Ma trận IE là gì? Cấu trúc của ma trận IE

Last updated on 27 November, 2024

Trong bối cảnh thị trường đầy cạnh tranh và biến động, việc xác định đúng vị trí chiến lược của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững. Ma trận IE (Internal – External Matrix) xuất hiện như một công cụ quản trị chiến lược hiệu quả, giúp doanh nghiệp không chỉ đánh giá được năng lực nội tại mà còn hiểu rõ điều kiện, bối cảnh của môi trường bên ngoài. Từ đó, doanh nghiệp có thể xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp và tối ưu hóa nguồn lực.

Ma trận IE là gì?

Khái niệm ma trận IE

Ma trận IE (Internal – External Matrix) là một mô hình quản trị chiến lược giúp các tổ chức đánh giá các đơn vị kinh doanh chiến lược (SBU – Strategic Business Unit) hoặc sản phẩm của mình dựa trên hai khía cạnh: sức mạnh nội bộ của doanh nghiệp và mức độ hấp dẫn từ bên ngoài.

Công cụ này hỗ trợ đưa ra quyết định phân bổ nguồn lực và định hướng chiến lược, chẳng hạn như đầu tư, duy trì hoặc thoái vốn khỏi một số đơn vị kinh doanh hoặc sản phẩm nhất định. Bằng cách định vị cho từng đơn vị trong ma trận IE, các tổ chức có thể lựa chọn các chiến lược phù hợp với điểm mạnh của mình và điều kiện thị trường bên ngoài.

Các trục của ma trận IE

Ma trận IE đánh giá các đơn vị kinh doanh dựa trên hai trục chính:

Sức mạnh nội bộ (Trục x)

Trục này đo lường năng lực nội tại của từng đơn vị kinh doanh thông qua ma trận IFE, đánh giá các yếu tố như:

• Sức mạnh tài chính
• Hiệu quả vận hành
• Chất lượng sản phẩm
• Danh tiếng thương hiệu

Điểm số được phân loại thành Mạnh, Trung bình, hoặc Yếu.

Ví dụ: Một công ty có nguồn lực tài chính dồi dào, lực lượng lao động lành nghề và các sản phẩm sáng tạo có thể đạt điểm Mạnh về sức mạnh nội bộ.

Mức độ hấp dẫn từ bên ngoài (Trục y)

Trục này đánh giá môi trường bên ngoài của từng đơn vị thông qua ma trận EFE, xem xét các yếu tố như:

• Tốc độ tăng trưởng thị trường
• Mức độ cạnh tranh trong ngành
• Điều kiện kinh tế
• Môi trường pháp lý

Điểm số được phân loại thành Cao, Trung bình, hoặc Thấp.

Ví dụ: Một doanh nghiệp hoạt động trong ngành có tốc độ tăng trưởng cao, ít cạnh tranh và các điều luật thuận lợi cho doanh nghiệp có thể đạt điểm Cao về mức độ hấp dẫn từ bên ngoài.

Cấu trúc của ma trận IE

Ma trận IE được chia thành một lưới gồm 9 ô (3 hàng x 3 cột), đại diện cho các chiến lược khác nhau tùy thuộc vào vị trí của đơn vị kinh doanh trong ma trận.

Trục X: Sức mạnh nội bộ

• Đại diện cho tổng điểm từ Ma trận đánh giá yếu tố nội bộ (IFE).
• Điểm số được chia thành 3 mức:
  • Yếu: 1 – 1,99
  • Trung bình: 2 – 2,99
  • Mạnh: 3 – 4

Trục Y: Mức độ hấp dẫn bên ngoài

• Đại diện cho tổng điểm từ Ma trận Đánh giá Yếu tố Bên ngoài (EFE).
• Điểm số cũng được chia thành 3 mức:
  • Thấp: 1 – 1,99
  • Trung bình: 2 – 2,99
  • Cao: 3 – 4

Lưới 9 ô (3×3)

Mỗi ô trên ma trận đại diện cho một chiến lược tổng thể:

Ma trận IE bao gồm 1 lưới 9 ô

Ý nghĩa các ô

Phát triển và Xây dựng (I, II, IV):

• Đặc điểm: Các đơn vị kinh doanh trong nhóm này có vị thế mạnh mẽ trong một thị trường thuận lợi, rất lý tưởng để áp dụng các chiến lược tập trung vào tăng trưởng.
• Chiến lược đề xuất: Đầu tư mở rộng, phát triển thị trường, đổi mới sản phẩm hoặc thực hiện các thương vụ mua lại để tận dụng cơ hội tăng trưởng.

Duy trì và Bảo vệ (III, V, VII):

• Đặc điểm: Các đơn vị này hoạt động trong điều kiện ổn định với xếp hạng nội tại và bên ngoài ở mức trung bình. Tiềm năng tăng trưởng hạn chế nhưng vẫn có thể duy trì bền vững.
• Chiến lược đề xuất: Duy trì hoạt động hiện tại, thực hiện các cải tiến nhỏ và tập trung vào lợi nhuận mà không cần đầu tư lớn.

Thu hoạch hoặc Thoái vốn (VI, VIII, IX):

• Đặc điểm: Các đơn vị này gặp khó khăn về năng lực nội tại và hoạt động trong các thị trường kém hấp dẫn, khó đạt được tăng trưởng hoặc lợi nhuận đáng kể.
• Chiến lược đề xuất: Xem xét thoái vốn, cắt giảm quy mô hoặc chấm dứt hoạt động để giải phóng nguồn lực cho các lĩnh vực tiềm năng hơn.

Ví dụ về ma trận IE của Vinamilk

Giả sử chúng ta áp dụng Ma trận IE vào các đơn vị kinh doanh của Vinamilk để đánh giá vị trí chiến lược của các bộ phận khác nhau trong công ty (Mọi tình huống dưới đây chỉ là giả định, không có ý nghĩa trong thực tế).

Ví dụ về ma trận IE của Vinamilk

Đơn vị A: Sữa tươi

Điểm số:

• Sức mạnh nội tại: Cao (Vinamilk có hệ thống sản xuất hiện đại, đội ngũ nhân viên tay nghề cao, và chất lượng sản phẩm được công nhận rộng rãi).
• Mức độ hấp dẫn bên ngoài: Cao (Thị trường sữa tươi tại Việt Nam và các nước Đông Nam Á đang tăng trưởng mạnh, với nhu cầu cao về sản phẩm sữa chất lượng).

Vị trí: Nằm ở ô I

Chiến lược đề xuất: Tập trung vào phát triển và xây dựng, mở rộng sản xuất và đẩy mạnh chiến lược marketing để chiếm lĩnh thị trường.

Đơn vị B: Sữa bột

Điểm số:

• Sức mạnh nội tại: Trung bình (Vinamilk có các sản phẩm sữa bột chất lượng cao nhưng phải đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các thương hiệu lớn quốc tế)
• Mức độ hấp dẫn bên ngoài: Trung bình (Thị trường sữa bột ổn định, nhưng không có sự tăng trưởng mạnh mẽ như thị trường sữa tươi).

Vị trí: Nằm ở ô V

Chiến lược đề xuất: Áp dụng chiến lược duy trì và bảo vệ, tiếp tục phát triển sản phẩm hiện có, cải thiện chất lượng và tăng trưởng lợi nhuận mà không cần đầu tư lớn.

Đơn vị C: Sữa đặc

Điểm số:

• Sức mạnh nội tại: Trung bình (Sữa đặc của Vinamilk có chất lượng ổn định và sự nhận diện thương hiệu mạnh nhưng có thể đối mặt với sự cạnh tranh từ các sản phẩm nhập khẩu giá rẻ).
• Mức độ hấp dẫn bên ngoài: Thấp (Thị trường cho các sản phẩm sữa đặc đang thu hẹp do sự thay đổi thói quen tiêu dùng).

Vị trí: Nằm ở ô VIII

Chiến lược đề xuất: Xem xét thoái vốn hoặc cắt giảm để chuyển hướng nguồn lực vào các sản phẩm và lĩnh vực có tiềm năng phát triển cao hơn.

Lợi ích của ma trận IE

• Phân tích khách quan: Kết hợp đánh giá nội bộ và bên ngoài để cung cấp cái nhìn cân bằng về vị trí chiến lược của các đơn vị kinh doanh.
• Phân bổ nguồn lực: Hướng dẫn phân bổ nguồn lực bằng cách xác định các đơn vị cần đầu tư, duy trì hoặc thoái vốn.
• Quản lý danh mục đầu tư: Giúp các tổ chức duy trì một danh mục đầu tư cân bằng bằng cách tập trung vào các đơn vị có tiềm năng cao trong khi giảm đầu tư vào các khu vực yếu kém hơn.

So sánh ma trận BCG và IE

Kết luận

Ma trận IE giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực một cách hợp lý, tập trung vào các đơn vị có tiềm năng cao, trong khi giảm đầu tư vào các đơn vị yếu kém. Nó cũng hỗ trợ trong việc ra quyết định chiến lược, hướng tới sự phát triển bền vững và tối ưu hóa kết quả kinh doanh. Do đó, ma trận IE là công cụ hữu ích giúp các tổ chức hoạch định chiến lược lâu dài, duy trì sự cạnh tranh và tăng trưởng trong môi trường kinh doanh đầy biến động.

——————————-