MTO là gì? Khái niệm, ưu nhược điểm và ví dụ
Last updated on 18 March, 2025
Trong bối cảnh nhu cầu cá nhân hóa ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp không chỉ tập trung vào sản xuất hàng loạt mà còn phải tìm kiếm những phương thức linh hoạt hơn để đáp ứng khách hàng một cách hiệu quả. Một trong những chiến lược sản xuất phổ biến hiện nay là sản xuất theo đơn đặt hàng (Make to Order – MTO). Vậy MTO là gì và tại sao nó lại được nhiều doanh nghiệp lựa chọn?
MTO là gì?
Khái niệm MTO
MTO – Make-to-Order (Sản xuất theo đơn đặt hàng) là một chiến lược sản xuất trong đó khách hàng đặt hàng trước khi nhà sản xuất tạo ra sản phẩm. Đây là một chiến lược chuỗi cung ứng theo mô hình kéo (pull), trong đó các quy trình sản xuất, thu mua và phân phối dựa trên nhu cầu của khách hàng.
Mặc dù phương thức này có thể khiến khách hàng phải chờ đợi lâu hơn từ khi đặt hàng đến khi nhận được sản phẩm, nhưng nó cũng giúp họ dễ dàng đặt các phiên bản sản phẩm tùy chỉnh theo yêu cầu.
Mô hình quản lý sản xuất này thường phổ biến trong ngành lắp ráp, nơi mỗi sản phẩm có yêu cầu sản xuất với số lượng ít, đôi khi chỉ là một hoặc một vài sản phẩm. Các ngành công nghiệp chuyên biệt như sản xuất máy bay, tàu thuyền, ô tô, và xây dựng là những ví dụ điển hình áp dụng MTO. Ngoài ra, phương thức này cũng phù hợp với các sản phẩm có cấu hình cao như máy chủ máy tính, xe đạp, ô tô hoặc những sản phẩm có chi phí lưu kho cao.
Quy trình sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO)
- Khách hàng đặt hàng → Hóa đơn bán hàng được tạo
- Xác nhận đơn hàng → Công ty lập lệnh sản xuất
- Sản xuất sản phẩm
- Giao hàng → Khách hàng nhận sản phẩm
Một số công ty áp dụng hệ thống MTO để kiểm soát mức tồn kho và cung cấp khả năng tùy chỉnh tốt hơn cho khách hàng. Trong quản trị hàng tồn kho, MTO giúp giải quyết vấn đề hàng tồn kho dư thừa, vốn là vấn đề phổ biến trong các chiến lược sản xuất khác.
Ví dụ điển hình của MTO là Dell, công ty sử dụng chiến lược này để sản xuất máy tính theo yêu cầu. Khách hàng có thể đặt hàng một chiếc máy tính tùy chỉnh hoàn toàn trực tuyến và nhận sản phẩm trong vòng vài tuần.
Ưu điểm của Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO)
Giảm lãng phí
Khi hàng tồn kho không bán được, không chỉ nguyên vật liệu bị lãng phí mà cả tiền bạc và công sức sản xuất cũng bị tổn thất. Với MTO, sản phẩm chỉ được sản xuất sau khi nhận đơn hàng và đúng với số lượng yêu cầu, giúp giảm thiểu lãng phí và tổn thất.
Giảm sự kém hiệu quả
Khi sản xuất hàng loạt với nhiều loại sản phẩm khác nhau, có nguy cơ xảy ra kém hiệu quả do máy móc và công nhân phải tuân theo nhiều quy trình khác nhau. Trong MTO, toàn bộ nguồn lực được tập trung để sản xuất theo đúng yêu cầu của khách hàng, giúp tăng hiệu suất làm việc.
Đa dạng sản phẩm hơn
Do chỉ sản xuất hàng hóa theo yêu cầu, MTO mang đến sự đa dạng hơn trong sản phẩm. Khách hàng có thể đặt hàng theo đúng nhu cầu của họ mà không bị giới hạn bởi các mẫu sản phẩm có sẵn.
Nhược điểm của MTO
Doanh số không ổn định
Rất khó để dự đoán khi nào nhu cầu về một sản phẩm tùy chỉnh sẽ xuất hiện. Vì vậy, nếu áp dụng MTO, doanh số có thể dao động, có lúc cao, có lúc không có đơn hàng nào. Ví dụ, nhu cầu về máy bay quân sự chỉ xuất hiện trong thời kỳ căng thẳng quốc tế, nhưng không thể dự đoán trước được khi nào tình huống đó xảy ra.
Thời gian giao hàng kéo dài
Vì sản xuất chỉ bắt đầu sau khi nhận được đơn hàng, sản phẩm cần thời gian để hoàn thiện và giao đến tay khách hàng. Ngoài ra, quá trình tùy chỉnh sản phẩm cũng khiến thời gian giao hàng lâu hơn.
Khả năng cung ứng nguyên vật liệu
Sự không chắc chắn về nhu cầu đòi hỏi phải có sẵn nguồn nguyên vật liệu để có thể bắt đầu sản xuất ngay khi nhận đơn hàng. Nếu nguyên vật liệu không sẵn có, doanh nghiệp sẽ mất thêm thời gian để thu mua, làm kéo dài thời gian hoàn thành và giao sản phẩm cho khách hàng.
Sự khác biệt giữa Sản xuất để lưu kho (MTS) và Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO)
Phương pháp sản xuất
- Sản xuất để lưu kho (MTS – Make-to-Stock): Đây là chiến lược sản xuất trong đó hàng hóa được sản xuất dựa trên dự đoán về nhu cầu và được lưu kho trước khi có đơn hàng thực tế từ khách hàng. Sản phẩm được sản xuất sẵn và lưu trữ, giúp rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng khi khách hàng phát sinh đơn đặt mua.
- Sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO): Hàng hóa chỉ được sản xuất sau khi nhận được đơn đặt hàng từ khách hàng. Theo phương pháp này, sản phẩm không được sản xuất sẵn hoặc lưu kho, mà quá trình sản xuất chỉ bắt đầu khi có đơn hàng. MTO thường được sử dụng cho các sản phẩm có tính tùy chỉnh cao hoặc chuyên biệt.
Mức độ tồn kho
- MTS: Doanh nghiệp duy trì một lượng hàng hóa thành phẩm trong kho để đáp ứng nhu cầu dự đoán. Mục tiêu là có sẵn sản phẩm để giao ngay khi khách hàng đặt hàng, giúp rút ngắn thời gian giao hàng và phản ứng nhanh chóng với nhu cầu tăng đột biến.
- MTO: Hệ thống MTO thường có mức tồn kho thành phẩm thấp hơn vì sản xuất chỉ bắt đầu khi có đơn đặt hàng cụ thể. Điều này có thể dẫn đến thời gian giao hàng lâu hơn do sản phẩm phải trải qua quy trình sản xuất sau khi đơn hàng được đặt.
Tính linh hoạt và khả năng tùy chỉnh
- MTS: Hệ thống MTS có ít sự linh hoạt hơn trong việc tùy chỉnh sản phẩm vì chúng đã được sản xuất trước khi nhận đơn hàng cụ thể từ khách hàng. Các biến thể hoặc tùy chỉnh thường bị giới hạn trong các sản phẩm có sẵn trong kho.
- MTO: Hệ thống MTO linh hoạt hơn và cho phép mức độ tùy chỉnh cao hơn vì sản phẩm được sản xuất theo yêu cầu cụ thể của khách hàng. Điều này giúp đáp ứng tốt hơn nhu cầu cá nhân hóa nhưng có thể khiến thời gian giao hàng kéo dài hơn do sản xuất chỉ bắt đầu sau khi đơn hàng được đặt.
Ví dụ về MTO trong các ngành công nghiệp
Ngành ô tô
Trong ngành ô tô, nhiều hãng xe áp dụng mô hình MTO để cung cấp những chiếc xe tùy chỉnh theo yêu cầu của khách hàng.
- Tesla cho phép khách hàng đặt hàng trực tiếp trên website với nhiều tùy chọn về màu sắc, loại pin, công nghệ tự lái, và nội thất trước khi xe được sản xuất.
- Ferrari nổi tiếng với việc sản xuất xe theo đơn đặt hàng, cho phép khách hàng chọn từng chi tiết như vật liệu ghế, màu sơn, và động cơ phù hợp với nhu cầu cá nhân.
- BMW Individual cung cấp dịch vụ cá nhân hóa, từ màu sơn độc quyền, loại da bọc nội thất, đến các tính năng công nghệ riêng biệt mà khách hàng yêu cầu.
Ngành thời trang
Doanh nghiệp thời trang cũng hưởng lợi từ mô hình MTO, đặc biệt là trong phân khúc thời trang cao cấp và cá nhân hóa.
- MTailor sử dụng công nghệ AI để đo kích thước cơ thể của khách hàng thông qua ứng dụng di động, sau đó sản xuất quần áo theo đúng số đo.
- Nike By You (trước đây là NikeiD) cho phép khách hàng tùy chỉnh giày thể thao theo sở thích, từ màu sắc, chất liệu đến việc in tên hoặc biểu tượng cá nhân.
- Burberry và Gucci cung cấp dịch vụ may đo riêng, nơi khách hàng có thể chọn vải, kiểu dáng, thêu tên lên trang phục để tạo dấu ấn cá nhân.
Ngành nội thất
Nội thất là một trong những ngành phổ biến áp dụng mô hình MTO, giúp khách hàng tạo ra sản phẩm phù hợp với không gian sống và phong cách cá nhân.
- IKEA’s Custom Furniture cung cấp dịch vụ đặt hàng riêng, cho phép khách hàng chọn kích thước, chất liệu và màu sắc của các món đồ nội thất trước khi sản xuất.
- Herman Miller sản xuất ghế văn phòng tùy chỉnh, cho phép khách hàng chọn kiểu dáng, loại đệm, độ cao, và các tính năng hỗ trợ cột sống theo yêu cầu.
- Made.com là một nền tảng thương mại điện tử cho phép khách hàng đặt làm đồ nội thất theo phong cách riêng, thay vì sản xuất hàng loạt như các hãng truyền thống.
Xu hướng ngành trong sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO)
Ngành sản xuất theo đơn đặt hàng đã và đang phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, với các xu hướng mới liên tục xuất hiện. Khi ngành tiếp tục mở rộng và đổi mới, việc cập nhật những xu hướng mới nhất là rất quan trọng để các doanh nghiệp có thể duy trì tính cạnh tranh và lợi nhuận. Dưới đây là những xu hướng quan trọng nhất trong MTO:
Tự động hóa
Tự động hóa là một trong những xu hướng nổi bật nhất trong sản xuất theo đơn đặt hàng. Nó có thể giúp tăng hiệu quả, giảm chi phí và cải thiện chất lượng.
Tự động hóa giúp tinh gọn quy trình, giảm thiểu lao động thủ công và tăng tốc độ sản xuất. Điều này dẫn đến sản lượng cao hơn và thời gian giao hàng nhanh hơn. Ngoài ra, tự động hóa còn giúp giảm tiêu thụ năng lượng, giảm số lượng nguyên vật liệu sử dụng, từ đó tiết kiệm chi phí. Nó cũng giúp giảm lãng phí, cải thiện an toàn lao động và tăng năng suất.
Sản xuất bồi đắp (Additive Manufacturing)
Sản xuất bồi đắp, hay còn gọi là in 3D, đang trở thành một xu hướng quan trọng trong ngành sản xuất. Công nghệ này có tiềm năng cách mạng hóa ngành nhờ khả năng sản xuất các bộ phận phức tạp nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.
Sản xuất bồi đắp cho phép tạo ra các sản phẩm có hình dạng phức tạp và đặc điểm độc đáo mà phương pháp sản xuất truyền thống không thể thực hiện được. Công nghệ này cũng giúp rút ngắn thời gian sản xuất, loại bỏ nhu cầu về khuôn mẫu, từ đó giảm đáng kể chi phí sản xuất.
Điện toán đám mây
Điện toán đám mây ngày càng trở thành xu hướng quan trọng trong MTO. Công nghệ này cho phép truy cập và lưu trữ dữ liệu từ bất kỳ đâu. Điện toán đám mây giúp cải thiện sự hợp tác và giao tiếp giữa các bộ phận trong doanh nghiệp. Nó cũng cung cấp các công cụ phân tích để tối ưu hóa hoạt động sản xuất. Ngoài ra, công nghệ này còn giúp tự động hóa quy trình, giảm chi phí và nâng cao hiệu suất sản xuất.
Sản xuất kỹ thuật số (Digital Manufacturing)
Sản xuất kỹ thuật số đang trở thành xu hướng nổi bật trong ngành. Công nghệ này sử dụng các công cụ và nền tảng số để cải thiện thiết kế, sản xuất và quản lý sản phẩm.
Sản xuất kỹ thuật số bao gồm:
- Mô phỏng và mô hình 3D
- Phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI)
Nhờ đó, doanh nghiệp có thể rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng hiệu suất sản xuất.
Nền tảng hợp tác
Các nền tảng hợp tác đang ngày càng trở nên quan trọng trong ngành sản xuất. Chúng cho phép doanh nghiệp kết nối với khách hàng, nhà cung cấp và đối tác để chia sẻ dữ liệu và thông tin chi tiết. Nhờ đó, các nền tảng này giúp tinh gọn quy trình sản xuất, giảm chi phí và cải thiện giao tiếp giữa các bên liên quan.
Ngoài ra, nền tảng hợp tác còn cho phép giám sát và kiểm soát quá trình sản xuất theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh hơn với những thay đổi trong nhu cầu thị trường.
Kết luận
Sản xuất theo đơn đặt hàng (Make to Order – MTO) là một chiến lược sản xuất mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp chuyên sản xuất các sản phẩm có độ tùy chỉnh cao hoặc phức tạp. Bằng cách chỉ bắt đầu sản xuất sau khi nhận được đơn đặt hàng, doanh nghiệp có thể giảm lãng phí, nâng cao hiệu suất và cung cấp mức độ tùy chỉnh cao cho khách hàng.
Tuy nhiên, MTO cũng đi kèm với một số thách thức, bao gồm yêu cầu về quy trình sản xuất hiệu quả, dự báo chính xác và quản lý quan hệ khách hàng chặt chẽ. Do đó, các doanh nghiệp có ý định áp dụng chiến lược MTO cần cân nhắc kỹ lưỡng những yếu tố này và đảm bảo rằng họ có các hệ thống và quy trình phù hợp để quản lý chúng một cách hiệu quả.
Tham khảo dịch vụ Tư vấn Quản trị sản xuất của OCD
- Phân tích và tối ưu hóa quy trình sản xuất: OCD hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá hiện trạng, nhận diện các điểm nghẽn và đề xuất giải pháp cải tiến quy trình, từ đó giảm thiểu lãng phí và nâng cao năng suất.
- Thiết kế hệ thống quản lý sản xuất hiện đại: Xây dựng các hệ thống quản lý sản xuất thông minh dựa trên công nghệ tiên tiến, phù hợp với đặc thù từng ngành nghề.
- Áp dụng công cụ quản lý tiên tiến: OCD triển khai các công cụ quản lý như Lean, Six Sigma, và TPM, giúp tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu sai sót trong sản xuất.
- Đào tạo và nâng cao năng lực quản lý: Trong dịch vụ tư vấn quản trị sản xuất, OCD cung cấp các chương trình đào tạo thực tiễn cho đội ngũ quản lý và nhân viên, giúp họ áp dụng thành công các phương pháp cải tiến sản xuất.
Tìm hiểu ngay tại:
——————————-
