Thách thức với hộ kinh doanh năm 2026 và giải pháp

Last updated on 29 December, 2025

Năm 2026 đánh dấu một cột mốc lịch sử đối với hơn 5 triệu hộ kinh doanh tại Việt Nam khi những thay đổi mang tính “cách mạng” về chính sách thuế và số hóa chính thức đi vào vận hành. Việc xóa bỏ thuế khoán và bắt buộc kê khai hóa đơn điện tử không chỉ là thách thức về mặt thủ tục, mà còn là cuộc thanh lọc thị trường khốc liệt. Để không bị bỏ lại phía sau, các chủ hộ kinh doanh cần thay đổi tư duy từ “kinh doanh tự phát” sang “quản trị chuyên nghiệp”. Bài viết này sẽ cung cấp lộ trình giải pháp toàn diện giúp bạn biến những áp lực chính sách thành cơ hội bứt phá trong kỷ nguyên số.

Thách thức với hộ kinh doanh trong năm 2026

Năm 2026 được dự báo là một “năm bản lề” đầy thách thức đối với các hộ kinh doanh (HKD) tại Việt Nam. Sự thay đổi không chỉ đến từ biến động kinh tế mà quan trọng hơn là những thay đổi căn bản về khung pháp lý và chính sách thuế.

Dưới đây là 4 nhóm thách thức lớn nhất mà các hộ kinh doanh sẽ phải đối mặt:

“Cú sốc” từ việc xóa bỏ Thuế Khoán

Đây là thay đổi quan trọng nhất từ ngày 01/01/2026 theo lộ trình cải cách thuế.

• Từ bỏ thói quen cũ: Thay vì nộp một mức thuế cố định hàng tháng (thuế khoán) đơn giản, HKD sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai. Điều này đòi hỏi chủ hộ phải tự xác định doanh thu, chi phí và lợi nhuận thực tế.
• Ngưỡng chịu thuế mới: Ngưỡng doanh thu miễn thuế được dự kiến nâng lên 500 triệu đồng/năm (thay vì 100 triệu như trước). Tuy nhiên, với các hộ có doanh thu trên mức này, áp lực quản lý chứng từ sẽ rất lớn.
• Rủi ro pháp lý: Việc kê khai sai, thiếu hóa đơn hoặc chậm nộp theo quy định mới có thể dẫn đến các mức phạt hành chính rất cao (có thể lên tới 50-70 triệu đồng đối với sai phạm về hóa đơn).

Áp lực số hóa và Hóa đơn điện tử

Để đáp ứng việc bỏ thuế khoán, HKD bắt buộc phải dấn thân vào cuộc chơi công nghệ:

• Chi phí đầu tư ban đầu: Phải trang bị máy tính tiền, phần mềm kế toán, chữ ký số và hệ thống hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
• Kỹ năng quản trị: Nhiều chủ hộ lớn tuổi hoặc kinh doanh truyền thống sẽ gặp khó khăn khi làm quen với các nền tảng kê khai thuế trực tuyến và quản lý dòng tiền trên phần mềm.

Cạnh tranh khốc liệt từ Thương mại điện tử (TMĐT)

Năm 2026, ranh giới giữa kinh doanh truyền thống và online sẽ gần như biến mất:

• Sự lấn lướt của các “kho hàng” xuyên biên giới: Các sàn TMĐT tiếp tục tối ưu hóa kho vận, khiến hàng hóa giá rẻ từ nước ngoài tiếp cận người dùng cực nhanh, đe dọa trực tiếp đến các hộ bán lẻ truyền thống.
• Siết chặt quản lý thuế trên sàn: Các sàn TMĐT sẽ bắt đầu khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán. HKD không còn khả năng “ẩn” doanh thu trên mạng, dẫn đến chi phí vận hành thực tế tăng lên.

Chi phí đầu vào và Sức mua biến động

• Giá thuê mặt bằng và điện nước: Dự báo chi phí mặt bằng tại các đô thị lớn vẫn neo ở mức cao, trong khi giá điện và các chi phí vận hành có xu hướng tăng theo lộ trình điều chỉnh giá năng lượng.
• Thay đổi hành vi tiêu dùng: Người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu cho các mặt hàng không thiết yếu và ưu tiên các trải nghiệm mua sắm tiện lợi, có nguồn gốc rõ ràng và hóa đơn đầy đủ.

Bảng tóm tắt thay đổi chính sách thuế 2026

Các giải pháp giúp hộ kinh doanh vượt qua những thách thức 2026

Để vượt qua những thách thức mang tính bước ngoặt của năm 2026, các hộ kinh doanh (HKD) không thể tiếp tục duy trì lối quản lý “ghi chép sổ tay” hay “ước chừng doanh thu”. Thay vào đó, cần một chiến lược chuyển đổi đồng bộ từ tư duy pháp lý đến công nghệ.

Dưới đây là các nhóm giải pháp trọng tâm:

Giải pháp về Quản lý Thuế và Pháp lý

Đây là ưu tiên số 1 để tránh các rủi ro bị xử phạt khi chính sách thuế thay đổi.

• Chuyển đổi sang phương pháp kê khai sớm: Đừng đợi đến 01/01/2026. HKD nên chủ động tìm hiểu cách lập sổ sách kế toán đơn giản (theo Thông tư 88/2021/TT-BTC) để làm quen với việc bóc tách doanh thu và chi phí thực tế.
• Chuẩn hóa hóa đơn đầu vào: Hãy tập thói quen lấy hóa đơn GTGT khi mua hàng hóa, nguyên liệu. Khi bỏ thuế khoán, chỉ những chi phí có hóa đơn hợp lệ mới được trừ để giảm số thuế phải nộp.
• Cân nhắc chuyển đổi lên Doanh nghiệp: Nếu doanh thu của bạn thường xuyên ở mức cao (trên 3 tỷ đồng/năm), việc lên doanh nghiệp siêu nhỏ sẽ giúp bạn chuyên nghiệp hóa bộ máy, dễ vay vốn và có tư cách pháp nhân để ký kết các hợp đồng lớn.

Giải pháp Công nghệ và Chuyển đổi số

Công nghệ không còn là lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc để tồn tại.

• Áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền: Giải pháp này giúp HKD vừa đáp ứng quy định của cơ quan thuế, vừa quản lý được lượng hàng bán ra trong ngày một cách chính xác, tránh thất thoát.
• Sử dụng phần mềm quản lý bán hàng (POS): Các phần mềm hiện nay thường tích hợp sẵn từ quản lý kho, doanh thu đến báo cáo thuế. Việc này giúp chủ hộ tiết kiệm thời gian và giảm thiểu sai sót so với việc tính toán thủ công.

Tối ưu hóa Mô hình Kinh doanh

Trước sức ép của thương mại điện tử (TMĐT) và các chuỗi lớn, HKD cần tìm ra “ngách” riêng:

• Chiến lược “Omnichannel” (Đa kênh): Kết hợp bán hàng tại cửa hàng (để tạo niềm tin) và bán hàng trên TikTok Shop, Shopee, Facebook. Hãy tận dụng lợi thế “người thật, việc thật” để livestream hoặc tư vấn trực tiếp.
• Xây dựng tệp khách hàng thân thiết (Loyalty): Thu thập số điện thoại, zalo khách hàng để chăm sóc lại. Chi phí bán hàng cho khách cũ luôn rẻ hơn nhiều so với tìm khách mới trong bối cảnh quảng cáo ngày càng đắt đỏ.
• Cải thiện chất lượng dịch vụ: HKD nhỏ có lợi thế về sự linh hoạt và tính cá nhân hóa. Hãy biến việc mua hàng thành một trải nghiệm ấm áp, thân thiện – điều mà các siêu thị hay sàn TMĐT khó làm được.

Quản trị Tài chính và Nguồn vốn

• Tách bạch tài chính cá nhân và kinh doanh: Đây là lỗi phổ biến của các chủ hộ. Hãy lập tài khoản ngân hàng riêng cho kinh doanh để dễ dàng theo dõi dòng tiền và chứng minh năng lực tài chính khi cần vay vốn mở rộng.
• Dự phòng quỹ tiền mặt: Năm 2026 có thể có những biến động về giá nguyên liệu, việc duy trì một quỹ dự phòng tương đương 3-6 tháng chi phí vận hành sẽ giúp HKD đứng vững trước các “cú sốc” thị trường.

Lộ trình thực hiện gợi ý

Kết luận

Thách thức của năm 2026 là điều không thể tránh khỏi, nhưng đây cũng là “phép thử” cần thiết để các hộ kinh doanh tự nâng cấp mình. Việc chủ động tiếp cận công nghệ, minh bạch hóa sổ sách và đa dạng hóa kênh bán hàng không chỉ giúp chúng ta “sống sót” qua các đợt kiểm tra thuế, mà còn tạo nền tảng vững chắc để cạnh tranh sòng phẳng với các doanh nghiệp lớn hay các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới. Hãy nhớ rằng: Trong kinh doanh, sự chuẩn bị sớm chính là lợi thế cạnh tranh lớn nhất. Chúc các bạn chuyển mình thành công và phát triển thịnh vượng trong giai đoạn mới.

Tham khảo

Hệ thống sổ sách giấy tờ cho Hộ kinh doanh

Quản lý công việc bằng Excel

Xây dựng hệ thống báo cáo bằng Google Sheets

Google Sheets là gì? Ưu điểm so với Excel và các hàm tiêu biểu

Sử dụng hàm ArrayFormula trong Google Sheets