Mô hình ADDIE là gì? 5 giai đoạn chính trong mô hình

Last updated on 12 February, 2025

Bạn có biết rằng 67,3% nhà tuyển dụng trong lĩnh vực thiết kế đào tạo yêu cầu ứng viên phải hiểu về mô hình ADDIE? Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất được sử dụng để thiết kế và phát triển chương trình đào tạo trong doanh nghiệp, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác.

Với 5 giai đoạn rõ ràng (Phân tích, Thiết kế, Phát triển, Triển khai, Đánh giá), ADDIE giúp xây dựng những khóa học chất lượng, tiết kiệm thời gian và chi phí. Vậy tại sao mô hình này lại được tin dùng đến vậy? Hãy cùng OCD khám phá trong bài viết dưới đây nhé!

Mô hình ADDIE là gì?

ADDIE là một mô hình hàng đầu trong học tập và phát triển. Nó là quy trình hoàn chỉnh để thiết kế, phát triển và cung cấp nội dung học tập. Mô hình này thường được áp dụng trong việc thiết kế các chương trình đào tạo và phát triển nhân sự trong tổ chức.

Mô hình ADDIE

ADDIE là viết tắt của:

• Analyze (Phân tích)
• Design (Thiết kế)
• Develop (Phát triển)
• Implement (Triển khai)
• Evaluate (Đánh giá)

Đây là 5 giai đoạn của quy trình phát triển học tập. Mô hình đào tạo ADDIE cung cấp một khung có cấu trúc rõ ràng, giúp tạo ra sản phẩm học tập hiệu quả, dù đó là chương trình đào tạo trực tuyến hay trực tiếp, buổi huấn luyện, bài thuyết trình hoặc tài liệu hướng dẫn.

ADDIE cho phép xác định nhu cầu học tập một cách có hệ thống, đảm bảo mọi hoạt động đào tạo đều hướng đến mục tiêu cụ thể. Đồng thời, mô hình này hỗ trợ đánh giá hiệu quả đào tạo bằng cách xác định rõ ràng các hành vi công việc, kiến thức và kỹ năng trong một khung làm việc chặt chẽ.

Trong mô hình ADDIE, mỗi giai đoạn cần được thực hiện theo trình tự chuẩn và được xem xét kỹ lưỡng trước khi chuyển sang bước tiếp theo. Việc phản hồi và đánh giá ở từng giai đoạn đảm bảo quá trình học tập luôn được cải thiện liên tục.

Các giai đoạn chính của mô hình ADDIE

Phân tích (Analyze)

Giai đoạn phân tích đặt nền tảng cho một chương trình đào tạo hiệu quả bằng cách xác định nhu cầu và mục tiêu học tập của người học cũng như bối cảnh đào tạo. Trong môi trường doanh nghiệp, điều này bao gồm việc hiểu rõ hệ thống kỹ thuật, đặc điểm của người học và những thách thức cụ thể cần giải quyết thông qua đào tạo.

Thiết kế (Design)

Thiết kế chương trình đào tạo hiệu quả là yếu tố cốt lõi của mô hình ADDIE. Giai đoạn này tập trung vào việc xây dựng một kế hoạch chi tiết cho chương trình đào tạo, xác định mục tiêu học tập, cấu trúc nội dung và các chiến lược giảng dạy phù hợp nhất với đối tượng học viên. Giai đoạn thiết kế đảm bảo rằng chương trình đào tạo sẽ hấp dẫn, phù hợp và mang lại tác động tích cực.

Phát triển (Develop)

Giai đoạn phát triển là nơi các ý tưởng thiết kế được hiện thực hóa. Đây là quá trình tạo ra tài liệu đào tạo, bao gồm nội dung bài giảng, bài kiểm tra đánh giá và các hoạt động học tập, công cụ hỗ trợ đi kèm. Việc phát triển nội dung cần được cá nhân hóa để phù hợp với sở thích của người học, cũng như đảm bảo đáp ứng mục tiêu học tập đã xác định trong giai đoạn thiết kế.

Triển khai (Implement)

Giai đoạn triển khai là bước thực thi, nơi chương trình đào tạo được áp dụng trực tiếp cho người học. Đây cũng là lúc kiểm tra tính khả thi và hiệu quả của quá trình thiết kế, phát triển, đồng thời đảm bảo việc triển khai diễn ra suôn sẻ với sự sẵn sàng của cả giảng viên và học viên.

Đánh giá (Evaluate)

Đánh giá là yếu tố quan trọng giúp đo lường hiệu quả của chương trình đào tạo và xác định những điểm cần cải thiện. Giai đoạn này bao gồm việc thu thập phản hồi, phân tích kết quả học tập và đánh giá tác động của chương trình đào tạo đối đến hiệu suất làm việc. Nhờ đó, chương trình không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn được tối ưu hóa cho các lần triển khai sau.

Giai đoạn đánh giá bao gồm việc đo lường hiệu quả của chương trình đào tạo trên nhiều cấp độ. Mô hình đánh giá đào tạo phổ biến nhất hiện nay là mô hình Kirkpatrick.

ADDIE trong thực tiễn: Ví dụ trong đào tạo tại doanh nghiệp

Việc áp dụng mô hình ADDIE trong đào tạo doanh nghiệp đã và đang mang lại nhiều thành công. Mô hình này giúp xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp với từng tổ chức, giải quyết những thách thức cụ thể, nâng cao kỹ năng nhân viên và thúc đẩy văn hóa học tập liên tục.

Tùy theo nhu cầu và bối cảnh của từng doanh nghiệp, việc tích hợp mô hình ADDIE có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là các ví dụ thực tế về cách mô hình này được áp dụng hiệu quả trong nhiều ngành để cải thiện chương trình đào tạo và kết quả đầu ra.

Ví dụ 1: Chương trình đào tạo lãnh đạo tại ngân hàng

1. Phân tích (Analyze)

Ngân hàng nhận thấy các quản lý cấp trung thiếu kỹ năng lãnh đạo đội nhóm và ra quyết định. Họ tiến hành khảo sát và đánh giá hiệu suất để xác định những kỹ năng cần cải thiện.

2. Thiết kế (Design)

Chương trình được thiết kế gồm các nội dung chính:

• Kỹ năng giao tiếp và quản lý nhân sự
• Kỹ năng ra quyết định trong môi trường tài chính
• Quản lý xung đột và thúc đẩy động lực nhân viên

Phương pháp đào tạo kết hợp học trực tuyến, workshop và huấn luyện 1:1 với chuyên gia.

3. Phát triển (Develop)

• Tài liệu học tập bao gồm bài giảng, tình huống thực tế từ ngân hàng và bài tập thảo luận nhóm.
• Mô phỏng các tình huống lãnh đạo giúp học viên thực hành giải quyết vấn đề.

4. Triển khai (Implement)

Chương trình được triển khai theo từng giai đoạn, kết hợp học trực tuyến và thực hành nhóm. Các quản lý cấp trung được giao nhiệm vụ áp dụng kiến thức vào công việc thực tế.

5. Đánh giá (Evaluate)

Sau chương trình, ngân hàng thu thập phản hồi từ học viên, đánh giá hiệu suất làm việc và khả năng lãnh đạo đội nhóm. Kết quả cho thấy các quản lý cải thiện rõ rệt trong việc giao tiếp và ra quyết định, chương trình tiếp tục được điều chỉnh để phù hợp hơn với nhu cầu thực tế.

Ví dụ: Chương trình đào tạo kỹ năng nghiên cứu thị trường cho phòng Marketing

1. Phân tích (Analyze)

Một công ty nhận thấy nhân viên Marketing gặp khó khăn trong việc phân tích đối thủ cạnh tranh và xác định khách hàng mục tiêu. Công ty tiến hành khảo sát để hiểu rõ nhu cầu đào tạo.

2. Thiết kế (Design)

Dựa trên kết quả phân tích, công ty xây dựng chương trình đào tạo gồm 3 phần:

• Phương pháp thu thập dữ liệu thị trường
• Phân tích đối thủ & xu hướng ngành
• Xây dựng chân dung khách hàng & ứng dụng vào chiến dịch

3. Phát triển (Develop)

Tạo các tài liệu đào tạo, video hướng dẫn sử dụng Google Trends, Facebook Audience Insights và bài tập thực hành nghiên cứu thị trường trên dữ liệu thực tế.

4. Triển khai (Implement)

Khóa học triển khai qua e-learning kết hợp workshop thực hành, trong đó nhân viên thực hiện phân tích thị trường thực tế và trình bày chiến lược Marketing.

5. Đánh giá (Evaluate)

Sau khóa học, doanh nghiệp đo lường hiệu quả qua:

• Bài kiểm tra cuối khóa
• Ứng dụng thực tế vào chiến dịch Marketing
• Phản hồi từ nhân viên và cấp quản lý

Ưu điểm của mô hình ADDIE

1. Cấu trúc rõ ràng và có hệ thống

Mô hình ADDIE cung cấp một quy trình tuần tự với năm giai đoạn rõ ràng (Phân tích – Thiết kế – Phát triển – Triển khai – Đánh giá), giúp dễ dàng quản lý và thực hiện các chương trình đào tạo.

2. Khả năng đánh giá hiệu quả cao

Nhờ có giai đoạn đánh giá, ADDIE giúp đo lường kết quả học tập và tối ưu hóa chương trình đào tạo dựa trên phản hồi thực tế.

3. Ứng dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực

Mô hình này có thể áp dụng cho nhiều hình thức đào tạo khác nhau, từ e-learning, đào tạo nội bộ doanh nghiệp, giáo dục truyền thống đến huấn luyện kỹ năng chuyên sâu.

4. Dễ dàng kiểm soát thời gian và chi phí

Việc thực hiện theo từng giai đoạn trong mô hình ADDIE giúp doanh nghiệp có thể dự đoán và kiểm soát được thời gian và ngân sách cần thiết cho dự án đào tạo.

5. Tối ưu hóa trải nghiệm học tập

Quá trình phân tích kỹ lưỡng đảm bảo chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu của người học, từ đó nâng cao hiệu suất học tập.

Nhược điểm của mô hình ADDIE

1. Quá trình thực hiện có thể mất nhiều thời gian

Vì ADDIE tuân theo quy trình tuần tự, việc hoàn thành một khóa đào tạo có thể mất thời gian dài, đặc biệt khi phải điều chỉnh hoặc cập nhật nội dung.

2. Thiếu sự linh hoạt trong một số trường hợp

Nếu cần triển khai đào tạo nhanh hoặc thay đổi nội dung liên tục, mô hình này có thể không đáp ứng kịp do yêu cầu phải hoàn tất từng giai đoạn trước khi chuyển sang bước tiếp theo.

3. Chi phí có thể cao đối với các dự án lớn

Quá trình phân tích, thiết kế và phát triển nội dung đòi hỏi nhiều nguồn lực (nhân sự, công nghệ, tài liệu), dẫn đến chi phí cao, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ hoặc dự án ngắn hạn.

4. Dễ bị ràng buộc bởi quy trình cứng nhắc

Một số tổ chức có thể gặp khó khăn khi muốn cải tiến nhanh vì mô hình ADDIE đòi hỏi đánh giá từng bước trước khi thực hiện thay đổi.

5. Đòi hỏi chuyên môn cao trong thiết kế đào tạo

Việc áp dụng mô hình này hiệu quả cần đội ngũ có kinh nghiệm về thiết kế chương trình đào tạo, nếu không có thể gặp khó khăn trong các giai đoạn phân tích và thiết kế.

Kết luận

Nhờ tính linh hoạt và khả năng áp dụng trong nhiều lĩnh vực, từ giáo dục đến đào tạo doanh nghiệp, mô hình ADDIE giúp đảm bảo chương trình đào tạo không chỉ hiệu quả mà còn có thể cải tiến liên tục dựa trên phản hồi và kết quả thực tế. Dù có một số hạn chế, như thời gian triển khai lâu hoặc cần nhiều tài nguyên, nhưng với sự điều chỉnh phù hợp, ADDIE vẫn là một công cụ mạnh mẽ để nâng cao chất lượng học tập và phát triển năng lực con người.

Tham khảo Dịch vụ Đào tạo Quản lý của OCD

Dịch vụ Đào tạo Quản lý cho doanh nghiệp của OCD được thiết kế đảm bảo tính chuyên nghiệp, thực tiễn và chất lượng. Chương trình đào tạo do OCD thực hiện được thiết kế cho từng đối tượng trong doanh nghiệp và cập nhật liên tục bao gồm (i) Hội đồng quản trị và Ban Tổng Giám đốc; (ii) Cán bộ quản lý cấp trung; (iii) Nhân viên.

Dịch vụ Đào tạo Quản lý của OCD

Hình thức đào tạo được áp dụng đa dạng:

• Đào tạo public
• Đào tạo trực tuyến – Elearning
• Đào tạo theo nhu cầu DN

Trong 20 năm qua, OCD đã thực hiện hàng trăm chương trình và khóa đào tạo, bao gồm:

• Khóa MiniMBA cho Cty Dược phẩm Abipha, Sohaco, PTI,…
• Các khóa học về quản trị nhân sự (xây dựng cơ cấu tổ chức, tuyển dụng, đánh giá năng lực, quản lý kết quả công việc) cho cán bộ quản lý cấp trung công ty CNG, PTSC, Xuân Cương, CMC, Vestas, Zeiz, TYM,…
• Các chương trình nâng cao kỹ năng quản lý cho đối tượng chiêu sinh tự do

——————————-