Ma trận CPM là gì? Các bước xây dựng ma trận CPM

Last updated on 27 November, 2024

Ma trận CPM (Competitive Profile Matrix) là một công cụ quan trọng trong quản trị chiến lược, giúp đánh giá và so sánh vị thế cạnh tranh của công ty với các đối thủ trong cùng ngành. Thông qua việc xác định các yếu tố thành công quan trọng và xếp hạng các công ty dựa trên các yếu tố này, ma trận CPM không chỉ cung cấp cái nhìn rõ ràng về sức mạnh và điểm yếu của công ty mà còn chỉ ra cơ hội để cải thiện và cạnh tranh hiệu quả hơn.

Trong bài viết dưới đây, OCD sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức xây dựng và ứng dụng ma trận CPM trong việc phân tích chiến lược cạnh tranh của công ty.

Ma trận CPM là gì?

Khái niệm CPM

Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM – Competitive Profile Matrix) là một mô hình quản trị chiến lược doanh nghiệp. Nó cho phép bạn so sánh công ty của mình với các đối thủ cạnh tranh bằng cách làm rõ điểm mạnh và điểm yếu một cách tương đối. Với công cụ này, bạn có thể thấy bức tranh toàn cảnh về vị thế cạnh tranh của công ty mình trong một thị trường nhất định, đồng thời mở ra khả năng tạo sự khác biệt cho sản phẩm hoặc dịch vụ của mình so với đối thủ.

Ma trận CPM bao gồm mỗi cột đại diện cho các đối thủ và mỗi hàng biểu thị các yếu tố thành công quan trọng trong ngành. Nhìn chung, ma trận CPM cung cấp nền tảng chiến lược cho tổ chức và là một công cụ hữu ích để truyền đạt chiến lược đó tới những người ra quyết định. Về cơ bản, ma trận này cung cấp một bối cảnh cạnh tranh rõ ràng và cái nhìn toàn diện về vị trí của mỗi công ty trong mối tương quan với các đối thủ.

Tóm lại, CPM mang đến những hiểu biết cần thiết để bạn:

• Đưa ra các quyết định chiến lược sáng suốt.
• Làm nổi bật điểm mạnh và điểm yếu của tổ chức cũng như các đối thủ.
• Khám phá những cơ hội tiềm năng trên thị trường có thể tận dụng.
• Truyền tải Value proposition của công ty khi hiểu rõ các điểm mạnh của mình.
• Và nhận ra giá trị cốt lõi mà các đối thủ có khả năng nhấn mạnh.

Các bước xây dựng ma trận CPM

Ma trận CPM giúp doanh nghiệp phân tích và so sánh năng lực cạnh tranh của mình với các đối thủ trong ngành. Để xây dựng ma trận CPM, bạn cần thực hiện các bước sau:

Các bước xây dựng ma trận

Bước 1: Xác định các yếu tố thành công quan trọng (Critical Success Factors – CSFs)

Các yếu tố thành công quan trọng (CSFs) là những lĩnh vực then chốt mà tổ chức phải thực hiện với mức độ xuất sắc cao nhất có thể nếu muốn thành công trong một ngành cụ thể. Các yếu tố này khác nhau giữa các ngành hoặc thậm chí giữa các nhóm chiến lược. Nó bao gồm cả yếu tố nội bộ lẫn yếu tố bên ngoài.

Những yếu tố này cần được xây dựng dựa trên thông tin thực tế, vì dữ liệu chính xác là điều kiện bắt buộc. Các CSFs mà bạn lựa chọn phải là các chỉ số phản ánh hiệu suất của ngành, do đó chúng có thể khác nhau giữa các ngành. Số lượng các yếu tố thành công quan trọng được đưa vào càng nhiều thì phân tích sẽ càng mạnh mẽ và chính xác. Giả sử, bạn đang hoạt động trong ngành sữa, 10 yếu tố quan trọng bao gồm:

• Chất lượng sản phẩm
• Giá cả cạnh tranh
• Sản phẩm đa dạng
• Khả năng tiếp cận thị trường
• Thương hiệu uy tín
• Nghiên cứu và phát triển (R&D)
• Dịch vụ chăm sóc khách hàng
• Tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và môi trường
• Quảng bá và tiếp thị hiệu quả
• Khả năng cung ứng và chuỗi cung ứng bền vững

Bước 2: Gán trọng số cho từng yếu tố

Trọng số thể hiện mức độ quan trọng của từng yếu tố đối với sự thành công trong ngành. Nếu không gán trọng số, tất cả các yếu tố sẽ được coi là quan trọng như nhau, điều này không thực tế trong thế giới thực.

Cách thực hiện:

• Trọng số được gán giá trị từ 0 đến 1 dựa trên mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (tổng trọng số của tất cả các yếu tố bằng 1).
• Ví dụ:

• Chất lượng sản phẩm: 0,20 (quan trọng nhất)
• Giá cả cạnh tranh: 0,15
• Dịch vụ khách hàng: 0,12
• …

Bước 3: Xếp hạng các công ty (Ratings)

Trong ma trận CPM, xếp hạng (ratings) thể hiện mức độ mà các công ty thực hiện tốt ở từng lĩnh vực. Xếp hạng dao động từ 4 đến 1, với ý nghĩa như sau:

• 1: Rất yếu
• 2: Yếu
• 3: Mạnh
• 4: Rất mạnh

Xếp hạng, cũng như trọng số, được gán một cách chủ quan cho từng công ty, nhưng quá trình này có thể trở nên dễ dàng hơn nhờ sử dụng chuẩn đối sánh (benchmarking). Chuẩn đối sánh giúp xác định các công ty hoạt động tốt như thế nào so với nhau hoặc so với mức trung bình của ngành. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng các công ty có thể được gán xếp hạng bằng nhau cho cùng một yếu tố.

Bước 4: Tính điểm trọng số (Weighted Score)

• Mục tiêu: Xác định điểm số cho từng yếu tố đối với mỗi công ty.
• Cách thực hiện:
  • Điểm trọng số = Trọng số x Xếp hạng
  • Lặp lại cho tất cả các yếu tố.

Bước 5: Tính tổng điểm (Total Score)

• Mục tiêu: Đánh giá vị thế cạnh tranh tổng thể của từng công ty.
• Cách thực hiện:
  • Tổng điểm = Tổng của tất cả các điểm số trọng số
  • Công ty có tổng điểm cao nhất được xem là có vị thế cạnh tranh tốt nhất.

Tổng điểm cho công ty của bạn dao động từ 1 đến 4. Điểm trọng số trung bình cho một ma trận CPM là 2,5. Các điểm số dưới 2.5 cho thấy công ty có hiệu suất kém so với các yếu tố thành công của ngành. Nếu công ty của bạn đạt điểm 2,5 trở lên, có nghĩa là công ty đang đáp ứng tiêu chuẩn trung bình về hiệu suất ngành.

Bước 6: Phân tích và đưa ra chiến lược

• Mục tiêu: Hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của công ty và đối thủ, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.
• Cách thực hiện:
  • Dựa vào ma trận, xác định:
    • Điểm mạnh: Những yếu tố mà công ty đạt điểm cao.
    • Điểm yếu: Những yếu tố mà công ty đạt điểm thấp so với đối thủ.
  • Đề xuất giải pháp cải thiện điểm yếu và tận dụng điểm mạnh để tạo lợi thế cạnh tranh.

Ví dụ về ma trận CPM của Vinamilk

Để xây dựng CPM cho Vinamilk, chúng ta cần xác định các yếu tố thành công quan trọng trong ngành sữa và đánh giá hiệu suất của Vinamilk so với các đối thủ cạnh tranh trong ngành. Dưới đây là một ví dụ về ma trận CPM của Vinamilk với 10 yếu tố thành công của ngành sữa.

Ví dụ về ma trận CPM của Vinamilk

Kết quả:

• Vinamilk có tổng điểm là 3,85, cho thấy công ty này rất mạnh trong ngành sữa và vượt trội so với các đối thủ.
• Công ty B có tổng điểm là 3, vẫn có sự cạnh tranh nhưng còn cần cải thiện trong một số yếu tố.
• Công ty C có tổng điểm là 2,6, chỉ ra rằng công ty này yếu hơn đáng kể trong việc cạnh tranh so với Vinamilk và Công ty B.

Ma trận CPM này giúp chỉ ra các điểm mạnh và điểm yếu của từng công ty, đồng thời giúp Vinamilk hiểu rõ hơn về các yếu tố quan trọng để duy trì và cải thiện vị thế cạnh tranh trong ngành sữa.

4 loại cạnh tranh trong ma trận CPM

Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM) chỉ ra 4 loại cạnh tranh khác nhau:

Sức mạnh cân bằng

Một công ty “cân bằng” là công ty cạnh tranh mạnh mẽ trong tất cả các yếu tố thành công quan trọng. Điều này có nghĩa là công ty cân bằng có vị trí tốt trong ngành mà nó hoạt động, cho phép công ty đối phó với sự cạnh tranh từ bất kỳ lực lượng nào. Công ty cân bằng có lợi thế rõ rệt so với các đối thủ vì khả năng duy trì phối hợp tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến sự cạnh tranh của nó trên thị trường.

Sự phù hợp

Một công ty “phù hợp” là công ty có vị thế tốt và có sức mạnh thích hợp phù hợp với môi trường cạnh tranh. Công ty phù hợp có lợi thế cạnh tranh vì có thể chiếm lĩnh thị phần có sẵn trên thị trường một cách thành công nhất, bởi vì nó có thể đối đầu trực tiếp với các đối thủ. Sự phù hợp xảy ra khi cả công ty và đối thủ đều có vị trí tốt và có quy mô cũng như hoạt động tương tự nhau.

Sức mạnh chiếm lĩnh

Một công ty chiếm lĩnh là công ty vượt trội trong một hoặc hai lĩnh vực như sự ưu việt về hoạt động hoặc đổi mới sản phẩm. Công ty chiếm lĩnh có lợi thế so với các đối thủ vì sức mạnh đặc biệt của nó phù hợp với nhu cầu của thị trường ngách. Trong khi các đối thủ khác có thể mạnh trong một hoặc hai lĩnh vực, thì sự thống trị của công ty chiếm lĩnh trong một khu vực thị trường đủ mạnh để làm suy yếu đối thủ một cách tương đối.

Cạnh tranh yếu

Các công ty yếu nhất có ít hoặc không có lợi thế khi đối mặt với cạnh tranh. Các điểm yếu có thể bắt nguồn từ quản lý kém, vị trí không thuận lợi, tài chính yếu kém hoặc sản phẩm thay thế. Điểm yếu tạo ra cơ hội cho các đối thủ loại bỏ lợi thế cạnh tranh của các công ty yếu.

So sánh ma trận CPM, EFE và IFE

Kết luận

Trong thực tế, các công ty có thể sử dụng ma trận EFE và IFE để xác định các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến hoạt động của mình và ma trận CPM để so sánh vị thế của mình với các đối thủ, từ đó đưa ra quyết định chiến lược phù hợp.

——————————-