9 chiến lược phát triển sản phẩm, sau đó phân chia chúng thành hai nhóm: chiến lược chủ động và chiến lược bị động.

Chiến lược phát triển sản phẩm chủ động

5 chiến lược phát triển sản phẩm chủ động được sử dụng khi các công ty muốn đạt được tăng trưởng doanh số nhanh chóng, thông qua việc bán với số lượng lớn hoặc thâm nhập vào các thị trường mới.

Các chiến lược chủ động bao gồm:

1. Đầu tư vào nghiên cứu thị trường – Bằng cách đầu tư vào nghiên cứu thị trường, thu thập dữ liệu về xu hướng và phân tích thị trường, các công ty có thể tìm thấy những cơ hội mới hoặc tiềm năng để theo đuổi.
2. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) – Việc đầu tư vào R&D giúp cải thiện sản phẩm nhờ những hiểu biết mới, mang lại lợi thế cạnh tranh cho công ty.
3. Đầu tư vào tinh thần khởi nghiệp – Hỗ trợ nhân viên tạo ra các ý tưởng sản phẩm mới có thể hứa hẹn mang lại cơ hội doanh thu trong tương lai.
4. Hợp tác liên minh – Tham gia vào các liên minh với các công ty khác giúp tập hợp nguồn lực và công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển sản phẩm.
5. Mua lại các công ty khác – Thông qua việc thâu tóm, công ty có thể sở hữu kiến thức, chuyên môn và kiểm soát các sản phẩm cạnh tranh, mang lại sức mạnh lớn trên thị trường.

Các công ty sử dụng chiến lược phát triển sản phẩm chủ động thường đạt được sự vươn mình rất xa so với đối thủ. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, họ cần có đủ nguồn lực và tài chính để phát triển các sản phẩm mới.

Chiến lược phát triển sản phẩm bị động

Chiến lược phát triển sản phẩm bị động được áp dụng khi các công ty phản ứng với tình hình thị trường đang thay đổi, đôi khi dưới áp lực.

Các chiến lược bị động bao gồm:

1. Đáp ứng yêu cầu của khách hàng – Bằng cách lắng nghe phản hồi từ khách hàng, các công ty có thể điều chỉnh sản phẩm và dịch vụ sao cho phù hợp với nhu cầu hiện tại của khách hàng.
2. Phòng thủ trước đối thủ cạnh tranh – Các công ty áp dụng chiến lược này có thể giảm giá hoặc tạo ra sự khác biệt để vượt qua đối thủ và thu hút khách hàng.
3. Sao chép đối thủ cạnh tranh – Các công ty có thể nghiên cứu sản phẩm mới mà đối thủ đã tung ra thị trường mục tiêu và tạo ra phiên bản sao chép để thu hút khách hàng.
4. Định vị là người thứ hai, nhưng tốt nhất – Phản ứng với sản phẩm mới của đối thủ bằng cách tạo ra phiên bản cải tiến hơn và quảng bá nó như một lựa chọn tốt hơn.

Không giống như các chiến lược phát triển sản phẩm chủ động, các chiến lược bị động được sử dụng khi công ty muốn tập trung vào các sản phẩm và dịch vụ hiện có. Chiến lược bị động thường dễ triển khai và tiết kiệm chi phí hơn, nhưng chúng thiếu tầm nhìn và cơ hội dài hạn mà chiến lược chủ động có thể mang lại.

Ví dụ về chiến lược phát triển sản phẩm của Vinamilk

Vinamilk theo đuổi chiến lược phát triển sản phẩm chủ động, tập trung vào việc nghiên cứu và phát triển (R&D) để tạo ra các sản phẩm mới và cải tiến sản phẩm hiện có. Công ty đã đầu tư vào công nghệ mới và mở rộng danh mục sản phẩm để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và xu hướng tiêu dùng hiện tại. Ví dụ, Vinamilk đã ra mắt sản phẩm sữa hạt Super Nut, được sản xuất từ 9 loại hạt cao cấp, nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng yêu thích thể thao và hoạt động vận động.

Ngoài ra, Vinamilk còn chủ động trong việc tái cấu trúc danh mục sản phẩm dựa trên cấu trúc thương hiệu dài hạn, rà soát chất lượng sản phẩm và tối ưu quy trình tung sản phẩm mới. Công ty cũng cải thiện cơ cấu giá và quy cách bao bì theo từng kênh và vùng miền, nhằm tối ưu hóa cấu trúc sản phẩm dựa trên nhu cầu thị trường và khả năng tăng trưởng trong tương lai.

Bên cạnh đó, Vinamilk đã chủ động xây dựng hợp tác chiến lược với các đối tác tiềm năng để mở rộng danh mục sản phẩm và tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại nhằm tìm kiếm khách hàng xuất khẩu mới. Tóm lại, Vinamilk áp dụng chiến lược phát triển sản phẩm chủ động, tập trung vào nghiên cứu, phát triển và mở rộng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của thị trường và người tiêu dùng.

Về Công ty Tư vấn Quản lý OCD

Công ty Tư vấn Quản lý OCD (OCD Management Consulting Co.) thành lập năm 2003, là một trong những công ty tư vấn quản lý hàng đầu Việt Nam với tính chuyên nghiệp, thực tiễn và chất lượng cao. Trong hơn 20 năm qua, Công ty Tư vấn Quản lý OCD đã thực hiện thành công hàng trăm dự án tư vấn và đào tạo quản lý cho nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam.

Dịch vụ của OCD

OCD cung cấp các dịch vụ sau:

• Tư vấn tái cơ cấu
• Tư vấn Hệ thống Quản lý
• Đào tạo Quản lý
• Nghiên cứu Thị trường
• Tư vấn Chuyển đổi số
• Tư vấn chiến lược

OCD tự hào có một đội ngũ chuyên gia tư vấn và giảng viên:

• Được đào tạo bài bản về quản trị doanh nghiệp, có bằng cấp quốc tế
• Đã học tập và làm việc ở nước ngoài
• Nắm giữ các vị trí quản lý cấp cao ở các doanh nghiệp
• Bề dày kinh nghiệm triển khai các dự án tư vấn xây dựng chiến lược phát triển và hệ thống quản lý doanh nghiệp hiện đại
• Bề dày thực hiện các chương trình đào tạo nâng cao năng lực theo hướng kết hợp giữa kiến thức quản lý quốc tế với kinh nghiệm địa phương

Ngoài ra, đội ngũ chuyên gia tư vấn của OCD luôn được khách hàng đánh giá cao về năng lực chuyên môn, khả năng giải quyết vấn đề cũng như tâm huyết với bài toán của khách hàng.

——————————-

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn ngay!

Thông tin chính thức về OCD được cập nhật tại website: https://ocd.vn

Fanpage chính thức của OCD vui lòng truy cập: https://facebook.com/OCDConsulting

Liên hệ nhanh Hotline/Zalo: 0886595688 hoặc gửi email đến: ocd@ocd.vn