Ma trận chiến lược chính (GSM – Grand Strategy Matrix) là gì?

Last updated on 10 February, 2025

“90% doanh nghiệp thất bại vì không chọn đúng chiến lược phát triển!” Trong khi Apple liên tục mở rộng hệ sinh thái và thống lĩnh thị trường nhờ chiến lược tấn công, nhiều công ty bán lẻ truyền thống lại loay hoay giữa cơn bão thương mại điện tử mà không tìm được lối thoát. Vậy doanh nghiệp của bạn đang ở đâu trên bản đồ cạnh tranh? Ma trận chiến lược chính (GSM) sẽ giúp bạn xác định chính xác vị thế của doanh nghiệp và đưa ra những bước đi thông minh để vươn lên dẫn đầu!

Ma trận chiến lược chính (GSM) là gì?

Khái niệm ma trận GSM

Ma trận chiến lược chính (Grand Strategy Matrix – GSM) là một công cụ được sử dụng trong quản trị chiến lược để giúp các doanh nghiệp xác định chiến lược tốt nhất nhằm theo đuổi dựa trên vị thế cạnh tranh và tăng trưởng thị trường của họ. Nó được phát triển bởi Fred David, một chuyên gia quản trị chiến lược nổi tiếng, và được sử dụng rộng rãi bởi các doanh nghiệp để phân tích tình hình hiện tại của họ và đưa ra các quyết định sáng suốt về định hướng trong tương lai.

Bằng cách phân tích vị thế của mình trong của ma trận GSM các doanh nghiệp có thể xác định hướng chiến lược phù hợp nhất để theo đuổi, bao gồm: tấn công, cạnh tranh, thận trọng hoặc phòng thủ. Công cụ này giúp các doanh nghiệp đưa ra các quyết định sáng suốt để đạt được sự phát triển bền vững và thành công trong một thị trường cạnh tranh.

4 góc phần tư trong ma trận GSM

Ma trận GSM bao gồm 4 góc phần tư, được xác định dựa trên hai trục:

4 góc phần tư của ma trận GSM

Tốc độ tăng trưởng thị trường (Trục Y): Thể hiện tiềm năng tăng trưởng của ngành hoặc thị trường.

• Tăng trưởng thị trường cao: Đại diện cho một ngành đang phát triển nhanh với tiềm năng mở rộng.
• Tăng trưởng thị trường thấp: Đại diện cho một ngành đã bão hòa hoặc đang suy giảm, với tiềm năng tăng trưởng hạn chế.

Vị thế cạnh tranh (Trục X): Phản ánh vị thế hiện tại của tổ chức so với các đối thủ cạnh tranh.

• Vị thế cạnh tranh mạnh: Cho thấy tổ chức có lợi thế vượt trội so với đối thủ.
• Vị thế cạnh tranh yếu: Cho thấy tổ chức gặp nhiều thách thức trong việc cạnh tranh hiệu quả.

Phần tư I: Tấn công

Vị thế: Tăng trưởng thị trường cao và vị thế cạnh tranh mạnh.

Khuyến nghị: Các doanh nghiệp trong góc phần tư này có vị thế thuận lợi để áp dụng chiến lược tăng trưởng mạnh mẽ. Họ có thể tận dụng lợi thế trong thị trường hiện tại đang phát triển để mở rộng quy mô kinh doanh một cách nhanh chóng.

Các chiến lược nên theo đuổi: Chiến lược thâm nhập thị trường, chiến lược phát triển sản phẩm, chiến lược phát triển thị trường hoặc tích hợp theo chiều dọc.

Ví dụ thực tế: Một công ty công nghệ thành công trong thị trường điện thoại thông minh đang phát triển mạnh có thể tập trung vào việc mở rộng hoặc đổi mới sản phẩm để tiếp tục dẫn đầu.

Phần Tư II: Cạnh tranh

Vị thế: Tăng trưởng thị trường cao nhưng vị thế cạnh tranh yếu.

Khuyến nghị: Doanh nghiệp trong góc phần tư này hoạt động trong thị trường đang phát triển nhưng gặp khó khăn trong cạnh tranh. Họ nên tập trung vào việc cải thiện năng lực nội bộ, khắc phục điểm yếu và thiết lập quan hệ đối tác chiến lược.

Các chiến lược nên theo đuổi: Liên minh chiến lược, liên doanh, cải tiến nội bộ, cắt giảm chi phí.

Ví dụ thực tế: Một công ty mới trong ngành năng lượng tái tạo có thể đầu tư vào nâng cao hiệu suất sản xuất hoặc hợp tác với các doanh nghiệp lớn để gia tăng thị phần.

Phần Tư III: Thận trọng

Vị thế: Tăng trưởng thị trường thấp và vị thế cạnh tranh yếu.

Khuyến nghị: Các doanh nghiệp trong phần tư này đang hoạt động trong thị trường tăng trưởng chậm và có vị thế cạnh tranh kém. Các chiến lược thận trọng là phù hợp để ổn định hoạt động, cắt giảm chi phí và thoái vốn khỏi những mảng kinh doanh kém hiệu quả.

Các chiến lược nên theo đuổi: Thu hẹp quy mô, cắt giảm chi phí, thoái vốn, tái cấu trúc.

Ví dụ thực tế: Một cửa hàng bán lẻ truyền thống đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ thương mại điện tử có thể đóng cửa những cửa hàng hoạt động kém hiệu quả hoặc tập trung vào thị trường ngách.

Phần Tư IV: Phòng thủ

Vị thế: Tăng trưởng thị trường thấp nhưng vị thế cạnh tranh mạnh.

Khuyến nghị: Doanh nghiệp trong góc phần tư này có vị thế mạnh mẽ trong một thị trường bão hòa hoặc đang suy giảm. Mục tiêu là duy trì doanh thu ổn định trong khi bảo vệ thị phần, đồng thời tìm kiếm cơ hội đa dạng hóa sang các lĩnh vực tiềm năng hơn.

Các chiến lược nên theo đuổi: Chiến lược đa dạng hóa, tích hợp theo chiều ngang, liên minh chiến lược.

Ví dụ thực tế: Một thương hiệu đồ uống lâu đời trong thị trường bão hòa có thể mở rộng sang dòng sản phẩm đồ uống tốt cho sức khỏe hoặc mua lại một sản phẩm mới để kích thích tăng trưởng.

Ưu điểm của ma trận GSM

Ma trận GSM là mô hình quản trị chiến lược hữu ích, giúp doanh nghiệp xác định vị trí của mình trên thị trường và lựa chọn chiến lược phù hợp. Dưới đây là một số ưu điểm nổi bật của ma trận GSM:

Đơn giản và dễ hiểu

• Ma trận GSM được trình bày một cách trực quan, dễ hiểu với bốn góc phần tư tương ứng với các vị thế chiến lược khác nhau.
• Việc phân tích và xác định vị trí của doanh nghiệp trên ma trận trở nên đơn giản hơn, giúp người quản lý dễ dàng nắm bắt tình hình tổng quan.

Phân tích toàn diện

• Ma trận GSM xem xét đồng thời hai yếu tố quan trọng: vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và tốc độ tăng trưởng của thị trường.
• Sự kết hợp này giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về môi trường kinh doanh và vị thế của mình, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược đúng đắn.

Đề xuất chiến lược đa dạng

• Ma trận GSM không chỉ giúp doanh nghiệp xác định vị trí, mà còn gợi ý các chiến lược phù hợp với từng góc phần tư.
• Các chiến lược này bao gồm cả các hoạt động như thâm nhập thị trường, phát triển sản phẩm, đa dạng hóa, liên doanh,…

Linh hoạt và thích ứng

• Ma trận GSM có thể được áp dụng cho nhiều loại hình doanh nghiệp, từ nhỏ đến lớn, hoạt động trong các ngành khác nhau.
• Nó cũng cho phép doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh chiến lược của mình khi có sự thay đổi về vị thế cạnh tranh hoặc điều kiện thị trường.

Hỗ trợ ra quyết định

• Ma trận chiến lược chính cung cấp một khung tham chiếu rõ ràng để doanh nghiệp đánh giá các lựa chọn chiến lược khác nhau.
• Nó giúp người quản lý đưa ra các quyết định dựa trên cơ sở dữ liệu và phân tích khách quan, có căn cứ.

Nhược điểm của ma trận GSM

Mặc dù đây là một công cụ hữu ích, nó cũng có một số hạn chế nhất định. Dưới đây là một số nhược điểm của ma trận GSM:

Đơn giản hóa quá mức

• Ma trận GSM chỉ xem xét hai yếu tố: vị thế cạnh tranh và tăng trưởng thị trường.
• Điều này có thể bỏ qua các yếu tố quan trọng khác như môi trường kinh tế, chính trị, xã hội, công nghệ, môi trường, luật pháp (PESTEL), năng lực nội tại của doanh nghiệp, và các yếu tố ngành.
• Việc đơn giản hóa quá mức có thể dẫn đến việc bỏ lỡ các cơ hội hoặc rủi ro tiềm ẩn.

Khó xác định vị trí chính xác

• Việc xác định vị thế cạnh tranh và tốc độ tăng trưởng thị trường có thể mang tính chủ quan và phụ thuộc vào cách đo lường, đánh giá.
• Ranh giới giữa các góc phần tư không phải lúc nào cũng rõ ràng, dẫn đến việc doanh nghiệp có thể bị đặt vào vị trí không chính xác.

Thiếu tính động

• Ma trận GSM chỉ phản ánh tình hình tại một thời điểm nhất định.
• Nó không tính đến sự thay đổi của thị trường và vị thế cạnh tranh theo thời gian.
• Doanh nghiệp cần liên tục đánh giá và điều chỉnh chiến lược của mình để phù hợp với tình hình thực tế.

Không đưa ra chiến lược cụ thể

• Ma trận GSM chỉ gợi ý các hướng chiến lược chung cho từng góc phần tư.
• Nó không đưa ra các hành động cụ thể mà doanh nghiệp cần thực hiện để đạt được mục tiêu.
• Doanh nghiệp cần phải phân tích sâu hơn và xây dựng kế hoạch hành động chi tiết để triển khai chiến lược.

Cần kết hợp với các công cụ khác

• Ma trận GSM không nên được sử dụng độc lập mà cần kết hợp với các công cụ phân tích chiến lược khác như SWOT, 5 Forces, Chuỗi giá trị.
• Việc kết hợp các công cụ này sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về tình hình của mình.

Kết luận

Ma trận chiến lược chính (GSM) là một công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp xác định vị thế cạnh tranh và định hướng chiến lược phù hợp. Bằng cách phân loại theo tốc độ tăng trưởng thị trường và năng lực cạnh tranh, GSM hỗ trợ doanh nghiệp lựa chọn chiến lược tấn công, cạnh tranh, thận trọng hay phòng thủ để tối ưu hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt nhất, GSM nên được kết hợp với các công cụ như SWOT, BCG hay mô hình 5 Forces nhằm đưa ra quyết định toàn diện và linh hoạt hơn.

——————————-