Last updated on 6 June, 2025
Trong bối cảnh kinh tế cạnh tranh ngày càng gay gắt và môi trường kinh doanh biến đổi không ngừng, cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần không chỉ đơn thuần là một bản thiết kế bộ máy quản lý mà còn là “bộ khung sống” quyết định sức mạnh, hiệu quả vận hành và khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp. Một cơ cấu tổ chức phù hợp không những giúp công ty khai thác tối đa nguồn lực, tối ưu hóa quy trình ra quyết định mà còn tạo nên nền tảng vững chắc cho sự minh bạch, quản trị hiệu quả và kiểm soát rủi ro toàn diện.
Vì vậy, việc hiểu rõ và xây dựng hệ thống cơ cấu tổ chức bài bản chính là yếu tố then chốt, mang tính quyết định cho thành công lâu dài của mọi công ty cổ phần hiện đại.
Table of Contents
ToggleCông ty cổ phần (CTCP) (Tiếng Anh: Joint Stock Company) là một loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân độc lập, trong đó vốn điều lệ được chia nhỏ thành các phần bằng nhau gọi là cổ phần, và được sở hữu bởi các cổ đông. Mỗi cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn góp, đồng thời có quyền sở hữu, quyền chuyển nhượng và tham gia vào quá trình ra quyết định thông qua cơ cấu quản trị đã được luật định và quy chuẩn hóa trong điều lệ công ty.
Đây là mô hình doanh nghiệp được luật hóa rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp Việt Nam và được ưa chuộng khi doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô, thu hút đầu tư và niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Công ty cổ phần bao gồm các đặc điểm nổi bật sau:
Công ty cổ phần hoạt động với tư cách pháp nhân kể từ thời điểm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Mọi nghĩa vụ tài chính và pháp lý của công ty được tách biệt hoàn toàn với trách nhiệm cá nhân của cổ đông – một yếu tố then chốt trong quản trị rủi ro doanh nghiệp.
Cổ phần là đơn vị cơ bản của vốn điều lệ, cho phép chia nhỏ quyền sở hữu, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn đa dạng, đặc biệt là từ các nhà đầu tư tài chính hoặc công chúng thông qua phát hành cổ phiếu.
Cổ đông không chịu trách nhiệm vượt quá phần vốn góp, đây là đặc điểm quan trọng giúp giảm thiểu rủi ro cá nhân khi tham gia đầu tư, đồng thời khuyến khích các hoạt động góp vốn trung và dài hạn.
Công ty cổ phần yêu cầu tối thiểu 3 cổ đông và không giới hạn số lượng tối đa – tạo cơ sở cho mô hình sở hữu phân tán, phù hợp với doanh nghiệp quy mô lớn hoặc hướng tới niêm yết. Cổ phần phổ thông có thể được chuyển nhượng tự do (trừ khi có quy định khác trong điều lệ), đảm bảo tính thanh khoản và thu hút nhà đầu tư.
CTCP là mô hình duy nhất được phép phát hành cổ phiếu ra công chúng và niêm yết trên sàn chứng khoán. Do vậy, điều này mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn lớn với chi phí vốn tối ưu.
Theo quy định tại Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần tại Việt Nam có thể lựa chọn một trong hai mô hình, cơ cấu tổ chức quản lý sau đây, tùy thuộc vào quy mô và nhu cầu quản trị của doanh nghiệp:
Cơ cấu tổ chức này của công ty cổ phần bao gồm các bộ phận sau:
Lưu ý: Trường hợp công ty có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát
Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần có ban kiểm soát
Nếu mô hình tổ chức của doanh nghiệp không có ban kiểm soát thì sẽ gồm những bộ phận sau:
Trong mô hình này, chức năng giám sát được thực hiện bởi Ủy ban kiểm toán trực thuộc HĐQT, thay vì Ban kiểm soát. Ủy ban kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, trung thực và tuân thủ pháp luật trong hoạt động tài chính và quản trị của công ty cổ phần.
Trong cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần theo Luật Doanh nghiệp 2020, bốn bộ phận chính đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều hành doanh nghiệp: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Giám đốc/Tổng giám đốc và Ban kiểm soát (nếu có). Dưới đây là vai trò và chức năng cụ thể của từng bộ phận:
Vai trò: Là cơ quan có thẩm quyền cao nhất trong công ty cổ phần, bao gồm tất cả cổ đông có quyền biểu quyết.
Chức năng:
Vai trò: Là cơ quan quản lý công ty, có toàn quyền nhân danh công ty để quyết định, thực hiện quyền và nghĩa vụ của công ty, trừ các quyền và nghĩa vụ thuộc thẩm quyền của ĐHĐCĐ.
Chức năng:
Vai trò: Là người điều hành công việc kinh doanh hằng ngày của công ty; chịu sự giám sát của HĐQT và chịu trách nhiệm trước HĐQT và trước pháp luật về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ được giao.
Chức năng:
Vai trò: Là cơ quan giám sát hoạt động của HĐQT và Giám đốc/Tổng giám đốc, nhằm đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong quản lý và điều hành công ty.
Chức năng:
Việc phân định rõ ràng vai trò và chức năng của từng bộ phận trong cơ cấu tổ chức giúp công ty cổ phần hoạt động hiệu quả, minh bạch và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Việc lựa chọn mô hình tổ chức cho công ty cổ phần tại Việt Nam chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trọng yếu, bao gồm các vấn đề cần xem xét sau đây:
Tóm lại, việc lựa chọn mô hình tổ chức của công ty cổ phần sao cho phù hợp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố về quy mô, cơ cấu sở hữu, chiến lược phát triển và yêu cầu quản trị nội bộ. Điều này giúp đảm bảo hiệu quả hoạt động, tuân thủ pháp luật và đáp ứng mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
Việc thiết kế cơ cấu tổ chức chặt chẽ và phù hợp với bối cảnh doanh nghiệp là điều cực kỳ cần thiết, bởi nó không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất vận hành mà còn tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng linh hoạt trước mọi biến động của thị trường.
Một cơ cấu tổ chức tinh gọn, minh bạch và khoa học chính là “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa thành công, giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn bứt phá mạnh mẽ, dẫn đầu xu thế và tạo dựng vị thế vững chắc trên thương trường đầy thử thách ngày nay.
OCD cung cấp dịch vụ Tư vấn Tái cơ cấu (Tư vấn Tái cấu trúc) lĩnh vực kinh doanh, mô hình quản lý và cơ cấu tổ chức theo chiến lược kinh doanh cho các doanh nghiệp. Dịch vụ tư vấn cấu trúc giúp doanh nghiệp có bộ máy tổ chức gọn nhẹ và phù hợp với định hướng chiến lược, từ đó tạo hiệu quả cao trong việc theo đuổi các mục tiêu chiến lược cũng như tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Dịch vụ Tư vấn Tái cấu trúc bao gồm:
Doanh nghiệp có nhu cầu Thiết kế/Thiết kế lại Cơ cấu Tổ chức, Chức năng, Nhiệm vụ, vui lòng tham khảo Dịch vụ Tư vấn Tái cơ cấu Doanh nghiệp của OCD, hoặc Hotline: 0886595688
——————————-
Công ty Tư vấn Quản lý OCD (OCD Management Consulting Co) là một trong những công ty tư vấn quản lý hàng đầu Việt Nam với tính chuyên nghiệp, thực tiễn và chất lượng cao.
Nếu bạn quan tâm, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí!
Thông tin chính thức về OCD được cập nhật tại website: https://ocd.vn
Fanpage chính thức của OCD vui lòng truy cập: https://facebook.com/OCDConsulting
Liên hệ nhanh Hotline/Zalo: 0886595688 hoặc gửi email đến: ocd@ocd.vn