3 nhóm kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình để tránh bị đào thải
Mô hình xương cá (fishbone) vũ khí tìm ra nguyên nhân cốt lõi
8 December, 2025
Điện toán Biên và Internet Vạn vật: Tối ưu hóa Xử lý Dữ liệu Tại chỗ cho Kỷ nguyên Thời gian Thực
9 December, 2025
Last updated on 14 December, 2025
Thị trường lao động đang trải qua những cơn địa chấn chưa từng có. Làn sóng sa thải (Layoff) càn quét từ các công ty công nghệ đến các ngành sản xuất truyền thống. Tỷ lệ thay thế CEO (CEO Turnover rate) đạt mức kỷ lục. Tất cả đang báo hiệu chúng ta đã bước vào một giai đoạn mới đầy khốc liệt nhưng cũng nhiều cơ hội. Để trụ vững và bứt phá, việc xác định rõ những kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình là yêu cầu bắt buộc đối với mọi nhân sự.
Bối cảnh “Kỷ nguyên vươn mình” và áp lực đổi mới
“Kỷ nguyên vươn mình” là thuật ngữ chỉ giai đoạn chuyển đổi mang tính bước ngoặt, nơi năng suất lao động không còn dựa vào sức người mà dựa vào công nghệ và trí tuệ.
Tại sao các doanh nghiệp lại sa thải hàng loạt? Không hẳn vì họ hết tiền. Họ đang “thay máu”. Họ loại bỏ những vị trí cũ kỹ để nhường chỗ cho những nhân sự sở hữu bộ kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình. Nếu bạn không tự nâng cấp (Upgrade), bạn sẽ trở nên thừa thãi trong chính tổ chức của mình.
Dưới đây là 3 trụ cột kỹ năng bạn phải trau dồi ngay lập tức.
Kỹ năng cần có: cộng tác với AI (AI Collaboration)
Đây là kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình được xếp hàng đầu. Đừng sợ AI cướp việc, hãy sợ người biết dùng AI cướp việc của bạn.
Kỹ năng “ra lệnh” (Prompt Engineering)
Biết dùng ChatGPT là chưa đủ. Bạn phải biết cách “ra lệnh” để AI trả về kết quả chính xác nhất.
Context (Bối cảnh): Cung cấp thông tin nền tảng rõ ràng.
Constraint (Ràng buộc): Giới hạn độ dài, văn phong.
Iterate (Tinh chỉnh): Biết cách sửa lệnh liên tục cho đến khi đạt kết quả tối ưu.
Tư duy dữ liệu (Data Literacy)
Trong danh sách các kỹ năng cần trau dồi, khả năng đọc hiểu dữ liệu cực kỳ quan trọng. AI có thể tổng hợp số liệu trong 1 giây, nhưng bạn phải là người nhìn vào đó để trả lời câu hỏi: “Con số này nói lên điều gì về hành vi khách hàng?”.
Kiểm soát và thẩm định (AI Audit)
Máy móc vẫn có thể sai (AI Hallucination). Bạn cần có kiến thức chuyên môn vững vàng để kiểm tra lại đầu ra của AI. Đừng phó mặc hoàn toàn cho máy móc.
Kỹ năng cần có: làm giỏi những kỹ năng mà AI “bó tay” (Human-Centric Skills)
Càng nhiều công nghệ, con người càng khao khát sự kết nối thật sự. Đây là vùng đất “bất khả xâm phạm” của nhân sự cấp cao.
Trí tuệ cảm xúc (EQ) và Sự thấu cảm
AI không có trái tim. Nó không thể hiểu được nỗi đau thầm kín của khách hàng hay sự bất mãn của nhân viên. Vì vậy, một trong những kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình chính là khả năng thấu cảm. Người lãnh đạo giỏi là người biết lắng nghe, chia sẻ và tạo động lực bằng cảm xúc thật.
Năng lực làm việc với con người
Tư duy phản biện (Critical Thinking)
Khi thông tin giả (Fake news) và nội dung do AI tạo ra tràn lan, kỹ năng phân biệt thật – giả trở nên vô giá. Bạn cần biết đặt câu hỏi: “Tại sao làm cách này?”, “Nguồn tin này có đáng tin không?”, “Rủi ro đạo đức ở đây là gì?”. AI đưa ra câu trả lời, nhưng con người phải đưa ra câu hỏi đúng.
Giải quyết vấn đề phức tạp (Complex Problem Solving)
Những vấn đề chưa từng có tiền lệ, đòi hỏi sự linh hoạt và phán đoán dựa trên trực giác là thứ AI chưa làm tốt. Đây là kỹ năng cần trau dồi nếu bạn muốn vươn lên vị trí quản lý hoặc C-level.
Kỹ năng cần có: Tư duy học tập suốt đời (Lifelong Learning)
Trong kỷ nguyên vươn mình, tấm bằng đại học chỉ có giá trị “nhập môn”. Khả năng tự học mới quyết định bạn đi bao xa.
Kỹ năng Unlearn (Học cách buông bỏ)
Để tiếp thu cái mới, bạn phải dũng cảm vứt bỏ những kinh nghiệm đã lỗi thời. Ví dụ: Trước đây Marketing là phải phát tờ rơi. Nay Marketing là phải biết chạy Ads, làm Video ngắn. Nếu cứ bám víu vào hào quang quá khứ, bạn sẽ tụt hậu.
Khả năng tự học (Self-learning)
Đừng đợi công ty mở lớp đào tạo. Hãy chủ động tìm kiếm tri thức trên Coursera, Udemy, Podcast. Biến việc học thành một thói quen hàng ngày (Daily Routine). Người sở hữu kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình này sẽ luôn ở tâm thế chủ động trước mọi biến động.
Bạn có thể tham khảo thêm về Lộ trình phát triển bản thân để xây dựng kế hoạch học tập chi tiết cho mình.
Kết luận
Thế giới đang thay đổi với tốc độ chóng mặt. Làn sóng sa thải hay sự đào thải khắc nghiệt chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Phần chìm chính là cuộc đua về năng lực.
Hãy rà soát lại bản thân xem mình đang thiếu sót ở đâu trong 3 nhóm trên. Đừng chần chừ. Hãy bắt đầu bổ sung những kỹ năng cần có trong kỷ nguyên vươn mình ngay hôm nay.
