Mental Health & Well Being tại nơi làm việc

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động và áp lực công việc không ngừng gia tăng, Mental Health tại nơi làm việc đã trở thành chủ đề được các doanh nghiệp trên toàn thế giới đặc biệt quan tâm. Sức khỏe tinh thần không chỉ ảnh hưởng đến cảm xúc hay tâm lý cá nhân mà còn quyết định trực tiếp đến năng suất, sáng tạo và khả năng gắn kết của nhân viên. Một tổ chức có đội ngũ khỏe mạnh về tinh thần sẽ có khả năng thích ứng linh hoạt, duy trì hiệu suất cao và xây dựng văn hóa tích cực từ bên trong. Do vậy, việc đầu tư vào Mental Health & Well Being không chỉ là hành động nhân văn, mà còn là một chiến lược kinh doanh thông minh giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong dài hạn.

Mental Health là gì?

Mental Health hay còn gọi là sức khỏe tinh thần, là trạng thái cân bằng về cảm xúc, tâm lý và xã hội giúp con người suy nghĩ, cảm nhận và hành xử một cách tích cực trong cuộc sống hàng ngày. Nó không chỉ đơn thuần là việc “không có bệnh tâm lý”, mà còn phản ánh khả năng đối phó với căng thẳng, duy trì các mối quan hệ lành mạnh, đưa ra quyết định đúng đắn và đạt được sự hài lòng trong công việc cũng như cuộc sống. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe tinh thần là một phần không thể tách rời của sức khỏe tổng thể, bởi một người không thể khỏe mạnh thực sự nếu tâm trí của họ không ổn định.

Trong môi trường làm việc, Mental Health tại nơi làm việc ngày càng trở thành chủ đề trọng tâm, nhất là khi các mô hình hybrid hay remote work khiến nhân viên dễ bị cô lập hoặc kiệt sức tinh thần. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nhân viên có sức khỏe tinh thần tốt có năng suất cao hơn đến 23%, đồng thời giảm 41% khả năng nghỉ việc. Điều này cho thấy sức khỏe tinh thần không chỉ là vấn đề cá nhân, mà là yếu tố chiến lược tác động trực tiếp đến hiệu suất và văn hóa doanh nghiệp.

Do vậy, việc hiểu đúng về Mental Health tại nơi làm việc là nền tảng để doanh nghiệp xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, nhân văn và bền vững — nơi mỗi cá nhân được lắng nghe, thấu hiểu và phát triển trọn vẹn về cả thể chất lẫn tinh thần.

Mỗi liên hệ giữa mental health với hiệu suất nhân viên tại nơi làm việc

Mối liên hệ giữa Mental Health tại nơi làm việc và hiệu suất nhân viên là yếu tố mang tính quyết định trong việc duy trì năng suất và sự gắn kết của đội ngũ. Khi nhân viên có sức khỏe tinh thần tốt, họ không chỉ làm việc hiệu quả hơn mà còn sáng tạo, chủ động và kiên định hơn trong việc đạt mục tiêu chung của doanh nghiệp. Theo báo cáo của Gallup (2023), những nhân viên cảm thấy hạnh phúc và được hỗ trợ về mặt tinh thần có năng suất cao hơn 18%, đồng thời tỷ lệ nghỉ việc giảm đến 43%. Con số này cho thấy mối tương quan rõ rệt giữa tinh thần và kết quả công việc.

Ngược lại, khi Mental Health tại nơi làm việc bị bỏ qua, hệ quả là nhân viên dễ rơi vào trạng thái stress, lo âu, mất động lực hoặc kiệt sức. Những biểu hiện này không chỉ làm giảm hiệu suất cá nhân mà còn lan tỏa tiêu cực đến cả tập thể. Các nghiên cứu của WHO chỉ ra rằng mỗi năm thế giới thiệt hại hơn 1 nghìn tỷ USD do năng suất lao động giảm vì trầm cảm và lo âu. Do vậy, đầu tư cho sức khỏe tinh thần chính là đầu tư cho lợi nhuận dài hạn.

Một môi trường làm việc lành mạnh về tinh thần có thể đạt được thông qua việc lắng nghe, chia sẻ và tạo điều kiện cân bằng giữa công việc – cuộc sống. Khi nhân viên cảm thấy được tôn trọng và an toàn, họ sẽ dốc toàn tâm toàn lực cho công việc, biến sự hạnh phúc cá nhân thành động lực tăng trưởng bền vững cho tổ chức.

Rủi ro đối với Mental Health tại nơi làm việc

Rủi ro đối với Mental Health tại nơi làm việc là một chủ đề ngày càng được các doanh nghiệp quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh môi trường làm việc hiện đại đòi hỏi tốc độ cao, áp lực lớn và sự thích ứng liên tục. Khi các yếu tố này không được quản lý tốt, chúng có thể gây ra những tác động tiêu cực trực tiếp đến sức khỏe tinh thần của nhân viên. Một trong những rủi ro phổ biến nhất là stress kéo dài — khi khối lượng công việc vượt quá khả năng chịu đựng, nhân viên dễ rơi vào trạng thái kiệt sức (burnout), mất động lực và suy giảm khả năng tập trung. 

Ngoài ra, văn hóa làm việc độc hại (toxic workplace culture) cũng là mối nguy lớn đối với Mental Health tại nơi làm việc. Các yếu tố như cạnh tranh không lành mạnh, thiếu công nhận, hay hành vi bắt nạt nơi công sở có thể khiến nhân viên cảm thấy lo âu, cô lập và mất lòng tin vào tổ chức. Theo nghiên cứu của American Psychological Association, 57% người lao động từng trải qua căng thẳng nghiêm trọng do môi trường làm việc không lành mạnh.

Một số rủi ro khác bao gồm:

• Thiếu kết nối xã hội: Làm việc từ xa lâu dài khiến nhân viên cô lập và giảm cảm giác thuộc về tập thể.
• Quản lý kém linh hoạt: Chính sách cứng nhắc làm nhân viên khó cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
• Thiếu hỗ trợ từ lãnh đạo: Khi cấp quản lý thiếu kỹ năng nhận diện hoặc xử lý vấn đề tâm lý, khủng hoảng tinh thần dễ lan rộng.

Yếu tố nào sẽ ảnh hưởng đến Mental Health tại nơi làm việc

Các yếu tố ảnh hưởng đến Mental Health tại nơi làm việc thường xuất phát từ ba khía cạnh chính: môi trường tổ chức, cấu trúc công việc, và yếu tố cá nhân. Trong môi trường làm việc hiện đại, những tác nhân này đan xen và tác động lẫn nhau, có thể củng cố hoặc làm suy giảm sức khỏe tinh thần của nhân viên. Trước hết, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò then chốt. Một môi trường làm việc độc hại, nơi giao tiếp kém, thiếu sự công nhận và không khuyến khích chia sẻ cảm xúc, sẽ khiến nhân viên dễ rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng hoặc thậm chí là trầm cảm. Trái lại, văn hóa tích cực, cởi mở và tôn trọng giúp nhân viên cảm thấy an toàn và gắn bó lâu dài.

Thứ hai, áp lực và khối lượng công việc là yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến Mental Health tại nơi làm việc. Khi nhân viên thường xuyên làm việc quá giờ, bị đặt trong kỳ vọng phi thực tế hoặc thiếu quyền kiểm soát trong công việc, họ dễ bị kiệt sức. Việc thiếu cân bằng giữa công việc – cuộc sống cá nhân cũng là nguyên nhân phổ biến gây mất năng lượng tinh thần.

Bên cạnh đó, phong cách lãnh đạo và sự hỗ trợ từ cấp trên có tác động sâu sắc. Một nhà quản lý thiếu đồng cảm hoặc chỉ chú trọng kết quả mà bỏ qua yếu tố con người có thể vô tình gây tổn thương tinh thần cho đội ngũ. 

Doanh nghiệp cần làm gì để thúc đẩy Mental health & Well Being tại nơi làm việc 

Để thúc đẩy Mental Health & Well Being tại nơi làm việc, doanh nghiệp cần coi đây là một chiến lược phát triển bền vững, không phải hoạt động phong trào. Nền tảng của sức khỏe tinh thần là môi trường làm việc an toàn, nhân văn và khuyến khích sự kết nối. Trước hết, doanh nghiệp nên bắt đầu từ văn hóa tổ chức — nơi mỗi cá nhân được lắng nghe, tôn trọng và có cơ hội chia sẻ. Việc tạo ra một môi trường cởi mở, nơi nhân viên có thể nói về áp lực mà không sợ bị đánh giá, là yếu tố cốt lõi giúp củng cố tinh thần làm việc.

Thứ hai, doanh nghiệp cần thiết lập các chương trình Employee Assistance Program (EAP) nhằm cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý, hỗ trợ stress management và phát triển kỹ năng ứng phó cảm xúc. Những chương trình này không chỉ giúp giải tỏa áp lực, mà còn giúp nhân viên học cách phục hồi tinh thần sau những giai đoạn khó khăn. Ngoài ra, đào tạo nhà lãnh đạo về kỹ năng cảm xúc (Emotional Intelligence) là bước quan trọng. Một người lãnh đạo biết đồng cảm và nhận diện dấu hiệu kiệt sức có thể ngăn chặn khủng hoảng tinh thần ngay từ đầu.

Doanh nghiệp cũng nên khuyến khích cân bằng công việc – cuộc sống, bằng cách triển khai mô hình làm việc linh hoạt (Hybrid), cho phép nghỉ phép tinh thần (mental health day), và tổ chức các hoạt động chăm sóc sức khỏe như yoga, thiền hay chương trình “wellness week”. 

Bảo vệ và thúc đẩy mental health tại nơi làm việc

Bảo vệ và thúc đẩy Mental Health tại nơi làm việc không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là chiến lược cốt lõi giúp doanh nghiệp duy trì hiệu suất bền vững. Trong môi trường cạnh tranh hiện nay, nơi áp lực tăng cao và ranh giới giữa công việc – cuộc sống ngày càng mờ nhạt, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần cần được đặt ngang hàng với các chính sách nhân sự khác. Trước hết, doanh nghiệp phải xây dựng một môi trường an toàn về tâm lý (psychological safety) – nơi nhân viên có thể tự do chia sẻ ý kiến, nêu ra sai sót hoặc khó khăn mà không sợ bị phán xét. Một văn hóa như vậy không chỉ giúp giảm stress mà còn khuyến khích sáng tạo và gắn kết nội bộ.

Tiếp theo, doanh nghiệp nên thiết lập các chương trình hỗ trợ cụ thể để bảo vệ Mental Health tại nơi làm việc, chẳng hạn như:

• Dịch vụ tư vấn tâm lý nội bộ hoặc hợp tác chuyên gia bên ngoài giúp nhân viên có kênh trao đổi riêng tư.
• Đào tạo kỹ năng quản lý căng thẳng cho lãnh đạo và nhân viên, giúp nhận diện sớm các dấu hiệu kiệt sức.
• Tổ chức hoạt động gắn kết và chăm sóc tinh thần như thiền, thể thao hoặc workshop về cân bằng cảm xúc.

Ngoài ra, cân bằng công việc – cuộc sống là yếu tố không thể thiếu. Doanh nghiệp nên linh hoạt về thời gian, cho phép làm việc từ xa hoặc nghỉ phép tinh thần khi cần. Các công cụ HR Tech có thể được sử dụng để theo dõi mức độ hài lòng, đánh giá burnout và đo lường Well Being tổng thể. 

Kết luận

Thúc đẩy Mental Health tại nơi làm việc không phải là nhiệm vụ riêng của bộ phận nhân sự, mà là trách nhiệm của toàn bộ tổ chức – đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo. Khi mỗi nhân viên cảm thấy được lắng nghe, được tôn trọng và có không gian để phục hồi năng lượng tinh thần, họ sẽ làm việc với sự chủ động, sáng tạo và lòng trung thành cao hơn. Doanh nghiệp thành công trong tương lai sẽ không chỉ đo bằng lợi nhuận, mà còn bằng mức độ hạnh phúc và cân bằng của con người bên trong tổ chức. Bởi lẽ, một doanh nghiệp hạnh phúc chính là doanh nghiệp mạnh mẽ nhất.