Các bước nghiên cứu Marketing

Last updated on 6 August, 2024

Các bước nghiên cứu Marketing gồm nhiều bước khác nhau. Xét một cách tổng quát, người ta chia quy trình của một cuộc nghiên cứu Marketing điển hình theo 5 bước cơ bản như sau:

1. Xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu

Xác định rõ vấn đề và mục tiêu nghiên cứu là bước đầu tiên của quá trình nghiên cứu Marketing

Việc xác định rõ vấn đề cần nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu được xem là bước đầu tiên của quá trình nghiên cứu Marketing. Đây là bước có ý nghĩa vô cùng quan trọng, quyết định hiệu quả của toàn bộ hoạt động nghiên cứu. Nếu xác định sai vấn đề và mục tiêu nghiên cứu có nghĩa là các nhà nghiên cứu đã xác định sai phương hướng và cái đích cần phải tới.

Để xác định đúng vấn đề và mục tiêu nghiên cứu, các nhà nghiên cứu Marketing thường tiến hành những nghiên cứu không chính thức. Đó chính là loại hình nghiên cứu thăm dò nhằm phát hiện được những vấn đề. Trên cơ sở đó người ta sẽ tiến hành những cuộc nghiên cứu chính thức.

Trong bước xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu, những nội dung và công việc chủ yếu cần được tiến hành là:

• Các nhà quản trị Marketing và các nhà nghiên cứu Marketing cùng nhau phát hiện và thống nhất vấn đề được đặt ra nghiên cứu; cùng nhau định nghĩa và làm rõ vấn đề của quản trị Marketing đang được đặt ra trước công ty, gọi là vấn đề quản trị.
• Nhà nghiên cứu và quản trị Marketing cùng nhau thống nhất và làm rõ được những vấn đề của nghiên cứu Marketing, gọi là vấn đề nghiên cứu.
• Các nhà nghiên cứu Marketing tiến hành hoạch định cụ thể các mục tiêu nghiên cứu.
• Các nhà nghiên cứu Marketing phải xác định rõ ranh giới và phạm vi nghiên cứu.
• Xây dựng các giả thuyết nghiên cứu cần được kiểm định.

2. Thiết kế dự án nghiên cứu chính thức

Thiết kế dự án nghiên cứu chính thức là việc xây dựng một  kế  hoạch  tổng  thể  nhằm  tổ  chức,  triển  khai  công  việc nghiên cứu Marketing.

Về bản chất, bước nghiên cứu này chính là việc hoạch định  mang  tính  thiết  kế  nền  tảng  cho  hoạt  động  nghiên  cứu Marketing.  Trong thực tế,  có  thể  xem  việc  thiết  kế  dự  án nghiên cứu giống như một bản vẽ đối với các nhà kiến trúc và xây dựng. Bản vẽ đó mô tả một cách rõ ràng cấu trúc tổng thể của công trình cũng như những nội dung chi tiết  và phương pháp cần thiết cho việc thi công hoàn thiện công trình.

Chính vì vậy, bước nghiên cứu này đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp cho các nhà nghiên cứu hình dung ra toàn bộ nội dung công việc, trật tự thực hiện các khâu công việc cũng như phương pháp tiến hành tất cả các nội dung công việc cần thực hiện trong dự án nghiên cứu Marketing. Nhà nghiên cứu Marketing sẽ không thể thực hiện việc nghiên cứu của mình một cách hiệu quả mà không có một dự án nghiên cứu đầy đủ và chi tiết.

Các bước thiết kế dự án nghiên cứu

Khi thiết  kế  dự  án  nghiên  cứu  chính  thức,  người  ta thường phải thực hiện những nội dung công việc sau đây:

• Xác định rõ  những nguồn thông tin cần  thu thập  và các phương pháp, kỹ thuật cụ thể để thu thập được các thông tin đó.

Những thông tin cần thu thập được chia thành hai loại:

• • Thông tin thứ cấp là những  loại  thông  tin  đã  có  sẵn  và  có  thể  được  sử dụng cho mục tiêu nghiên cứu.
  • Thông tin sơ cấp là thông tin mới được thu thập lần đầu tiên để phục vụ cho cuộc nghiên cứu đang được tiến hành. Để thu thập được các thông tin thứ cấp và sơ cấp, các nhà nghiên cứu sử dụng các phương pháp thu  thập  khác  nhau.
• Thiết lập  kế  hoạch  tổng  quát  về  việc  tiến  hành  thu thập các nguồn thông tin cần thiết đã xác định. Nội dung chủ yếu  của  khâu  công  việc  này  là  phải  thiết  lập  kế  hoạch  thu  thập  thông  tin chỉ  ra  các  yêu  cầu  như: Nguồn  nhân  lực,  thời  gian và  tiến  độ thực hiện,  nguồn  kinh phí cần thiết cho hoạt động này.
• Thiết lập kế hoạch tổng quát về việc phân tích và xử lý các thông tin thu thập được. Trong nội dung của khâu công việc này, cần phải chỉ rõ được các phương pháp và kỹ thuật cụ thể cho việc phân  tích  và xử lý  thông  tin cũng  như dự kiến được kinh phí dành cho hoạt động này.
• Soạn thảo một bản dự án nghiên cứu chính thức trình cho lãnh đạo duyệt và là căn cứ để tổ chức thực hiện và theo dõi, kiểm tra giám sát quá trình nghiên cứu Marketing.

3. Thực hiện việc thu thập dữ liệu

Phỏng vấn sâu là một hình thức thu thập dữ liệu

Để  đạt  được  mục  đích  của  cuộc  nghiên  cứu marketing,  thông thường nhà nghiên cứu cần cả dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Trong hai loại dữ liệu này, việc thu thập các dữ liệu sơ cấp là rất khó khăn và tốn kém. Thông thường các dữ liệu sơ cấp được thu thập tại hiện trường, thông  qua việc quan sát và quan hệ giao tiếp được thực hiện hàng ngày. Việc tiến hành thu thập các dữ liệu sơ cấp đòi hỏi nhà nghiên cứu phải tiến hành rất cụ thể, công phu và khá tốn kém. Do đó dữ liệu sơ cấp thường được thu thập sau khi đã thu thập đầy đủ các dữ liệu thứ cấp.

Khi tiến hành thu thập dữ liệu những yêu cầu căn bản đặt ra cho các nhà nghiên cứu là:

• Tối đa hóa lượng dữ liệu thu thập được
• Dữ liệu  được  thu  thập  từ  nhiều  đối  tượng,  nhiều nguồn đa dạng, phong phú.
• Tối thiểu hóa các sai sót trong việc thu thập dữ liệu.
• Đảm bảo  tính  hiệu  quả  của  quá  trình  thu  thập, phù hợp với chi phí dành cho hoạt động này.
• Đảm bảo tính trật tự, logic và thời gian cho quá trình điều tra…

Quá trình thu thập dữ liệu cần phải giải quyết được ba vấn đề chủ yếu sau:

• Phương pháp và kỹ thuật thu thập dữ liệu
• Phương pháp giải  quyết  và  khắc  phục  các  sai  sót trong thu thập dữ liệu.
• Phương pháp quản lý việc thu thập dữ liệu.

4. Xử lý và phân tích dữ liệu thu thập được

Phân tích dữ liệu thu thập được cần được tiến hành một cách thận trọng và tỷ mỷ

Mục tiêu chủ yếu của giai đoạn này là tập hợp các dữ liệu  thu  thập  được  một  cách  có  hệ  thống  và  khoa  học,  tiến hành phân tích đánh giá các dữ liệu, rút ra bản chất của sự vật hiện tượng. Kết quả đó sẽ phục vụ cho quá trình ra quyết định của các nhà quản trị.

Công việc xử lý và phân tích dữ liệu thu thập được cần được tiến hành một cách thận trọng và tỷ mỷ. Để hoàn thành tốt công việc này đòi hỏi có một đội ngũ chuyên gia giỏi với sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ thông tin hiện đại.

Ở  giai  đoạn  này, các  nhà  nghiên  cứu  Marketing  phải thực hiện hai nội dung công việc là: xử lý, phân tích và giải thích dữ liệu. Phân tích và giải thích dữ liệu có mối quan hệ mật thiết với nhau. Chỉ có trên cơ sở phân tích, đánh giá đúng thì mới có thể giải thích khoa học các dữ liệu. Việc xử lý dữ liệu là một quá trình bao gồm nhiều bước công việc cụ thể khác nhau như: hiệu chỉnh, hệ thống, mã hóa, nhập dữ liệu, lưu trữ và bảo mật thông tin…

Thông thường  các  nhà  nghiên  cứu  sử  dụng  hai  phương  pháp:  phân tích thống kê mô tả và phân tích thống kê sử dụng biến số để thực  hiện  quá  trình  phân  tích  đánh  giá  dữ  liệu  bao  gồm phương  pháp  phân  tích  thống  kê  đơn  biến  và  phương  pháp phân tích thống kê đa biến.

5. Trình bày và báo cáo kết quả nghiên cứu

Trình bày và báo cáo kết quả nghiên cứu là giai đoạn cuối cùng của hoạt động nghiên cứu Marketing

Đây là giai đoạn cuối cùng của hoạt động nghiên cứu Marketing. Hoạt động này có ý nghĩa quan trọng trong cả quá trình nghiên cứu vì:

• Quá trình nghiên cứu cần được tổng hợp thành một sản phẩm hoàn chỉnh để bàn giao cho các nhà quản trị. Điều này cần thiết cả trong trường hợp các chuyên gia Marketing của doanh nghiệp tự tiến hành hoạt động nghiên cứu và trong trường hợp các doanh nghiệp phải thuê ngoài.
• Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các nhà quản trị nắm bắt một cách đầy đủ và khoa học về tình hình cụ thể của vấn đề cần nghiên cứu. Đó là cơ sở quan trọng nhất để họ đưa ra các quyết định đúng đắn trong quản trị.
• Trình bày kết quả nghiên cứu thể hiện thái độ và trách nhiệm cũng như năng lực của các nhà nghiên cứu Marketing. Vì vậy, các nhà nghiên cứu cần phải có trách nhiệm cao trong việc báo cáo kết quả nghiên cứu của mình.

Các  dự  án  nghiên  cứu  Marketing  khi  hoàn  thành  đều được thuyết trình trước những đối tượng khác nhau. Vì vậy, người  báo  cáo  cần chuẩn  bị kỹ lưỡng để đảm bảo  cho  cuộc báo cáo thành công. Những yếu tố cơ bản để cho một buổi báo cáo thành công cần phải chú ý là: Công tác chuẩn bị, nội dung báo cáo, nghệ thuật thuyết trình, nghệ thuật xử lý phản ứng và chất vấn…