Xác thực đa nhân tố (MFA) và ứng dụng trong chuyển đổi số

Last updated on 16 October, 2024

Xác thực đa nhân tố (MFA) (Multi-Factor Authentication) là một phương pháp bảo mật yêu cầu người dùng xác minh danh tính bằng cách sử dụng từ hai yếu tố xác thực trở lên. Thay vì chỉ dựa vào mật khẩu (một yếu tố duy nhất), MFA tăng cường mức độ an ninh bằng cách yêu cầu thêm ít nhất một yếu tố khác để đảm bảo rằng người đăng nhập đúng là người sở hữu tài khoản.

Xác thực đa nhân tố (MFA) là gì?

Xác thực đa nhân tố (MFA) (Multi-Factor Authentication) là một phương pháp bảo mật yêu cầu người dùng xác minh danh tính bằng cách sử dụng từ hai yếu tố xác thực trở lên. Thay vì chỉ dựa vào mật khẩu (một yếu tố duy nhất), MFA tăng cường mức độ an ninh bằng cách yêu cầu thêm ít nhất một yếu tố khác để đảm bảo rằng người đăng nhập đúng là người sở hữu tài khoản.

Có ba loại yếu tố xác thực chính trong MFA:

• Yếu tố kiến thức (Something you know): Là những thông tin chỉ người dùng biết, như mật khẩu hoặc mã PIN.
• Yếu tố sở hữu (Something you have): Là những vật dụng mà người dùng sở hữu, như điện thoại thông minh, thiết bị token, thẻ bảo mật hoặc mã OTP (One-Time Password).
• Yếu tố sinh trắc học (Something you are): Là những đặc điểm sinh học của người dùng, như vân tay, nhận diện khuôn mặt, hoặc quét võng mạc.

MFA giúp tăng cường bảo mật bằng cách làm cho việc truy cập vào hệ thống trở nên khó khăn hơn đối với những kẻ tấn công, ngay cả khi chúng đã có được mật khẩu của người dùng.

Lợi ích của xác thực đa nhân tố đối với xã hội số và kinh tế số

Xác thực đa nhân tố (MFA) mang lại nhiều lợi ích quan trọng đối với xã hội số và kinh tế số, giúp tăng cường bảo mật, niềm tin, và hiệu quả trong môi trường kỹ thuật số. Dưới đây là những lợi ích chính:

Lợi ích của xác thực đa nhân tố (MFA) đối với xã hội số và kinh tế số bao gồm:

• Bảo mật dữ liệu và thông tin cá nhân: MFA bảo vệ thông tin quan trọng, đảm bảo chỉ người được ủy quyền mới có quyền truy cập, giúp giảm nguy cơ mất mát dữ liệu và vi phạm bảo mật.
• Tăng cường mức độ an ninh của các hệ thống an ninh an toàn, giảm nguy cơ thâm nhập hoặc tấn công
• Giảm thiểu rủi ro gian lận: MFA tạo thêm lớp bảo mật, giúp ngăn chặn các cuộc tấn công lừa đảo và đánh cắp danh tính trong các giao dịch trực tuyến.
• Tăng cường niềm tin vào các dịch vụ trực tuyến: Người dùng sẽ cảm thấy an toàn hơn khi sử dụng các dịch vụ kỹ thuật số, từ đó khuyến khích họ tham gia tích cực hơn vào các hoạt động thương mại điện tử và giao dịch trực tuyến.
• Tuân thủ quy định pháp lý và tiêu chuẩn an ninh: MFA giúp các tổ chức và doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý về an ninh dữ liệu, tránh các hình phạt và bảo vệ danh tiếng của họ.
• Giảm chi phí liên quan đến sự cố an ninh: Bằng cách ngăn chặn vi phạm dữ liệu, MFA giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí khắc phục và bảo vệ khách hàng.
• Thúc đẩy chuyển đổi số: MFA giúp đảm bảo quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp diễn ra an toàn, từ đó hỗ trợ phát triển các hoạt động kinh tế số.
• Cải thiện trải nghiệm người dùng: Với các công nghệ xác thực tiên tiến như sinh trắc học, MFA giúp việc xác thực trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn, đồng thời đảm bảo an toàn cho người dùng.

11 nguyên tắc thiết kế hệ thống an ninh an toàn

Ứng dụng của xác thực đa nhân tố

Ứng dụng của xác thực đa nhân tố (MFA) trong các ngành và lĩnh vực rất đa dạng, đảm bảo an ninh trong nhiều hoạt động số khác nhau. Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:

• Ngân hàng và tài chính: MFA được sử dụng để bảo vệ tài khoản ngân hàng trực tuyến và các giao dịch tài chính. Người dùng khi đăng nhập vào tài khoản ngân hàng hoặc thực hiện giao dịch lớn thường phải cung cấp một yếu tố thứ hai như mã OTP (One-Time Password) qua điện thoại hoặc xác nhận bằng dấu vân tay. Ví dụ, nhiều ngân hàng yêu cầu khách hàng nhập mật khẩu, sau đó xác nhận bằng mã OTP gửi qua SMS để hoàn tất việc chuyển khoản.
• Thương mại điện tử: Các nền tảng mua sắm trực tuyến sử dụng MFA để bảo vệ tài khoản người dùng khỏi gian lận thanh toán. Khi khách hàng đăng nhập hoặc mua hàng, ngoài mật khẩu, họ có thể cần nhập mã xác thực từ ứng dụng trên điện thoại hoặc email. Amazon và PayPal đều sử dụng MFA để đảm bảo giao dịch an toàn cho khách hàng.
• Chính phủ và dịch vụ công: MFA giúp bảo vệ các hệ thống dịch vụ công trực tuyến khỏi truy cập trái phép. Khi công dân truy cập vào cổng dịch vụ công để thực hiện các thủ tục hành chính, họ phải cung cấp thông tin bổ sung ngoài mật khẩu, chẳng hạn như mã OTP hoặc xác thực vân tay. Ví dụ, các hệ thống thuế hoặc đăng ký kinh doanh trực tuyến thường yêu cầu xác thực nhiều yếu tố để đảm bảo chỉ người có quyền mới truy cập được.
• Y tế: MFA đảm bảo tính bảo mật của hồ sơ bệnh nhân và thông tin y tế nhạy cảm. Các bệnh viện và phòng khám sử dụng MFA để kiểm soát truy cập vào hệ thống quản lý bệnh án, nhằm ngăn chặn các hành vi đánh cắp dữ liệu bệnh nhân. Ví dụ, bác sĩ có thể phải nhập mã OTP hoặc sử dụng thẻ thông minh để truy cập vào hồ sơ bệnh nhân trên hệ thống.
• Giáo dục: Các trường học và đại học sử dụng MFA để bảo vệ hệ thống quản lý sinh viên, đảm bảo thông tin học sinh, bài thi và điểm số không bị lộ. Sinh viên khi truy cập vào cổng thông tin của trường để kiểm tra điểm số hoặc đăng ký môn học sẽ phải xác thực danh tính qua một bước bổ sung như mã OTP hoặc xác thực qua ứng dụng trên điện thoại.
• Công nghệ thông tin và bảo mật mạng: MFA được tích hợp vào hệ thống của các công ty công nghệ để bảo vệ dữ liệu doanh nghiệp và hệ thống mạng nội bộ. Nhân viên phải sử dụng MFA để truy cập vào các tài khoản quản trị hoặc hệ thống nhạy cảm, ví dụ như qua ứng dụng Google Authenticator hay Microsoft Authenticator, giúp ngăn chặn việc tấn công tài khoản quản trị.
• Giải trí và trò chơi trực tuyến: Các nền tảng trò chơi trực tuyến và dịch vụ phát trực tuyến sử dụng MFA để ngăn chặn việc hack tài khoản và bảo vệ dữ liệu cá nhân của người chơi. Ví dụ, nền tảng trò chơi như Steam và dịch vụ phát trực tuyến như Netflix yêu cầu người dùng sử dụng MFA khi đăng nhập để ngăn chặn việc tài khoản bị chiếm đoạt.
• Lĩnh vực bảo hiểm: Các công ty bảo hiểm sử dụng MFA để bảo vệ thông tin khách hàng khi họ truy cập vào cổng thông tin bảo hiểm để quản lý hồ sơ, yêu cầu bồi thường hoặc thay đổi thông tin cá nhân. Ví dụ, người dùng phải xác thực qua mã OTP hoặc ứng dụng bảo mật khi truy cập vào tài khoản cá nhân trên website của công ty bảo hiểm.

MFA là một phần quan trọng trong việc đảm bảo an ninh mạng và bảo vệ tài sản số trong nhiều lĩnh vực, giúp ngăn chặn các hành vi tấn công và xâm nhập trái phép.

Ứng dụng của xác thực đa nhân tố trong các ứng dụng quản lý doanh nghiệp

Ứng dụng của xác thực đa nhân tố (MFA) trong các hệ thống quản lý doanh nghiệp rất quan trọng để đảm bảo an ninh, bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và ngăn chặn các hành vi truy cập trái phép. Dưới đây là các lĩnh vực ứng dụng cụ thể của MFA trong quản lý doanh nghiệp:

• Quản lý nhân sự và hệ thống HRM: MFA được tích hợp vào các hệ thống quản lý nhân sự (HRM) như SAP SuccessFactors, Workday hoặc digiiHRCore của OOC để bảo vệ thông tin cá nhân của nhân viên và dữ liệu quan trọng như hồ sơ lương, thưởng, và các thông tin nhạy cảm khác. Ví dụ, khi một nhân viên hoặc quản lý truy cập hệ thống để cập nhật hồ sơ hoặc duyệt bảng lương, họ phải vượt qua bước xác thực thứ hai như nhận mã OTP qua điện thoại hoặc sử dụng vân tay.
• Quản lý tài liệu và lưu trữ: Trong các phần mềm quản lý tài liệu như digiiDoc, MFA giúp bảo vệ dữ liệu lưu trữ quan trọng của doanh nghiệp. Người dùng khi truy cập vào tài liệu mật hoặc chia sẻ tài liệu cần cung cấp thêm thông tin xác thực, chẳng hạn mã OTP hoặc xác thực qua email, để đảm bảo chỉ những người có quyền hạn mới có thể truy cập. Điều này đặc biệt quan trọng trong các doanh nghiệp xử lý khối lượng lớn tài liệu pháp lý và hợp đồng.
• Hệ thống CRM (quản lý quan hệ khách hàng): MFA bảo vệ dữ liệu khách hàng trong các hệ thống CRM như Salesforce, Zoho CRM hoặc digiiCRM. Nhân viên khi truy cập vào thông tin khách hàng, lịch sử giao dịch, hay chiến dịch marketing, phải xác thực thông qua một yếu tố bổ sung ngoài mật khẩu. Ví dụ, các quản lý kinh doanh có thể phải dùng ứng dụng Authenticator để nhận mã xác thực khi truy cập từ thiết bị không tin cậy.
• Quản lý chuỗi cung ứng (SCM): Trong các hệ thống SCM, MFA giúp bảo mật thông tin về các nhà cung cấp, đơn hàng và quy trình vận chuyển. Ví dụ, trong các phần mềm quản lý chuỗi cung ứng như SAP SCM hoặc Oracle SCM Cloud, người dùng phải cung cấp thêm mã OTP qua điện thoại hoặc email khi truy cập vào các tài liệu quan trọng như hợp đồng mua hàng hoặc thông tin lô hàng.
• Quản lý dự án: MFA được sử dụng trong các phần mềm quản lý dự án như Microsoft Project, Asana, hoặc Trello để bảo vệ dữ liệu dự án và thông tin nhạy cảm. Khi truy cập vào các dự án quan trọng, chia sẻ tài liệu dự án hoặc phân công công việc, người dùng có thể cần xác thực qua ứng dụng hoặc mã OTP, đảm bảo chỉ những người liên quan trực tiếp mới có quyền truy cập.
• Quản lý tài chính và kế toán: Các hệ thống kế toán và tài chính như SAP, QuickBooks, hoặc digiiFinancial thường tích hợp MFA để bảo vệ các báo cáo tài chính, dữ liệu ngân hàng, và quy trình thanh toán. Ví dụ, khi truy cập vào hệ thống để thực hiện thanh toán hoặc xuất báo cáo tài chính, nhân viên phải xác thực thông qua mã OTP hoặc thiết bị bảo mật như token cứng, giúp ngăn chặn các cuộc tấn công gian lận tài chính.
• Hệ thống ERP (quản lý nguồn lực doanh nghiệp): MFA được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống ERP như Oracle, SAP ERP, hoặc digiiERP để bảo vệ toàn bộ các quy trình kinh doanh của doanh nghiệp, từ quản lý nhân sự, tài chính, đến vận hành. Ví dụ, khi quản lý truy cập vào hệ thống để xem báo cáo vận hành hoặc thực hiện các thay đổi quan trọng, họ phải xác thực bằng mã OTP hoặc vân tay, giúp giảm thiểu nguy cơ truy cập trái phép vào hệ thống quan trọng.
• Quản lý hiệu suất KPI: Trong các hệ thống quản lý hiệu suất KPI như digiiTeamW, MFA giúp bảo vệ dữ liệu hiệu suất nhân viên và các thông tin chiến lược của doanh nghiệp. Khi quản lý muốn truy cập vào báo cáo đánh giá KPI của từng phòng ban hoặc nhân viên, họ phải trải qua bước xác thực thứ hai để đảm bảo tính bảo mật.
• Phần mềm đánh giá năng lực: MFA được áp dụng trong các hệ thống đánh giá năng lực nhân viên như digiiCAT. Khi nhà quản lý hoặc HR muốn truy cập vào kết quả đánh giá năng lực hoặc tạo các báo cáo liên quan, họ phải xác thực thông qua các yếu tố bổ sung như mã OTP hoặc xác thực qua ứng dụng.

Nhờ MFA, các ứng dụng quản lý doanh nghiệp đảm bảo an ninh cao hơn, bảo vệ dữ liệu quan trọng và giảm thiểu nguy cơ truy cập trái phép, đặc biệt là trong môi trường kỹ thuật số ngày càng phức tạp.

Rào cản áp dụng MFA vào các hệ thống quản lý doanh nghiệp

Việc áp dụng xác thực đa nhân tố (MFA) vào các hệ thống quản lý doanh nghiệp gặp phải một số rào cản đáng kể, bao gồm:

• Khó khăn trong trải nghiệm người dùng: MFA đòi hỏi người dùng phải thực hiện nhiều bước xác thực hơn so với việc chỉ sử dụng mật khẩu. Điều này có thể làm giảm trải nghiệm người dùng, đặc biệt là đối với những nhân viên ít quen thuộc với công nghệ hoặc cảm thấy việc sử dụng nhiều bước xác thực là phiền phức.
• Chi phí triển khai: Áp dụng MFA đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào các công cụ và hạ tầng công nghệ, bao gồm phần mềm, phần cứng (như token bảo mật), và các giải pháp quản lý xác thực. Đối với các doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, chi phí triển khai này có thể là một rào cản lớn.
• Khả năng tích hợp với hệ thống cũ: Nhiều doanh nghiệp sử dụng các hệ thống quản lý doanh nghiệp (ERP, CRM, HRM) cũ kỹ, và việc tích hợp MFA vào những hệ thống này có thể gặp khó khăn về mặt kỹ thuật. Điều này yêu cầu sự can thiệp của các chuyên gia CNTT hoặc thậm chí nâng cấp hệ thống, dẫn đến tốn kém về thời gian và nguồn lực.
• Chống đối từ người dùng: Nhân viên có thể không muốn thay đổi thói quen đăng nhập hiện tại hoặc cảm thấy MFA là phức tạp và tốn thời gian, dẫn đến sự chống đối trong việc chấp nhận và sử dụng hệ thống.
• Sự phụ thuộc vào thiết bị cá nhân: MFA thường yêu cầu sử dụng điện thoại thông minh hoặc thiết bị cá nhân để nhận mã OTP hoặc xác thực sinh trắc học. Điều này có thể gây khó khăn trong các trường hợp nhân viên không muốn sử dụng thiết bị cá nhân cho công việc, hoặc không phải ai cũng có thiết bị phù hợp.
• Vấn đề quản lý mã khôi phục và khóa bảo mật: Nếu người dùng quên hoặc mất thiết bị dùng cho MFA, việc khôi phục quyền truy cập có thể phức tạp và tốn thời gian. Điều này có thể gây gián đoạn hoạt động và làm tăng áp lực cho bộ phận hỗ trợ kỹ thuật.
• Tăng áp lực cho bộ phận hỗ trợ CNTT: Việc triển khai và quản lý MFA có thể tăng khối lượng công việc cho bộ phận CNTT, bao gồm quản lý quyền truy cập, hỗ trợ người dùng gặp khó khăn trong việc xác thực, và giải quyết các sự cố liên quan đến bảo mật.
• Tốc độ truy cập và hiệu suất: Đối với các hệ thống yêu cầu truy cập nhanh, việc thêm bước xác thực có thể làm giảm hiệu suất làm việc, đặc biệt là trong các tình huống yêu cầu tốc độ, ví dụ như khi xử lý giao dịch tài chính hoặc tiếp cận dữ liệu quan trọng trong thời gian ngắn.

Những rào cản này đòi hỏi doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng khi triển khai MFA, tìm cách để cân bằng giữa việc tăng cường bảo mật và duy trì hiệu quả làm việc.