Ma trận QSPM và các bước xây dựng ma trận

Last updated on 16 November, 2024

Sau khi phân tích các ma trận SWOT, BCG, GE… chúng ta đề xuất được những chiến lược nhưng chưa quyết định được chiến lược nào là tốt và phù hợp với doanh nghiệp, chúng ta sử dụng ma trận QSPM để thấy một cách khách quan các chiến lược thay thế nào là tốt nhất.

Ma trận QSPM là gì?

Ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) là một công cụ quản lý chiến lược giúp các nhà quản lý xác định, đánh giá và chọn lựa các chiến lược tốt nhất cho tổ chức của mình. QSPM cung cấp một phương pháp định lượng để so sánh các chiến lược khác nhau dựa trên các yếu tố chủ chốt trong môi trường nội bộ và bên ngoài của tổ chức.

Thành phần của ma trận QSPM

Các yếu tố thuộc ma trận QSPM

Bên trái của ma trận QSPM bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài (lấy từ việc phân tích ma trận EFE và IFE), hàng trên cùng của ma trận bao gồm các chiến lược có thể lựa chọn (lấy từ kết quả phân tích các ma trận SWOT, GE, BCG…). Tuy nhiên, không phải tất cả các chiến lược kết hợp được đều được đánh giá trong ma trận QSPM. Chỉ có những chiến lược trong một nhóm nhất định mới được đánh giá với nhau. Chẳng hạn, chiến lược phát triển sản phẩm, phát tiển thị trường và thâm nhập thị trường hay chiến lược hội nhập dọc và hội nhập ngang.

Các bước xây dựng ma trận QSPM

Bước 1: Liệt kê những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và đe dọa ở cột bên trái của ma trận. Những thông tin này lấy trực tiếp từ ma trận EFE và IFE, thường từ 10 đến 20 yếu tố.

Bước 2: Phân loại, mức độ tác động của các yếu tố tương ứng giống như trong ma trận EFE và IFE. Bước 3: Xác định các chiến lược có thể thay thế. Tập hợp các chiến lược cụ thể thành các nhóm riêng biệt, có thể có nhiều nhóm khác nhau trong một doanh nghiệp.

Bước 4: Xác định điểm hấp dẫn cho mỗi chiến lược (AS – Attractiveness Score). Điểm quy định: 1- không hấp dẫn; 2- ít hấp dẫn, 3- khá hấp dẫn và 4- rất hấp dẫn.

Bước 5: Tính điểm hấp dẫn và tổng điểm hấp dẫn (TAS- Total Attractiveness Score). Điểm hấp dẫn bằng cách nhân điểm hệ số phân loại nhân với điểm hấp dẫn.Cộng dồn từng cột chiến lược ta có tổng số điểm hấp dẫn, chiến lược được điểm cao là chiến lược được lựa chọn.

Ví dụ về lập ma trận QSPM

Ưu điểm của ma trận QSPM

1. Định lượng và có hệ thống: QSPM giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định chiến lược dựa trên các số liệu cụ thể và có thể so sánh, tránh được sự cảm tính và chủ quan.
2. Toàn diện: Ma trận QSPM xem xét cả các yếu tố bên trong và bên ngoài tổ chức, giúp đảm bảo rằng tất cả các khía cạnh quan trọng đều được đánh giá và cân nhắc.
3. Minh bạch và rõ ràng: Quá trình đánh giá và lựa chọn chiến lược trong QSPM rất minh bạch và dễ hiểu, giúp các bên liên quan có thể thấy rõ lý do và cơ sở cho các quyết định chiến lược.
4. Phân tích chiến lược một cách có cấu trúc: QSPM cung cấp một phương pháp có cấu trúc để phân tích và so sánh các chiến lược khác nhau, giúp dễ dàng nhận diện các chiến lược ưu tiên.
5. Tính khả dụng cao: QSPM có thể được áp dụng cho nhiều loại hình tổ chức và ngành công nghiệp khác nhau, từ doanh nghiệp nhỏ đến các tập đoàn lớn.

Hạn chế của ma trận QSPM

1. Phụ thuộc vào trọng số và điểm số: Kết quả của QSPM phụ thuộc nhiều vào trọng số và điểm số mà các nhà quản lý gán cho các yếu tố và chiến lược. Việc này có thể mang tính chủ quan và ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
2. Không phản ánh được các yếu tố động: QSPM có thể không phản ánh được đầy đủ các thay đổi nhanh chóng trong môi trường kinh doanh và các yếu tố động như sự biến đổi thị trường, công nghệ mới, hay các thay đổi về quy định pháp lý.
3. Đòi hỏi kiến thức và kỹ năng chuyên môn: Việc xây dựng và sử dụng QSPM đòi hỏi các nhà quản lý phải có kiến thức và kỹ năng chuyên môn cao về phân tích chiến lược và quản lý.
4. Khó khăn trong việc đánh giá chính xác các yếu tố định tính: Việc đánh giá và cho điểm các yếu tố định tính (như mức độ hài lòng của khách hàng, uy tín thương hiệu) có thể gặp nhiều khó khăn và không hoàn toàn chính xác.
5. Có thể bỏ qua các yếu tố quan trọng: Nếu không thực hiện đúng cách, QSPM có thể bỏ qua các yếu tố quan trọng hoặc đánh giá không đầy đủ các khía cạnh then chốt, dẫn đến các quyết định chiến lược sai lầm.

Nhận xét về ma trận QSPM

• Các nhóm chiến lược có thể được nghiên cứu liên tục hay đồng thời
• Không hạn chế đối với số lượng các chiến lược có thể được đánh giá hay số lượng các nhóm chiến lược có thể được nghiên cứu trong cùng một lúc.
• Đòi hỏi các chiến lược gia phải kết hợp các yếu tố tổng hợp bên trong và bên ngoài vào quá trình quyết định, vì thế sẽ làm giảm khả năng bỏ qua hay không đánh giá phù hợp các yếu tố then chốt.
• Ma trận QSPM có thể được sử dụng cho các tổ chức nhỏ và lớn, lợi nhuận và phi lợi nhuận và có thể thích hợp với gần như bất cứ loại tổ chức nào.
• Ma trận QSPM đòi hỏi phải có sự phán đoán bằng trực giác và trên cơ sở kinh nghiệm. Việc phân loại và cho điểm mang tính chủ quan nên kết quả phụ thuộc vào chất lượng của các chuyên gia.

Kết luận

Mặc dù có một số hạn chế, QSPM vẫn là một công cụ hữu ích trong việc lập kế hoạch và quản lý chiến lược, đặc biệt khi được sử dụng đúng cách và kết hợp với các phương pháp phân tích khác. Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng quá trình đánh giá và cho điểm các yếu tố và chiến lược được thực hiện một cách cẩn thận và chính xác.

_________________

Công ty Tư vấn Quản lý OCD (OCD Management Consulting Co) là một trong những công ty tư vấn quản lý hàng đầu Việt Nam với tính chuyên nghiệp, thực tiễn và chất lượng cao.

Nếu bạn quan tâm, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí!

Thông tin chính thức về OCD được cập nhật tại website: https://ocd.vn

Fanpage chính thức của OCD vui lòng truy cập: https://facebook.com/OCDConsulting

Liên hệ nhanh Hotline/Zalo: 0886595688 hoặc gửi email đến: ocd@ocd.vn