Quy trình thiết kế Double Diamond và ứng dụng

Last updated on 9 December, 2024

Quy trình thiết kế Double Diamond là một trong những khung làm việc phổ biến nhất trong ngành thiết kế và đổi mới. Được phát triển bởi Hội đồng Thiết kế Vương quốc Anh (Design Council UK), mô hình này giúp các nhóm sáng tạo giải quyết vấn đề một cách có hệ thống, từ việc xác định vấn đề đến triển khai giải pháp.

Quy trình thiết kế Double Diamond là gì?

Double Diamond (Kim cương đôi) là một quy trình thiết kế chia thành hai giai đoạn lớn: xác định vấn đề và phát triển giải pháp. Mỗi giai đoạn được chia tiếp thành hai bước nhỏ, hình thành nên bốn pha chính: khám phá (Discover), định nghĩa (Define), phát triển (Develop), và triển khai (Deliver).

Cái tên “Double Diamond” xuất phát từ hình dáng biểu đồ của mô hình, với hai kim cương đại diện cho quá trình tư duy mở rộng và thu hẹp ý tưởng ở từng giai đoạn.

4 Giai đoạn của Double Diamond

1. Discover – Khám phá vấn đề

Giai đoạn Discover là bước đầu tiên của Double Diamond, nơi bạn mở rộng tư duy để khám phá mọi khía cạnh của vấn đề. Đây là quá trình tìm hiểu sâu rộng để xác định các yếu tố quan trọng, từ nhu cầu của người dùng đến bối cảnh của thị trường.

• Mục tiêu: Thu thập thông tin toàn diện, giúp đội ngũ hiểu rõ vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau. Đây là bước để đảm bảo rằng tất cả các giả định ban đầu đều được kiểm chứng dựa trên dữ liệu thực tế.
• Hoạt động chính:
  • Nghiên cứu người dùng: Sử dụng các phương pháp như phỏng vấn, khảo sát và quan sát để hiểu nhu cầu, mong muốn và khó khăn của người dùng.
  • Quan sát và phỏng vấn: Quan sát cách người dùng tương tác với sản phẩm, dịch vụ hoặc bối cảnh hiện tại để phát hiện các vấn đề tiềm ẩn.
  • Phân tích bối cảnh thị trường: Tìm hiểu về các đối thủ cạnh tranh, xu hướng ngành và các yếu tố ảnh hưởng bên ngoài.
• Kết quả: Một tập hợp dữ liệu phong phú bao gồm thông tin về người dùng, bối cảnh sử dụng sản phẩm/dịch vụ và các vấn đề tiềm năng cần giải quyết.
• Ví dụ: Một công ty công nghệ nhận thấy tỷ lệ giữ chân người dùng thấp. Để hiểu rõ nguyên nhân, họ thực hiện khảo sát chi tiết với khách hàng, tiến hành phỏng vấn trực tiếp và phân tích hành vi sử dụng sản phẩm. Kết quả chỉ ra rằng giao diện phức tạp là một trong những lý do chính dẫn đến việc khách hàng không tiếp tục sử dụng sản phẩm.

2. Define – Định nghĩa vấn đề

Giai đoạn Define là lúc thu hẹp lại tư duy, chuyển từ việc thu thập dữ liệu rộng rãi sang xác định vấn đề cốt lõi cần giải quyết.

• Mục tiêu: Chắt lọc và phân tích dữ liệu để xác định vấn đề cốt lõi và tạo ra một mục tiêu rõ ràng cho dự án thiết kế.
• Hoạt động chính:
  • Tổng hợp dữ liệu từ giai đoạn Discover: Nhóm thông tin, phân loại và xác định các chủ đề chính từ các phát hiện ban đầu.
  • Tạo bản đồ hành trình khách hàng (Customer Journey Map): Minh họa các bước mà khách hàng trải qua khi tương tác với sản phẩm/dịch vụ để tìm ra điểm “đau” (pain points).
  • Xác định mục tiêu và chỉ số thành công: Đặt ra các tiêu chí rõ ràng để đo lường hiệu quả giải pháp trong các giai đoạn sau.
• Kết quả: Một bản tóm tắt thiết kế (Design Brief) với mô tả chi tiết về vấn đề cốt lõi, nhóm mục tiêu và các yêu cầu cần đạt được.
• Ví dụ: Qua phân tích dữ liệu, công ty phát hiện rằng quy trình thanh toán quá phức tạp là nguyên nhân chính khiến khách hàng từ bỏ giỏ hàng. Họ định nghĩa mục tiêu rõ ràng: “Đơn giản hóa quy trình thanh toán để giảm tỷ lệ từ bỏ giỏ hàng xuống dưới 10% trong vòng 6 tháng.”

3. Develop – Phát triển giải pháp

Trong giai đoạn Develop, đội ngũ thiết kế chuyển từ việc xác định vấn đề sang phát triển và thử nghiệm các ý tưởng giải pháp.

• Mục tiêu: Khám phá nhiều ý tưởng sáng tạo và kiểm chứng hiệu quả của chúng thông qua nguyên mẫu và thử nghiệm thực tế.
• Hoạt động chính:
  • Brainstorming (Động não): Thu hút các ý tưởng từ mọi thành viên trong nhóm mà không giới hạn sự sáng tạo.
  • Tạo nguyên mẫu (Prototype): Phát triển các phiên bản thử nghiệm của giải pháp, từ sơ đồ giấy đến bản mô phỏng kỹ thuật số.
  • Thử nghiệm và nhận phản hồi: Chạy thử nguyên mẫu với nhóm nhỏ người dùng mục tiêu, thu thập phản hồi và cải tiến.
• Kết quả: Một loạt giải pháp tiềm năng đã được thử nghiệm, kèm theo dữ liệu thực tế để hỗ trợ việc ra quyết định.
• Ví dụ: Công ty phát triển nhiều giao diện thanh toán đơn giản hơn, mỗi giao diện nhắm đến một yếu tố cải tiến khác nhau, như giảm số lượng bước hoặc cải thiện khả năng hiển thị. Sau khi thử nghiệm, họ nhận thấy giao diện với quy trình chỉ gồm 3 bước là hiệu quả nhất.

4. Deliver – Triển khai giải pháp

Deliver là giai đoạn cuối cùng, nơi giải pháp đã được tinh chỉnh sẽ được triển khai thực tế.

• Mục tiêu: Đưa giải pháp vào thực tiễn và đảm bảo rằng nó mang lại hiệu quả như mong đợi.
• Hoạt động chính:
  • Tinh chỉnh giải pháp: Sửa đổi giải pháp dựa trên các thử nghiệm và phản hồi từ giai đoạn Develop.
  • Triển khai sản phẩm hoặc dịch vụ: Phát hành giải pháp cuối cùng tới người dùng thực tế.
  • Theo dõi và đánh giá hiệu quả: Sử dụng các chỉ số đo lường đã đặt ra ở giai đoạn Define để đánh giá mức độ thành công của giải pháp.
• Kết quả: Một giải pháp hoàn thiện được triển khai thành công, đáp ứng các nhu cầu đã xác định của người dùng.
• Ví dụ: Công ty ra mắt giao diện thanh toán mới trên nền tảng trực tuyến và theo dõi tỷ lệ hoàn tất thanh toán. Kết quả cho thấy tỷ lệ này tăng từ 60% lên 85%, vượt mục tiêu đã đặt ra.

Những chi tiết trong từng giai đoạn của Double Diamond không chỉ giúp giải quyết vấn đề hiệu quả mà còn đảm bảo rằng mọi quyết định được dựa trên dữ liệu thực tế, mang lại giá trị lâu dài cho tổ chức và người dùng.

Lợi ích của Double Diamond

Tập trung vào người dùng

Double Diamond là một quy trình thiết kế lấy người dùng làm trung tâm, giúp đảm bảo rằng các giải pháp được phát triển dựa trên nhu cầu thực tế của họ.

• Hiểu sâu sắc nhu cầu: Thông qua giai đoạn Discover và Define, đội ngũ có cơ hội khám phá và định nghĩa chính xác vấn đề mà người dùng gặp phải. Điều này làm tăng khả năng giải pháp cuối cùng thực sự đáp ứng mong muốn của khách hàng.
• Tránh thiết kế dựa trên giả định: Quy trình này yêu cầu sử dụng dữ liệu thực tế thay vì dựa vào cảm nhận hoặc kinh nghiệm chủ quan, giúp giảm thiểu rủi ro hiểu sai vấn đề.

Ví dụ: Một công ty phát triển ứng dụng di động đã nhận ra rằng giao diện phức tạp khiến người dùng bỏ dở quá trình đăng ký. Qua việc áp dụng Double Diamond, họ tái thiết kế giao diện đơn giản hơn, đáp ứng đúng nhu cầu và cải thiện đáng kể tỷ lệ hoàn thành đăng ký.

Tư duy sáng tạo

Double Diamond khuyến khích đội ngũ mở rộng tư duy trong giai đoạn phát triển, giúp họ khám phá nhiều ý tưởng khác nhau trước khi chọn giải pháp tối ưu nhất.

• Khám phá không giới hạn: Giai đoạn Develop cho phép đội ngũ thử nghiệm những ý tưởng mới mẻ, thậm chí cả những ý tưởng táo bạo hoặc chưa từng thử trước đó.
• Phát huy tinh thần đồng đội: Quy trình này thúc đẩy sự hợp tác và đóng góp ý tưởng từ nhiều cá nhân, tạo nên sự đa dạng trong cách tiếp cận vấn đề.

Ví dụ: Trong một dự án cải thiện trải nghiệm khách hàng tại sân bay, nhóm thiết kế đã thử nghiệm nhiều giải pháp khác nhau, từ bảng hướng dẫn kỹ thuật số đến các ứng dụng hỗ trợ tự động. Cuối cùng, họ chọn triển khai ứng dụng hướng dẫn bằng thực tế tăng cường (AR) sau khi đánh giá các phản hồi từ người dùng.

Giảm rủi ro thất bại

Double Diamond giúp hạn chế tối đa việc phát triển các giải pháp không phù hợp thông qua việc thử nghiệm và nhận phản hồi thường xuyên.

• Thử nghiệm sớm và điều chỉnh nhanh: Việc tạo nguyên mẫu và nhận phản hồi từ người dùng trong giai đoạn phát triển giúp xác định sớm các vấn đề trong ý tưởng, tránh lãng phí nguồn lực vào những giải pháp không khả thi.
• Cải tiến liên tục: Phản hồi từ người dùng được tích hợp vào quy trình, giúp giải pháp cuối cùng trở nên hoàn thiện và phù hợp hơn.

Ví dụ: Khi phát triển một nền tảng học trực tuyến, đội ngũ thiết kế đã thử nghiệm các mẫu giao diện khác nhau. Một số mẫu không nhận được phản hồi tích cực từ người dùng, nhưng nhờ áp dụng quy trình Double Diamond, họ kịp thời cải tiến và đưa ra giao diện tốt nhất.

Dễ dàng nhân rộng

Một trong những lợi thế lớn của Double Diamond là tính linh hoạt, cho phép áp dụng quy trình này vào nhiều lĩnh vực khác nhau, từ thiết kế sản phẩm, dịch vụ đến chiến lược kinh doanh.

• Đa dạng ứng dụng: Double Diamond không chỉ giới hạn trong lĩnh vực thiết kế mà còn có thể sử dụng trong việc phát triển chiến lược, quản lý dự án hoặc cải tiến quy trình nội bộ.
• Phù hợp với mọi tổ chức: Dù là công ty khởi nghiệp hay doanh nghiệp lớn, Double Diamond đều có thể được tùy chỉnh để phù hợp với quy mô và mục tiêu cụ thể.

Ví dụ: Một doanh nghiệp bán lẻ áp dụng Double Diamond để tái thiết kế trải nghiệm mua sắm trực tuyến. Quy trình này giúp họ phát hiện ra các vấn đề như thời gian tải trang lâu và khó tìm kiếm sản phẩm. Sau khi cải tiến, doanh thu trực tuyến của họ tăng 30%.

Double Diamond không chỉ là một công cụ thiết kế mà còn là phương pháp tiếp cận mạnh mẽ, giúp các tổ chức giải quyết vấn đề một cách hệ thống, sáng tạo và hiệu quả.

Ứng dụng thực tế của Double Diamond

Double Diamond là một mô hình linh hoạt và hiệu quả, được ứng dụng trong nhiều ngành để giải quyết các vấn đề phức tạp và tạo ra những giải pháp sáng tạo. Dưới đây là một số ví dụ chi tiết về cách mô hình này được áp dụng thực tế:

Trong ngành công nghệ

Double Diamond hỗ trợ các công ty công nghệ thiết kế sản phẩm, dịch vụ và ứng dụng đáp ứng tốt hơn nhu cầu người dùng.

• Thiết kế ứng dụng di động:
  • Giai đoạn Discover: Công ty tiến hành khảo sát, phỏng vấn người dùng và phân tích dữ liệu sử dụng ứng dụng để xác định những khó khăn mà người dùng gặp phải.
  • Giai đoạn Define: Từ dữ liệu thu thập được, nhóm phát hiện vấn đề chính là giao diện phức tạp khiến người dùng khó tìm thấy các tính năng quan trọng.
  • Giai đoạn Develop: Các nguyên mẫu giao diện mới được thiết kế và thử nghiệm để cải thiện trải nghiệm người dùng.
  • Giai đoạn Deliver: Giao diện mới được triển khai, giúp tăng tỷ lệ giữ chân người dùng lên 25%.

Ví dụ thực tế: Nền tảng học ngôn ngữ Duolingo đã sử dụng mô hình Double Diamond để cải tiến giao diện ứng dụng, tối ưu hóa trải nghiệm học tập của người dùng.

Trong lĩnh vực giáo dục

Double Diamond giúp các tổ chức giáo dục xây dựng chương trình giảng dạy và công cụ học tập phù hợp hơn với học sinh và sinh viên.

• Xây dựng chương trình giảng dạy:
  • Discover: Phỏng vấn giáo viên, học sinh và phụ huynh để thu thập ý kiến về những khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức.
  • Define: Xác định vấn đề cốt lõi, chẳng hạn như việc thiếu phương pháp giảng dạy tương tác khiến học sinh kém hứng thú.
  • Develop: Thử nghiệm các phương pháp giảng dạy mới, chẳng hạn như học tập qua dự án hoặc ứng dụng công nghệ trong lớp học.
  • Deliver: Triển khai chương trình giảng dạy mới và đánh giá hiệu quả dựa trên phản hồi từ học sinh và kết quả học tập.

Ví dụ thực tế: Một trường học tại Phần Lan đã áp dụng Double Diamond để phát triển chương trình học kết hợp thực tế ảo (VR) giúp học sinh trải nghiệm các bài học về khoa học và lịch sử một cách sinh động hơn.

Trong lĩnh vực dịch vụ công

Double Diamond được các tổ chức chính phủ và phi chính phủ sử dụng để cải tiến quy trình và cung cấp dịch vụ công hiệu quả hơn.

• Cải tiến quy trình hành chính:
  • Discover: Quan sát và thu thập phản hồi từ người dân để hiểu các khó khăn khi tiếp cận dịch vụ công, như thời gian chờ đợi lâu hay thủ tục rườm rà.
  • Define: Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng nguyên nhân chính là quy trình đăng ký thủ công và thiếu thông tin rõ ràng.
  • Develop: Phát triển các giải pháp, như triển khai hệ thống đăng ký trực tuyến hoặc cải tiến cách cung cấp thông tin.
  • Deliver: Dịch vụ mới được áp dụng, giúp giảm thời gian xử lý hồ sơ từ 10 ngày xuống còn 2 ngày.

Ví dụ thực tế: Chính phủ Singapore đã sử dụng Double Diamond để cải tiến quy trình xin cấp hộ chiếu, giảm thiểu các thủ tục không cần thiết và triển khai hệ thống nộp hồ sơ trực tuyến.

Double Diamond không chỉ là một mô hình lý thuyết mà còn là một công cụ thực tiễn mạnh mẽ, mang lại giá trị rõ ràng trong nhiều ngành. Nhờ tính linh hoạt, mô hình này đã và đang trở thành một phần quan trọng trong việc đổi mới và cải tiến trên toàn cầu.

Quy trình Double Diamond không chỉ là một công cụ thiết kế, mà còn là kim chỉ nam để giải quyết các vấn đề phức tạp một cách có hệ thống và sáng tạo. Việc áp dụng thành thạo mô hình này sẽ giúp doanh nghiệp và tổ chức tạo ra các sản phẩm, dịch vụ vượt trội, mang lại giá trị thực sự cho người dùng.

Tham khảo: Tư duy thiết kế là gì?