Chiến lược cạnh tranh là gì? 4 loại chiến lược cạnh tranh chính

Last updated on 12 December, 2024

Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng chiến lược cạnh tranh để vượt qua các đối thủ trong ngành của mình. Hãy cùng OCD tìm hiểu cách tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong lĩnh vực của bạn bằng cách áp dụng các chiến lược cạnh tranh trong bài viết dưới đây nhé!

Chiến lược cạnh tranh là gì?

Khái niệm chiến lược cạnh tranh

Chiến lược cạnh tranh (Competitive Strategy) là một kế hoạch hoặc cách tiếp cận mà doanh nghiệp sử dụng để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Nó bao gồm việc xác định và thực thi các kế hoạch hành động nhằm cải thiện vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp. 

Doanh nghiệp sử dụng đa dạng các loại hình chiến lược cạnh tranh để tăng giá trị sản phẩm / dịch vụ cung cấp cho khách hàng, nhà đầu tư và nhân viên. Ngoài ra, những chiến lược này cũng có thể được sử dụng để duy trì dòng doanh thu bền vững.

Một công ty có thể xác định chiến lược cạnh tranh phù hợp nhất của mình dựa trên việc phân tích thị trường, ngành và môi trường nội bộ của công ty, như một phần trong quá trình quản trị chiến lược liên tục của công ty.

Tại sao chiến lược cạnh tranh lại quan trọng?

Mức độ cạnh tranh trên thị trường càng cao thì doanh nghiệp càng phải cố gắng để theo kịp tốc độ thay đổi của ngành. Khi doanh nghiệp hoạt động trong một thị trường tập trung, bạn nên đặt ra một tiêu chuẩn cao, nếu không bạn sẽ không thể cạnh tranh với đối thủ của mình, đặc biệt là những người bán sản phẩm tương tự.

Để xây dựng một doanh nghiệp thành công trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, bạn cần phân tích cặn kẽ điểm mạnh, yếu và lợi thế của đối thủ. Ngoài ra, bạn cũng cần cân nhắc đến cơ hội và thách thức tương ứng.

Hãy nghiên cứu nhu cầu, vấn đề và sở thích của khách hàng tiềm năng của bạn để tạo ra chiến lược cạnh tranh cho chính doanh nghiệp của mình. Họ có thể cho bạn biết những gì sản phẩm hiện tại của bạn thiếu để bạn có thể điều chỉnh một cách phù hợp.

Với một chiến lược cạnh tranh được suy nghĩ thông suốt, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chính xác hơn và không ngừng cải thiện sản phẩm hoặc dịch vụ của mình.

Các loại chiến lược cạnh tranh chính theo Michael Porter

Có tất cả 4 loại chiến lược cạnh tranh được đề xuất bởi Michael Porter:

Các loại chiến lược cạnh tranh chính

Chiến lược dẫn đầu và chi phí

Doanh nghiệp theo đuổi chiến lược này sẽ bán sản phẩm hoặc dịch vụ ở mức giá thấp nhất trong ngành. Chiến lược này khó áp dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ do họ không đủ khả năng để sản xuất và cung cấp sản phẩm ở mức giá thấp trong dài hạn.

Khi áp dụng chiến lược dẫn đầu và chi phí, doanh nghiệp sẽ tạo ra ít lợi nhuận hơn trên một đơn vị sản phẩm. Tuy nhiên, do bán với giá thấp, nhu cầu của người tiêu dùng tăng nhanh chóng, dẫn đến bán được nhiều hàng hơn và doanh thu cao hơn. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần được vận hành hiệu quả và triển khai các kênh phân phối đa dạng. Việc trở thành nhà cung cấp chi phí thấp dẫn đến lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ.

Ví dụ: Acecook, doanh nghiệp sản xuất mì gói, tập trung vào việc giảm thiểu chi phí nguyên liệu, tối ưu hóa quy trình sản xuất để cung cấp sản phẩm với giá cả cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng có thu nhập thấp.

Chiến lược khác biệt hóa

Công ty nào muốn đạt được lợi thế cạnh tranh nhờ việc có bản sắc riêng biệt trên thị trường có thể áp dụng chiến lược này. Nó cho phép họ nổi bật giữa vô số những đối thủ cạnh tranh. Doanh nghiệp phải có một điểm bán hàng độc đáo (USP) để thu hút nhiều khách hàng hơn và tính phí cao hơn.

Ví dụ: Trong ngành công nghiệp ô tô, Tesla đã khẳng định vị thế của mình trên thị trường. Nó cung cấp các sản phẩm xe hơi sử dụng năng lượng bền vững, công nghệ cao và thân thiện với môi trường.

Chiến lược dẫn đầu về chi phí tập trung

Đây là chiến lược cạnh tranh giống với chiến lược dẫn đầu về chi phí. Điểm khác biệt nằm ở chỗ nó chỉ tập trung vào một phân khúc thị trường cụ thể. Doanh nghiệp sẽ đề xuất mức giá thấp cho các sản phẩm đến một thị trường mục tiêu nhất định.

Công ty sẽ cần đánh giá nhu cầu của phân khúc mục tiêu có đủ lớn không và cung cấp cho họ hàng hóa hoặc dịch vụ với giá hợp lý nhất. Vì tập trung vào các thị trường cụ thể, nên nó có thể gia tăng đáng kể sự hài lòng của khách hàng và nhận thức của họ về thương hiệu.

Ví dụ: Các thương hiệu thời trang nhanh thường tập trung vào các nhóm khách hàng trẻ tuổi, có nhu cầu thay đổi trang phục thường xuyên, thích rẻ và đẹp. Bằng cách sử dụng chất liệu tổng hợp, họ có thể sản xuất hàng loạt và phân phối sản phẩm giá rẻ thông qua các cửa hàng bán lẻ.

Chiến lược khác biệt hóa tập trung

Đây là một cách tiếp cận kinh doanh mà doanh nghiệp lựa chọn một phân khúc thị trường cụ thể (thị trường ngách) và tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ có những đặc điểm, tính năng độc đáo, khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh trong cùng phân khúc đó.

Ví dụ: Phân khúc thị trường Apple lựa chọn là người dùng yêu thích công nghệ cao cấp, thiết kế đẹp mắt và hệ sinh thái sản phẩm liền mạch. Apple tạo ra sự khác biệt bằng cách tập trung vào thiết kế tinh tế, giao diện người dùng trực quan, và hệ sinh thái sản phẩm được tích hợp chặt chẽ (iPhone, iPad, MacBook, Apple Watch, …). Họ cũng đầu tư mạnh vào trải nghiệm người dùng, từ thiết kế cửa hàng đến dịch vụ khách hàng.

Trí tuệ nhân tạo (AI) tác động như thế nào đến các chiến lược cạnh tranh?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi nhiều khía cạnh của kinh doanh và cuộc sống, nhưng các nguyên tắc cốt lõi trong các chiến lược cạnh tranh vẫn giữ nguyên giá trị. AI có thể được tận dụng để nâng cao và hỗ trợ ba chiến lược (dẫn đầu chi phí, khác biệt hóa và tập trung) nhưng nó không làm thay đổi các lựa chọn chiến lược nền tảng của doanh nghiệp.

Trí tuệ nhân tạo (AI)

Ví dụ, AI có thể giúp tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí cho các công ty dẫn đầu chi phí, cung cấp các sản phẩm cá nhân hóa và sáng tạo hơn cho các công ty khác biệt hóa, đồng thời cung cấp hiểu biết sâu sắc hơn về các thị trường ngách cho các doanh nghiệp chọn chiến lược tập trung. Tuy nhiên, sự thành công của bất kỳ ứng dụng AI nào vẫn phụ thuộc vào một tầm nhìn chiến lược rõ ràng, sự phù hợp với năng lực tổ chức và việc thực thi hiệu quả.

Mặc dù AI là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nó vẫn nên được xem như một phương tiện để bổ trợ và củng cố chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp, thay vì là lựa chọn thay thế trong việc ra quyết định chiến lược đúng đắn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh

Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh (5 Forces) của Michael Porter là một công cụ quan trọng để phân tích mức độ cạnh tranh trong một ngành và giúp doanh nghiệp xác định chiến lược cạnh tranh phù hợp. Mô hình này xác định năm yếu tố tác động đến khả năng sinh lời của ngành và sự lựa chọn chiến lược của các doanh nghiệp. Dưới đây là cách mỗi lực lượng ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh:

Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh

Nguy cơ gia nhập từ đối thủ mới

• Khi nguy cơ gia nhập của các đối thủ mới cao, các doanh nghiệp hiện tại sẽ phải nâng cao rào cản gia nhập để bảo vệ thị phần của mình. Doanh nghiệp có thể sử dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí để giảm giá sản phẩm, hoặc áp dụng chiến lược khác biệt hóa để tạo sự khác biệt và khó bị sao chép.
• Các rào cản gia nhập có thể bao gồm chi phí đầu tư lớn, yêu cầu về công nghệ cao, hoặc quy mô kinh tế.

Sức mạnh thương lượng của khách hàng

• Khi khách hàng có sức mạnh thương lượng lớn, họ có thể yêu cầu giảm giá hoặc cải thiện chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp có thể đối phó bằng cách khác biệt hóa sản phẩm/dịch vụ để tạo ra giá trị mà khách hàng sẵn sàng trả cao hơn, hoặc cải thiện dịch vụ khách hàng để giữ chân khách hàng trung thành.
• Nếu khách hàng có nhiều lựa chọn, chiến lược cạnh tranh cần tập trung vào việc xây dựng thương hiệu mạnh hoặc cải thiện trải nghiệm khách hàng.

Sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp

• Khi nhà cung cấp có sức mạnh thương lượng lớn, họ có thể yêu cầu giá cao hơn hoặc giảm chất lượng nguyên liệu. Các doanh nghiệp có thể sử dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí để giảm thiểu chi phí sản xuất hoặc phát triển mối quan hệ dài hạn với nhiều nhà cung cấp để giảm thiểu sự phụ thuộc vào một nguồn cung cấp.
• Ngoài ra, việc tìm kiếm nguồn cung cấp thay thế hoặc áp dụng chiến lược liên kết theo chiều dọc (tự sản xuất nguyên vật liệu) cũng là một giải pháp khả thi.

Nguy cơ từ các sản phẩm thay thế

• Khi nguy cơ thay thế cao, các doanh nghiệp phải tạo ra sự khác biệt rõ ràng và giữ giá trị vượt trội so với sản phẩm thay thế. Các chiến lược như khác biệt hóa và tập trung vào phân khúc thị trường ngách sẽ giúp doanh nghiệp duy trì vị trí của mình.
• Một sản phẩm thay thế có thể khiến khách hàng dễ dàng chuyển sang sử dụng nó. Vì vậy, việc đổi mới và cải tiến sản phẩm liên tục là yếu tố quan trọng để duy trì sự cạnh tranh.

Cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại 

• Mức độ cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại sẽ tạo ra sự khó khăn trong việc duy trì hoặc tăng trưởng thị phần. Nếu cạnh tranh gay gắt, các doanh nghiệp sẽ buộc phải sử dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí để giành được lợi thế về giá, hoặc khác biệt hóa để tạo giá trị khác biệt rõ ràng trong mắt khách hàng.
• Đôi khi, các công ty cũng có thể sử dụng chiến lược tập trung để cạnh tranh với các đối thủ lớn hơn bằng cách phục vụ một phân khúc thị trường nhỏ cụ thể và cung cấp giá trị vượt trội.

Kết luận

Chiến lược cạnh tranh là một yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì và phát triển trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh. Thông qua việc áp dụng các chiến lược như dẫn đầu chi phí, khác biệt hóa, và tập trung, doanh nghiệp có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh, tăng trưởng bền vững và củng cố vị thế trên thị trường.

Về Công ty Tư vấn Quản lý OCD

Công ty Tư vấn Quản lý OCD (OCD Management Consulting Co.) thành lập năm 2003, là một trong những công ty tư vấn quản lý hàng đầu Việt Nam với tính chuyên nghiệp, thực tiễn và chất lượng cao. Trong hơn 20 năm qua, Công ty Tư vấn Quản lý OCD đã thực hiện thành công hàng trăm dự án tư vấn và đào tạo quản lý cho nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam.

Dịch vụ của OCD

OCD cung cấp các dịch vụ sau:

• Tư vấn tái cơ cấu
• Tư vấn Hệ thống Quản lý
• Đào tạo Quản lý
• Nghiên cứu Thị trường
• Tư vấn Chuyển đổi số
• Tư vấn chiến lược

OCD tự hào có một đội ngũ chuyên gia tư vấn và giảng viên:

• Được đào tạo bài bản về quản trị doanh nghiệp, có bằng cấp quốc tế
• Đã học tập và làm việc ở nước ngoài
• Nắm giữ các vị trí quản lý cấp cao ở các doanh nghiệp
• Bề dày kinh nghiệm triển khai các dự án tư vấn xây dựng chiến lược phát triển và hệ thống quản lý doanh nghiệp hiện đại
• Bề dày thực hiện các chương trình đào tạo nâng cao năng lực theo hướng kết hợp giữa kiến thức quản lý quốc tế với kinh nghiệm địa phương

Ngoài ra, đội ngũ chuyên gia tư vấn của OCD luôn được khách hàng đánh giá cao về năng lực chuyên môn, khả năng giải quyết vấn đề cũng như tâm huyết với bài toán của khách hàng.

——————————-

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn ngay!

Thông tin chính thức về OCD được cập nhật tại website: https://ocd.vn

Fanpage chính thức của OCD vui lòng truy cập: https://facebook.com/OCDConsulting

Liên hệ nhanh Hotline/Zalo: 0886595688 hoặc gửi email đến: ocd@ocd.vn