Ma trận IFE là gì? Các bước thiết lập ma trận

Last updated on 18 November, 2024

Để xây dựng chiến lược hiệu quả, việc đánh giá các yếu tố nội bộ của doanh nghiệp là điều quan trọng không thể thiếu. Ma trận IFE (Internal Factor Evaluation Matrix) là một công cụ hữu ích giúp phân tích và đánh giá các điểm mạnh và điểm yếu trong các lĩnh vực chức năng của tổ chức. Bằng cách sử dụng ma trận này, doanh nghiệp có thể hiểu rõ hơn về năng lực nội tại, từ đó xác định các ưu tiên chiến lược và cải thiện hiệu suất hoạt động.

Ma trận IFE là gì?

Khái niệm ma trận IFE

Ma trận đánh giá yếu tố nội bộ (IFE – Internal Factor Evaluation) là một mô hình quản trị chiến lược, được sử dụng để tóm tắt và đánh giá các điểm mạnh và điểm yếu chính trong các hoạt động chức năng của doanh nghiệp. Công cụ này cũng cung cấp cơ sở để xác định và đánh giá mối quan hệ giữa các chức năng đó. Ngoài ra, ma trận cung cấp cái nhìn tổng quan về năng lực nội tại của doanh nghiệp, hỗ trợ quá trình ra quyết định chiến lược. Nó có tính chất tương tự như phân tích SWOT nhưng có thêm việc gán trọng số cho các yếu tố.

Ma trận IFE thường được sử dụng cùng với các công cụ khác như Ma trận EFE (External Factor Evaluation Matrix) để phân tích cả yếu tố nội bộ và ngoại bộ, hỗ trợ quá trình ra quyết định chiến lược.

Các bước thiết lập ma trận IFE

Ma trận IFE có thể được phát triển qua 5 bước chính sau đây:

5 bước thiết lập ma trận IFE

Bước 1: Liệt kê các yếu tố nội bộ

Xác định các điểm mạnh và điểm yếu trong các lĩnh vực như tài chính, nhân sự, marketing, sản xuất, công nghệ, và quản lý. Thông thường, danh sách này bao gồm 10 đến 20 yếu tố nội bộ.

• Liệt kê điểm mạnh trước, sau đó là điểm yếu.
• Hãy cụ thể nhất có thể, sử dụng các số liệu như phần trăm, tỷ lệ hoặc các số liệu so sánh để định nghĩa các yếu tố này.

Bước 2: Gán trọng số

Gán một trọng số cho mỗi yếu tố, nằm trong khoảng 0,00 (không quan trọng) đến 1,00 (rất quan trọng). Trọng số phản ánh tầm quan trọng tương đối của từng yếu tố trong ngành mà doanh nghiệp hoạt động.

• Các yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu suất của tổ chức sẽ được gán trọng số cao nhất.
• Tổng tất cả trọng số phải bằng 1,0 (hoặc 100%).

Bước 3: Gán xếp hạng

Gán một xếp hạng cho từng yếu tố để phản ánh bản chất của yếu tố đó:

• 1: Điểm yếu lớn
• 2: Điểm yếu nhỏ
• 3: Điểm mạnh nhỏ
• 4: Điểm mạnh lớn

Chi tiết:

• Điểm mạnh được gán xếp hạng 3 hoặc 4.
• Điểm yếu được gán xếp hạng 1 hoặc 2.
• Xếp hạng mang tính chất công ty (dựa trên doanh nghiệp cụ thể), trong khi trọng số mang tính chất ngành (dựa trên ngành kinh doanh).

Bước 4: Tính điểm trọng số

Nhân trọng số của từng yếu tố với xếp hạng của nó để tính ra điểm trọng số cho từng yếu tố. Bước này chuyển đổi các đánh giá chủ quan thành các điểm số định lượng, phản ánh tầm quan trọng của từng yếu tố đối với tổ chức.

Bước 5: Xác định tổng điểm trọng số

Cộng các điểm trọng số của tất cả các yếu tố để tính ra tổng điểm trọng số cho tổ chức.

Chi tiết:

• Tổng điểm trọng số cung cấp một thước đo tổng thể về điểm mạnh và điểm yếu trong nội bộ tổ chức.
• > 2,5: Tổ chức có nội lực mạnh.
• ≤ 2,5: Tổ chức cần cải thiện năng lực nội tại.

Ví dụ minh họa về ma trận IFE của doanh nghiệp sản xuất

Ưu điểm của ma trận IFE

Ma trận IFE là một công cụ phân tích chiến lược mang lại nhiều lợi ích trong việc đánh giá nội bộ doanh nghiệp. Các ưu điểm chính bao gồm:

Đánh giá toàn diện các yếu tố nội bộ

• Ma trận IFE giúp doanh nghiệp liệt kê và phân tích chi tiết cả điểm mạnh và điểm yếu nội bộ.
• Cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng hiện tại của tổ chức trong các lĩnh vực chức năng như tài chính, marketing, nhân sự, và công nghệ.

Định lượng hóa các yếu tố nội bộ

• Thay vì đánh giá cảm tính, IFE sử dụng trọng số và xếp hạng để định lượng mức độ quan trọng và ảnh hưởng của từng yếu tố.
• Điều này giúp việc phân tích trở nên khách quan và dễ so sánh hơn.

Xác định các ưu tiên chiến lược

• Bằng cách gán trọng số cao cho các yếu tố có tầm quan trọng lớn, ma trận IFE giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào các khía cạnh quan trọng nhất.
• Hỗ trợ lãnh đạo xác định các vấn đề cần cải thiện hoặc phát huy.

Dễ dàng thực hiện

• Ma trận IFE không yêu cầu các công cụ hoặc phần mềm phức tạp, dễ dàng áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp.
• Chỉ cần có thông tin nội bộ đầy đủ, các bước xây dựng ma trận khá đơn giản và dễ hiểu.

Hỗ trợ ra quyết định

• Cung cấp cơ sở dữ liệu chi tiết để xây dựng các chiến lược phát triển phù hợp với năng lực nội tại của doanh nghiệp.
• Kết quả của ma trận giúp doanh nghiệp hiểu rõ khả năng cạnh tranh và xác định hướng đi hợp lý.

Nhược điểm của Ma trận IFE

Mặc dù Ma trận IFE là một công cụ hữu ích, nó cũng tồn tại một số hạn chế, bao gồm:

• Phụ thuộc vào ý kiến chủ quan: Việc xác định các yếu tố nội bộ, gán trọng số và xếp hạng đều dựa trên ý kiến của người phân tích hoặc nhóm phân tích.  Kết quả có thể bị ảnh hưởng bởi sự thiên vị hoặc thiếu kinh nghiệm của người thực hiện.
• Thiếu tính chi tiết về chiến lược: Ma trận IFE chỉ cung cấp một bức tranh tổng quan về điểm mạnh và điểm yếu, không chỉ rõ các chiến lược cụ thể cần thực hiện.
• Không xem xét các yếu tố bên ngoài: Ma trận IFE chỉ tập trung vào các yếu tố nội bộ, không đề cập đến các yếu tố bên ngoài như cơ hội và thách thức.
• Đòi hỏi chất lượng dữ liệu cao: Để xây dựng ma trận chính xác, doanh nghiệp cần có dữ liệu chi tiết và đáng tin cậy về các hoạt động nội bộ.
• Cần kết hợp với các công cụ khác: Ma trận IFE không hoạt động hiệu quả nếu chỉ sử dụng riêng lẻ mà cần kết hợp với các công cụ như ma trận EFE, SWOT hoặc ma trận QSPM để đưa ra chiến lược toàn diện. Điều này khiến doanh nghiệp mất thời gian và công sức khi phải sử dụng nhiều công cụ cùng lúc.

Ví dụ về ma trận IFE của Vinamilk

Dưới đây là một ví dụ minh họa về ma trận IFE của Vinamilk, một trong những công ty sữa lớn nhất Việt Nam. Ví dụ này chỉ là giả định và mang tính chất tham khảo, các yếu tố và trọng số có thể thay đổi tùy theo các yếu tố nội bộ và điều kiện thực tế của doanh nghiệp.

Kết luận:

• Điểm mạnh:
  • Thương hiệu mạnh và mạng lưới phân phối rộng khắp là yếu tố quan trọng giúp Vinamilk duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường. Cả hai yếu tố này đều được đánh giá cao với trọng số lớn và xếp hạng cao.
  • Công nghệ sản xuất tiên tiến và dòng sản phẩm đa dạng giúp Vinamilk duy trì chất lượng và mở rộng thị trường.
• Điểm yếu:
  • Chi phí sản xuất cao là yếu tố ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và có thể khiến Vinamilk khó cạnh tranh với các đối thủ giá rẻ.
  • Cạnh tranh với sản phẩm giá rẻ và phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài cũng là những yếu tố yếu kém, có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty.

Với tổng điểm số 2,44, Vinamilk có nhiều điểm mạnh nổi bật, nhưng cũng cần chú ý cải thiện các yếu tố như chi phí sản xuất và phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu để nâng cao hiệu quả và duy trì lợi thế cạnh tranh trong tương lai.

Ví dụ về ma trận IFE của Viettel

Viettel là một tập đoàn viễn thông và công nghệ lớn của Việt Nam, thuộc sở hữu của Bộ Quốc phòng Việt Nam. Viettel được thành lập vào năm 2004 và nhanh chóng trở thành một trong những nhà cung cấp dịch vụ viễn thông hàng đầu tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới. Dưới đây là ví dụ giả định về ma trận IFE của Viettel:

Kết luận:

• Điểm mạnh:
  • Thương hiệu mạnh và hệ thống hạ tầng viễn thông hiện đại giúp Viettel duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành viễn thông tại Việt Nam và mở rộng ra quốc tế.
  • Tiềm lực tài chính mạnh mẽ và đổi mới sáng tạo trong các dịch vụ và sản phẩm là những yếu tố quan trọng giúp Viettel duy trì và phát triển thị trường.
  • Mạng lưới khách hàng và đối tác rộng lớn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển.
• Điểm yếu:
  • Chi phí đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng là yếu tố chiếm một phần lớn trong chi phí hoạt động và có thể gây áp lực tài chính.
  • Cạnh tranh gay gắt từ các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông khác trong và ngoài nước là thách thức lớn.
  • Độ phức tạp trong quản lý hoạt động kinh doanh tại các thị trường quốc tế và sự phụ thuộc vào thị trường Việt Nam có thể gây rủi ro khi thị trường trong nước bị cạnh tranh mạnh mẽ hoặc suy thoái.

Với tổng điểm số 3,11, Viettel có một nền tảng mạnh mẽ với các điểm mạnh nổi bật, đặc biệt là thương hiệu, tài chính và hạ tầng viễn thông. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển hơn nữa, công ty cần giảm thiểu những điểm yếu như chi phí đầu tư lớn và sự cạnh tranh trong ngành, đồng thời đa dạng hóa nguồn thu và giảm sự phụ thuộc vào thị trường nội địa.

Tạm kết

Ma trận IFE là một công cụ hữu ích cho các tổ chức muốn đánh giá điểm mạnh và điểm yếu nội bộ của mình. Bằng cách xác định các điểm mạnh và điểm yếu của các yếu tố nội bộ trong doanh nghiệp, bạn có thể phát triển các chiến lược để cải thiện hiệu suất tổng thể của tổ chức. Hãy sử dụng công cụ này thường xuyên để theo dõi vị thế nội bộ của tổ chức và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để duy trì lợi thế cạnh tranh.

——————————-